2023 - năm "được mùa, được giá" của ngành nông nghiệp

GDP toàn ngành cao nhất trong 10 năm qua

Tại hội nghị tổng kết công tác năm 2023, triển khai kế hoạch năm 2024 ngày 3.1, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, năm 2023 có nhiều thuận lợi và khó khăn đan xen, nhưng với sự thống nhất từ nhận thức đến hành động, nỗ lực vươn lên, toàn ngành đã đạt được nhiều kết quả tích cực.

Tăng trưởng GDP toàn ngành nông nghiệp đạt 3,83%, cao nhất trong nhiều năm gần đây, đóng góp lớn vào mức tăng trưởng 5,05% của nền kinh tế. Nông nghiệp tiếp tục khẳng định vị thế quan trọng và là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực. Theo đó, sản lượng lúa 43,5 triệu tấn, tăng 1,9% và năng suất đạt 61 tạ/ha, tăng 1 tạ/ha; sản lượng thịt hơi các loại 7,79 triệu tấn, tăng 6,38%; sản lượng thủy sản 9,32 triệu tấn, tăng 2,3%; sản lượng gỗ khai thác 20,84 triệu mét khối, tăng 2,8%. Cũng trong năm 2023, lần đầu tiên Việt Nam bán được 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng, thu về 1.200 tỷ đồng.

Tổng kim ngạch xuất khẩu nông nghiệp đạt trên 53 tỷ USD; thặng dư thương mại cao nhất từ trước tới nay 12,07 tỷ USD, tăng 43,7%. Xuất khẩu một số mặt hàng tăng cao kỷ lục như rau quả 5,69 tỷ USD, tăng 69,2%; gạo 4,78 tỷ USD, tăng 38,4%... Việt Nam cũng đã sản xuất và xuất khẩu vaccine thương mại phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi.

Công nghiệp chế biến nông lâm thủy sản đã theo hướng chế biến sâu, giá trị cao; nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ. Bên cạnh đó, đã tập trung xây dựng, trình ban hành và tổ chức triển khai có hiệu quả như Chiến lược phát triển ngành nghề nông thôn; Đề án Phát triển bền vững một triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao…

Đến hết năm 2023, cả nước có khoảng 6.370/8.167 (78%) xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó: 1.612 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 256 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Sản phẩm OCOP phát triển nhanh về lượng và nâng cao chất lượng, phát triển thương hiệu; đến nay có 11.056 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên (tăng 2.189 sản phẩm) với 5.724 chủ thể tham gia; có gần 20.500 hợp tác xã nông nghiệp và 19.660 trang trại.

Năm 2024, dự báo nền kinh tế tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, như giá vật tư nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất nông nghiệp vẫn ở mức cao. Biến đổi khí hậu như mưa lũ diễn biến bất thường, nguy cơ hạn hán, thiếu nước nặng nề do tác động của El Nino…; đặc biệt là tác động từ xung đột, bất ổn của thế giới. Tuy nhiên, ngành vẫn đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành 3,0 - 3,5%; Tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản khoảng 54 - 55 tỷ USD. Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới 80%...

Hành động quyết liệt, hiệu quả, khẩn trương

Tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá rất cao đóng góp của ngành nông nghiệp vào tốc độ phát triển chung của nền kinh tế trong năm 2023. 

Quán triệt phương châm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng là "Kỷ cương trách nhiệm, chủ động kịp thời, tăng tốc sáng tạo, hiệu quả bền vững", để đạt được mục tiêu đề ra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn sẽ tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại ngành, nâng cao năng suất, chất lượng hàng nông sản và hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Xây dựng chuỗi giá trị ngành hàng từng loại nông sản, gắn với phát triển hạ tầng logistics nông nghiệp, bảo đảm chuỗi cung ứng thị trường trong nước.

Đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh trong nông nghiệp. Thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ cao, công nghệ sạch vào sản xuất. Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; chủ động hội nhập quốc tế…

Trong năm 2024, Bộ cũng sẽ đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân và nâng cao hiệu quả đầu tư công. Thu hút các nguồn lực đầu tư hiện đại hóa hạ tầng nông nghiệp, trong đó có hạ tầng thủy sản góp phần sớm gỡ Thẻ vàng đối với khai thác thủy sản. Phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho nông dân, đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường.

Để nền nông nghiệp tiếp tục đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho rằng, cần tiếp tục lồng ghép hoạt động nông nghiệp vào hoạt động đối ngoại, đặc biệt là các hoạt động cấp cao. Tiếp tục củng cố các thị trường nông sản lớn như Mỹ, EU, Đông Bắc Á; chú trọng khai thác các thị trường mới nổi như Ấn Độ, Trung Đông, châu Phi. Đẩy mạnh thu hút đầu tư nguồn vốn, khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng và bảo vệ thương hiệu nông sản Việt. Xúc tiến quảng bá nông sản chiến lược, bài bản, tổng thể, chú trọng quá trình quảng bá mới. Thúc đẩy quyết liệt trong hợp tác, khai thác tốt hơn thị trường hồi giáo. Tăng cường hợp tác ba bên giữa Việt Nam, châu Phi và các đối tác phát triển để tăng cường xuất khẩu nông sản và bảo đảm an ninh lương thực. 

Về phía Ngân hàng Nhà nước mong muốn có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, đặc biệt là trong những chương trình kế hoạch mục tiêu lớn để Ngân hàng Nhà nước có đủ nguồn lực tham gia và chủ động hơn. Hiện, Nghị định 67/2014/NĐ-CP có nhiều vướng mắc, tồn tại, áp lực lớn với ngành ngân hàng, do đó Bộ sớm trình Chính phủ sửa đổi Nghị định 67 để phù hợp với điều kiện thực tế. Với Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao ở Đồng bằng sông Cửu Long, góc độ ngành ngân hàng lo về vốn; vì vậy cần có lộ trình, kế hoạch cụ thể hơn. 

Hạnh Nhung