Khẩn trương sửa đổi Nghị định 27 của Chính phủ

Không xác định được nội dung, phương án lồng ghép

Lồng ghép nguồn vốn 3 chương trình mục tiêu quốc gia và giữa chương trình mục tiêu quốc gia với các chương trình, dự án khác tại một số địa phương còn khó khăn do không xác định được nội dung, phương án lồng ghép. Đó là thực tế được Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương nêu ra tại cuộc làm việc giữa Đoàn giám sát của Quốc hội “Việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030” với Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Theo ghi nhận của Tổ công tác, Đoàn giám sát của Quốc hội, trong quá trình triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, Điều 10, Nghị định số 27/2022/NĐ-CP của Chính phủ đã có quy định về việc lồng ghép nguồn vốn của các Chương trình mục tiêu quốc gia. Tuy nhiên, Nghị định số 27 của Chính phủ đang được phản ánh là chưa phù hợp và thiếu tính khả thi. Trong đó, có đến 21/42 điều còn bất cập, chưa thể tổ chức thực hiện có hiệu quả, điển hình là cơ chế lồng ghép nguồn vốn có liên quan trực tiếp đến trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Theo Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành, qua thực tế giám sát của Quốc hội, những khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia được phát hiện, bộc lộ sớm hơn, nhìn một cách toàn diện, đầy đủ hơn. Cụ thể, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia về cơ bản cùng chung một địa bàn, nội dung trùng nhau, thì phối hợp lồng ghép như thế nào? Vì sao không làm được? Đó là do các quy định mang tính quy tắc chung chung, không có định mức, không quy định nội dung cụ thể, nên địa phương rất khó trong triển khai.

Chia sẻ với Chính phủ, khi lần đầu tiên ban hành văn bản ở cấp nghị định quy định việc lồng ghép nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia nên còn khó khăn, lúng túng, tuy nhiên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Lâm Văn Đoan cho rằng, quan điểm giao cơ chế lồng ghép vốn cho địa phương tự thực hiện, Trung ương chỉ quy định nguyên tắc là không hợp lý. Bởi lẽ, Trung ương còn xác định chưa rõ ràng, thì địa phương làm sao triển khai được? Đơn cử, nếu giữa các dự án của 3 chương trình mục tiêu quốc gia có sự trùng lặp thì có được điều chỉnh nguồn vốn hay không? Trong Nghị định số 27 của Chính phủ quy định, lồng ghép vốn nhưng phải bảo đảm mục tiêu, nhiệm vụ của các chương trình mục tiêu quốc gia không thay đổi - quy định này gây khó cho việc lồng ghép vốn.

Lồng ghép vốn địa phương khả thi hơn lồng ghép vốn Trung ương

Cũng theo Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, căn cứ vào Nghị định số 27 của Chính phủ, trong năm 2022 đã có 34/63 địa phương ban hành quy định về cơ chế lồng ghép, huy động các nguồn vốn thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Nêu vấn đề này, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Đinh Thị Phương Lan đặt câu hỏi: Tới đây, Bộ có đánh giá lại hệ thống văn bản, cơ chế lồng ghép vốn ở địa phương, qua đó tổng kết sửa đổi quy định lồng ghép nguồn vốn trong Nghị định 27 của Chính phủ hay không?

Với tư cách là thường trực Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang khẩn trương trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 27 của Chính phủ. Song theo Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Đinh Thị Phương Lan, thì dường như các bộ, ngành khác lại chưa tích cực, sẵn sàng cùng với Bộ Kế hoạch và Đầu tư sửa đổi Nghị định này. Do vậy, để đẩy nhanh việc sửa đổi, thì Bộ cũng cần nêu cụ thể trách nhiệm của các bộ, ngành có liên quan trong việc sửa đổi Nghị định số 27 của Chính phủ.

Giải trình, làm rõ những vấn đề thành viên Đoàn giám sát của Quốc hội nêu tại cuộc làm việc, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương nêu rõ, so với giai đoạn 2016 - 2020, lồng ghép vốn các Chương trình mục tiêu là vấn đề rất khó, bởi nghị quết của Quốc hội đã đặt ra nguyên tắc không trùng lắp về đối tượng, mục tiêu giữa 3 Chương trình mục tiêu quốc gia. Ví dụ, nếu xã A thuộc đối tượng Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, thì Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững sẽ không bố trí vốn cho xã A, để bảo đảm nguyên tắc không trùng lắp về đối tượng. Trong khi đó, giai đoạn 2016 - 2020, xã A vẫn có thể là đối tượng lồng ghép vốn của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia. Nhưng nay, việc dùng vốn của Chương trình mục tiêu quốc gia này để bố trí cho Chương trình mục tiêu quốc gia khác sẽ tác động đến dự toán và kế hoạch trung hạn mà Quốc hội đã giao chi tiết theo từng Chương trình. Việc dịch chuyển vốn từ Chương trình này sang Chương trình kia sẽ vi phạm Nghị quyết của Quốc hội và muốn làm được phải báo cáo Quốc hội. Trình tự, thủ tục rất phức tạp. Tuy nhiên, đối với nguồn vốn địa phương thì dễ hơn, vì vốn địa phương thuộc thẩm quyền của HĐND, do vậy HĐND có thể điều chỉnh từ Chương trình này sang Chương trình kia, từ huyện này sang huyện kia, xã này sang xã kia bằng nghị quyết của HĐND. Do đó, lồng ghép vốn địa phương sẽ khả thi hơn lồng ghép vốn Trung ương.

Vì thế, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, việc sửa đổi Nghị định số 27 của Chính phủ đã đặt vấn đề hướng dẫn lồng ghép vốn ở địa phương và lồng ghép vốn các chương trình dự án khác ngoài Chương trình mục tiêu quốc gia để đưa thêm vốn vào thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết thêm, với trách nhiệm của mình, ngày 15.4.2023, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 27/2022/NĐ-CP của Chính phủ.

Những vấn đề Đoàn giám sát của Quốc hội quan tâm và nêu ra là hoàn toàn thực tiễn, có giá trị để các bộ, ngành nghiên cứu, đẩy nhanh tiến độ tham mưu sửa đổi các văn bản hướng dẫn thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Nhấn mạnh điều này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị, những vướng mắc trong cơ chế, chính sách, vấn đề nào thuộc thẩm quyền Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì Chính phủ khẩn trương báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; vấn đề nào thuộc trách nhiệm của bộ, của Chính phủ thì phải khẩn trương sửa đổi. Trong đó đặc biệt quan tâm sửa đổi Nghị định số 27 của Chính phủ, cố gắng đến ngày 15.4.2023 trình Chính phủ sửa đổi nghị định này như Bộ trưởng đã báo cáo.

Anh Thảo