Cân nhắc quy định Quốc hội không quyết định chi cụ thể với giáo dục, dạy nghề, khoa học, công nghệ
Sáng 26/5, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội làm việc tại Hội trường, thảo luận về dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi).
Quốc hội quyết định mức chi chi tiết giúp việc phân bổ minh bạch, giám sát hiệu quả
Đa số ĐBQH tán thành với việc ban hành Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) nhằm thể chế hóa các chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước về ngân sách nhà nước. Đổi mới cơ chế phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi, bảo đảm vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương, tăng tính chủ động của ngân sách địa phương.
Đồng thời, phân định trách nhiệm, quyền hạn giữa Trung ương và địa phương, gắn với quyền, trách nhiệm của từng cấp theo phương châm cấp nào thực hiện hiệu quả, kịp thời nhất thì giao cho cấp đó thực hiện; địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm…
Nhấn mạnh đây là dự luật rất quan trọng, có liên quan đến nhiều hoạt động kinh tế và nhiều luật khác, tác động trực tiếp đến quản lý, phân bổ nguồn lực của cả hệ thống chính trị và sự vững mạnh ổn định của nền tài chính quốc gia, ĐBQH Đỗ Thị Việt Hà (Bắc Giang) nêu rõ, việc Quốc hội tiếp tục xem xét, sửa đổi, bổ sung một số điều theo hướng thay thế luật hiện hành là rất cần thiết và kịp thời.
Về thẩm quyền phân bổ ngân sách trung ương quy định tại Điều 19 và Điều 26 của dự thảo luật, theo Tờ trình của Chính phủ, dự thảo luật sửa đổi thẩm quyền của Quốc hội tại Điều 19 theo hướng Quốc hội chỉ quyết định tổng thể và cơ cấu lớn trong dự toán ngân sách nhà nước, phân bổ ngân sách trung ương, quyết định dự toán chi ngân sách nhà nước, chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên nhưng không quyết định chi tiết lĩnh vực giáo dục, đào tạo, dạy nghề và khoa học, công nghệ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Đồng thời, trong dự thảo luật cũng không quyết định chi tiết theo từng lĩnh vực ngân sách trung ương, chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên của từng bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan trung ương.
Dự thảo luật bổ sung quy định Thủ tướng Chính phủ thực hiện thẩm quyền này tại Khoản 2, Điều 26.
Theo ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông), tại Khoản 4, Điều 70 của Hiến pháp năm 2013, thì Quốc hội quyết định dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách Trung ương. Việc Quốc hội quyết định mức chi ngân sách trung ương chi tiết theo từng lĩnh vực, giúp cho việc phân bổ ngân sách trung ương được minh bạch, sử dụng đúng mục tiêu, mục đích cụ thể, giúp Quốc hội giám sát hiệu quả việc sử dụng ngân sách cho từng nhiệm vụ.
Qua đó, làm căn cứ đánh giá trách nhiệm của người đứng đầu, bảo đảm sử dụng nguồn ngân sách nhà nước theo đúng chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Các khoản chi cho lĩnh vực giáo dục, đào tạo, dạy nghề và lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo quy định của pháp luật hiện nay chủ yếu là các khoản chi thường xuyên nên định mức chi rất cụ thể và đây là những khoản chi rất lớn. Do đó, đại biểu đề nghị, cân nhắc quy định việc Quốc hội không quyết định chi cụ thể đối với lĩnh vực giáo dục, đào tạo, dạy nghề, khoa học và công nghệ.
Bổ sung nguyên tắc, tiêu chí áp dụng sử dụng quỹ dự trữ tài chính
Về quỹ dự trữ tài chính (Điều 11), dự thảo luật quy định quỹ được sử dụng “trong các trường hợp cho ngân sách tạm ứng để đáp ứng các nhu cầu chi theo dự toán chi ngân sách khi nguồn thu chưa tập trung kịp và phải hoàn trả trong vòng 12 tháng kể từ ngày tạm ứng” và “trường hợp thu ngân sách nhà nước hoặc vay để bù đắp bội chi không đạt dự toán được Quốc hội, HĐND quyết định, hoặc để thực hiện các nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh nghiêm trọng, nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh và nhiệm vụ cấp bách khác phát sinh ngoài dự toán mà sau khi sắp xếp lại ngân sách, sử dụng hết dự phòng ngân sách mà vẫn chưa đủ nguồn, được sử dụng quỹ dự trữ tài chính để đáp ứng các nhu cầu chi nhưng mức sử dụng trong năm tối đa không quá 70% số dư đầu năm của quỹ”.
ĐBQH Nguyễn Thị Ngọc Xuân (Bình Dương) cho rằng, mặc dù trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, cơ quan soạn thảo có tiếp thu ý kiến của ĐBQH theo hướng mở rộng phạm vi sử dụng quỹ dự trữ tài chính của các địa phương có quỹ dự trữ tài chính lớn như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội.
Tuy nhiên, nội dung tiếp thu chưa rõ phạm vi có được áp dụng tại các địa phương khác hay không và quy mô dự trữ kết dư đến mức nào sẽ được sử dụng cho đầu tư phát triển các nhiệm vụ an sinh xã hội cấp bách, cần thiết.
Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung các nguyên tắc, tiêu chí áp dụng nội dung và giao cho Chính phủ quy định chi tiết.
Mặt khác, tại điểm a, khoản 2, Điều 11 dự thảo luật quy định: “Cho ngân sách tạm ứng để đáp ứng các nhu cầu chi theo dự toán chi ngân sách khi nguồn thu chưa tập trung kịp và phải hoàn trả trong vòng 12 tháng kể từ ngày tạm ứng” . Trong khi đó, tại khoản 1, Điều 57 về xử lý thiếu hụt tạm thời quỹ ngân sách nhà nước, quy định thời hạn được hoàn trả trong năm ngân sách.
Cho rằng, về thời hạn hoàn trả quỹ dự trữ tài chính chưa có sự thống nhất, ĐBQH Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) đề nghị, rà soát, điều chỉnh lại cho phù hợp về thời hạn hoàn trả quỹ dự trữ tài chính. Đồng thời, bổ sung một điểm tại Điều 11 quy định về chi trả nợ gốc, lãi các khoản vay của ngân sách Trung ương và ngân sách cấp tỉnh.
Phát biểu kết luận nội dung làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, những ý kiến phát biểu của các ĐBQH là những căn cứ quan trọng để nghiên cứu thiết kế vào các nội dung của dự thảo Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi); nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan nghiên cứu và tiếp thu ý kiến phát biểu để tiếp thu hoàn chỉnh dự án luật trình Quốc hội xem xét, quyết định.