Góp ý dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên
Ngày 9.8, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị phản biện xã hội dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên.
Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, Tòa án Nhân dân Tối cao đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan soạn thảo dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên. Dự thảo Luật nhằm hướng tới hoàn thiện pháp luật tư pháp đủ nghiêm khắc nhưng cũng bảo đảm nhân văn đối với người chưa thành niên phạm tội; tăng cường giáo dục, hỗ trợ, giúp đỡ chưa thành niên phạm tội tự sửa chữa lỗi lầm, cải thiện hành vi thông qua xử lý chuyển hướng, hạn chế tối đa việc áp dụng biện pháp mang tính chất trừng phạt, giam giữ nhưng vẫn bảo đảm sự an toàn của cộng đồng và trật tự xã hội.
Dự thảo Luật cũng hướng tới xây dựng quy trình thủ tục tố tụng thân thiện, phù hợp với độ tuổi, tâm lý, mức độ trưởng thành, khả năng nhận thức và vì lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên; bảo đảm các quyền cơ bản của người chưa thành niên trong xử lý chuyển hướng, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và tái hòa nhập cộng đồng; thu hút, huy động nguồn nhân lực có chuyên môn về công tác xã hội; tăng cường trách nhiệm của gia đình, cơ quan, tổ chức hữu quan hỗ trợ, giám sát, giáo dục người chưa thành niên…
Tại Kỳ họp thứ Bảy, Quốc hội Khóa XV, Tòa án Nhân dân Tối cao đã trình Quốc hội cho ý kiến đối với dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên; đồng thời đang tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự án Luật, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tám tới.
Tại Hội nghị, đại diện lãnh đạo một số bộ, ngành, nhà khoa học, chuyên gia đã tập trung thảo luận, cho ý kiến các nội dung: Phạm vi điều chỉnh và nhiệm vụ của dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên; điều phối về tư pháp người chưa thành niên; trách nhiệm của người làm công tác xã hội; các biện pháp xử lý chuyển hướng đối với người chưa thành niên; hình phạt và thủ tục tố tụng đối với người chưa thành niên; biện pháp ngăn chặn, cưỡng chế đối với người chưa thành niên; thi hành án phạt tù, tái hòa nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên; vai trò của tổ chức Đoàn thanh niên tham gia hoạt động tố tụng và tái hòa nhập cộng đồng đối người chưa thành niên…
Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, GS. TS Trần Ngọc Đường nhấn mạnh, việc sớm hoàn thiện và ban hành Luật Tư pháp người chưa thành niên là cần thiết. Tuy nhiên, cần phải làm rõ phạm vi điều chỉnh của dự án Luật và mối quan hệ giữa Luật này với Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng Hình sự…
Theo bà Hoàng Thị Song Mai, Tòa án Nhân dân Tối cao, bên cạnh 3 biện pháp giám sát giáo dục hiện nay, dự thảo Luật đã quy định 9 biện pháp xử lý chuyển hướng mới. Trong đó, biện pháp giám sát nghiêm khắc nhất là chuyển vào trường giáo dưỡng (do tòa án quyết định). Để tăng cường hiệu quả, phù hợp với điều kiện của từng trường hợp cụ thể dự thảo Luật cũng đề xuất 10 biện pháp ngăn chặn, giám sát, trong đó có biện pháp giám sát điện tử và giám sát tại nhà đối với người chưa thành niên.
Bên cạnh đó, để các em có điều kiện học tập, rèn luyện, tái hoà nhập cộng đồng tốt hơn, Tòa án Nhân dân Tối cao cũng đề xuất cần có trại giam riêng cho đối tượng chưa thành niên phạm tội. Các thông tin phạm tội của người chưa thành niên phải bảo đảm tính bảo mật, đúng quy định. Thẩm phán xét xử cũng là những người có hiểu biết về tâm lý của tuổi thành niên. Những vụ án có người bị xâm hại ở tuổi chưa thành niên được xét xử kín, để bảo vệ bí mật cho người chưa thành niên. Cùng với đó, không áp dụng biện pháp dẫn giải với người phạm tội chưa thành niên...
Đại diện Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cũng cho rằng, các quy định trong dự thảo Luật đang còn chung chung, chưa nêu rõ việc bảo vệ quyền và nhân phẩm của người chưa thành niên, thúc đẩy tư pháp người chưa thành niên có nhạy cảm giới. Do đó, đề nghị việc khám xét người, xem xét dấu vết trên thân thể, trưng cầu giám định (Điều 139 và Điều 150 của dự thảo Luật) cần xem xét đến vấn đề nhạy cảm giới. Cần nghiên cứu quy định về phân công người thực hiện khám xét có giới tính phù hợp với người chưa thành niên trong hoạt động này.
Kết luận Hội nghị, Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm tiếp thu ý kiến phát biểu của các đại biểu và cho biết các ý kiến sẽ được tổng hợp đầy đủ, xem xét gửi đến cơ quan có thẩm quyền theo quy định để tổng hợp, nghiên cứu, tiếp thu trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên.