Tập huấn các biện pháp hỗ trợ sớm cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ

“Hội chứng tự kỷ”, câu chuyện không còn mới mẻ

Nằm trong khuôn khổ thực hiện các hoạt động chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ khu vực miền Trung - Tây Nguyên dựa vào cộng đồng theo Quyết định số 1929/QĐ-TTg ngày 25.11.2020 và triển khai Quyết định số 4485/QĐ-BYT ngày 20.9.2021 của Bộ Y tế, Bệnh viện Trung ương Huế là đơn vị đầu mối xây dựng Kế hoạch/Chương trình Chăm sóc sức khỏe, Phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ.

Quá trình triển khai sẽ bảo đảm thực hiện các nội dung: Cung cấp dịch vụ phát hiện sớm trẻ tự kỷ; tuyên truyền, tư vấn về phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ; phát triển mạng lưới khám chữa bệnh, phục hồi chức năng, đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ và cung cấp dịch vụ phát hiện sớm; điều trị, trị liệu và phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ tại cơ sở khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng và tại cộng đồng; hướng dẫn lập hồ sơ theo dõi sức khỏe, chuyển tuyến điều trị đối với trẻ tự kỷ ở các địa phương được giao.

Trước đó, ngày 28.3.2023, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã ban hành Kế hoạch số 127/KH-UBND về việc thực hiện trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em rối loạn phổ tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí năm 2023.

Phát biểu tại buổi tập huấn, Phó Giám đốc Trung tâm Nhi, Trưởng khoa Nhi Nội tiết-Thần kinh-Tự kỷ BSCKII Nguyễn Thị Diễm Chi cho biết, trong xã hội hiện đại thì “hội chứng tự kỷ” đã không còn là câu chuyện mới mẻ. Tuy nhiên, thông tin liên quan đến hội chứng đặc biệt này vẫn còn nhiều hạn chế, có thể làm ảnh hưởng đến việc điều trị cho trẻ. Hiện nay, trên thế giới, tỷ lệ trẻ được phát hiện mắc chứng tự kỷ ngày càng cao. Theo nghiên cứu mới nhất vào tháng 3.2022 của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ước tính trên thế giới, cứ 100 trẻ em thì có 1 trẻ mắc chứng tự kỷ. Tự kỷ là một rối loạn lan tỏa sự phát triển do bất thường của não bộ xuất hiện sớm trong những năm đầu đời. Tự kỷ không phân biệt giới tính, chủng tộc hay tình trạng kinh tế - xã hội.

"Trẻ bị tự kỷ có những biểu hiện kém tương tác xã hội, bất thường về ngôn ngữ, giao tiếp và hành vi. Do truyền thông chưa đến được với nhiều phụ huynh, các bậc cha mẹ chưa nhận thức rõ về các dấu hiệu báo động của tự kỷ, dẫn đến việc không phát hiện kịp thời để đưa trẻ đi thăm khám và lên kế hoạch can thiệp. Theo các chuyên gia y tế, nếu không được can thiệp sớm và đúng phương pháp, vấn đề tự kỷ có thể làm cho trẻ chịu những hệ quả rất nặng nề như không nói được, không giao tiếp được, không tự phục vụ bản thân được suốt cuộc đời. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và can thiệp đúng hướng, đúng cách, trẻ tự kỷ vẫn có thể phát triển và rút ngắn khoảng cách so với những trẻ cùng trang lứa khác. Trong can thiệp trẻ tự kỷ, phương pháp can thiệp dựa trên chơi là một trong những cách thức tốt nhất để tiếp cận và hòa mình vào “thế giới” của trẻ” BSCKII Nguyễn Thị Diễm Chi chia sẻ.

Nỗ lực vì cuộc sống của trẻ tự kỷ trở nên tốt đẹp hơn

Hiện nay, việc chăm sóc giáo dục trẻ tự kỷ là trách nhiệm của toàn thể cộng đồng. Song, trước hết là trách nhiệm của gia đình, sau đó đến nhà trường và ngành y. Bởi lẽ, những trẻ bị mắc bệnh tự kỷ sẽ gặp bất lợi rất lớn trong cuộc sống khi trưởng thành do thiếu kỹ năng sống cũng như kỹ năng giao tiếp xã hội. Do đó, việc được phát hiện sớm, can thiệp sớm là rất quan trọng trong quá trình trị liệu cho trẻ. Khi tất cả đều nỗ lực vào cuộc, dành sự quan tâm, chăm sóc thỏa đáng, trẻ tự kỷ sẽ có cuộc sống, tương lai tốt đẹp hơn.

Cô giáo Phan Thị Như Loan, Trường mầm non Quảng Ngạn (huyện Quảng Điền)  chia sẻ, “năm trước tôi có dạy một trẻ 3 tuổi có nhiều biểu hiện khác so với những trẻ còn lại. Hằng ngày tới lớp, em chỉ ngồi chơi một mình với chiếc đồng hồ, cho dù cô có kéo ra chơi với các bạn thì em cũng không chịu. Ở lớp, cô giáo gọi em cũng không trả lời, tất cả các hoạt động vệ sinh cá nhân, ăn uống đều phục thuộc vào cô. Sau khi được học về các cách thức nhận biết về các biểu hiện của trẻ bị rối loạn phổ tử kỷ, cách xác định sàng lọc trẻ tử kỷ thông qua các phần mềm….thì tôi mới biết những biểu hiện em học sinh đó là bị rối loạn phổ tử kỷ mà biểu hiện này đang phổ biến trong những năm gần đây. Sau buổi tập huấn hôm nay, tôi sẽ về phổ biến với gia đình các em để có thêm kiến thức nhận biết và can thiệp sớm cho các con và mong rằng sẽ có thêm các buổi tập huấn về các phương pháp can thiệp với những trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ cho giáo viên trong thời gian tới­­­­­­­­­­”.

Phát biểu tại buổi tập huấn, Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Quảng Điền Hồ Thị Gái đã đánh giá cao việc tổ chức các khóa tập huấn về tự kỷ cho giáo viên mầm non, tiểu học. Thông qua buổi tập huấn, không những giúp cho các giáo viên phát hiện sớm trẻ có dấu hiệu tự kỷ mà còn lan tỏa tình yêu thương và sự quan tâm của toàn xã hội và Ngành Giáo dục đối với trẻ tự kỷ. Bởi, trẻ tự kỷ đã không còn là câu chuyện của riêng một gia đình nào. Sự tham gia, vào cuộc của cộng đồng xã hội sẽ giúp ích rất nhiều trong việc chăm sóc trẻ tự kỷ, để các em có thể học tập, hòa nhập, được thể hiện, được phát triển những khả năng của mình như bao trẻ em bình thường khác.

Khóa tập huấn diễn ra trong hai ngày (21-22.12.2023), với sự tham gia của 50 học viên là các giáo viên mầm non, tiểu học tại huyện Quảng Điền. Giảng viên là các chuyên gia của Khoa Nhi Nội tiết-Thần kinh-Tự kỷ thuộc Trung tâm Nhi, Bệnh viện Trung ương Huế. Bên cạnh những bài giảng lý thuyết cơ bản về tự kỷ, sẽ tổ chức một buổi thực hành đánh giá, tư vấn trực tiếp trên trẻ tự kỷ tại Trường mầm non Bình Minh (thị trấn Sịa, huyện Quảng Điền).

Thái Yến - Nguyễn Ngân