Hà Nội trong điện ảnh
Đó là hình ảnh Hà Nội cổ kính, bình dị nhưng vẫn kiên cường, bất khuất trong các thước phim tài liệu, phim truyện của thập kỷ 60, 70 thế kỷ trước, hay một Hà Nội văn minh, thanh lịch, ngày càng phát triển trong những tác phẩm điện ảnh thời kỳ đổi mới và hội nhập.
Những thước phim in chất Hà Nội
Hình ảnh Hà Nội trong 29 phim truyện, phim tài liệu được phát hành từ năm 1954 - 2022 đang được trưng bày tại triển lãm “Bối cảnh quay phim là các di tích, di sản văn hóa của Hà Nội”, do Viện Phim Việt Nam tổ chức. Triển lãm nằm trong khuôn khổ Liên hoan Phim Quốc tế Hà Nội lần thứ VI năm 2022, với hơn 200 hình ảnh đặc sắc được thể hiện qua 17 pano, trưng bày bối cảnh quay trong các tác phẩm điện ảnh của các nhà làm phim trong nước và quốc tế, cùng những bức ảnh đẹp về một số di tích, di sản văn hóa tại Hà Nội.
Theo Phó Viện trưởng Viện Phim Việt Nam Nguyễn Thị Thúy Hà, Hà Nội từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận của những người đam mê hoạt động nghệ thuật. Riêng với điện ảnh, nguồn cảm hứng ấy đã trở thành chất xúc tác để nhiều tác phẩm đậm đà bản sắc văn hóa Hà Nội ra đời. Điểm lại lịch sử của điện ảnh Việt Nam thấy rõ có không ít thước phim khai thác đề tài Hà Nội đã để lại dấu ấn.
"Những bức ảnh được trích từ các thước phim về các di tích, di sản Hà Nội được sắp đặt theo dòng chảy đan xen và kết nối, đưa khán giả khám phá những vẻ đẹp rất riêng, những khoảnh khắc yên bình của một thành phố ngàn năm văn hiến", bà Nguyễn Thị Thúy Hà cho biết.
Ngược thời gian về thập kỷ 50-60 của thế kỷ trước, Hà Nội vẫn rõ dấu ấn của 36 phố phường, phong cách hào hoa, thanh lịch. Đến nay, Hà Nội vẫn luôn là chất liệu quý tạo cảm hứng cho phim, được các nhà đạo diễn chọn làm bối cảnh phim.
Đó là các phim truyện điện ảnh như: Em bé Hà Nội (1974), Sao tháng Tám (1976), Hà Nội mùa chim làm tổ (1981), Điện Biên Phủ (1992), Mùa ổi (2000), Hà Nội 12 ngày đêm (2002), Hà Nội Hà Nội (2006), Hoa Nhài (2022); là các phim tài liệu gây tiếng vang như: Tiếp quản Thủ đô (1954), Phong cảnh Hà Nội (1958), Hà Nội tháng 5 (1967), Một ngày Hà Nội (1967), Xuân nào vui hơn (1976), Mùa xuân thống nhất (1976), Bài ca dâng Bác (1978), Hoa Tết Hà Nội (1980), Hà Nội trong mắt ai (1983)…
Lan tỏa vẻ đẹp và giá trị văn hóa
Tại triển lãm “Bối cảnh quay phim là các di tích, di sản văn hóa của Hà Nội”, khán giả cũng được khám phá những vẻ đẹp rất riêng, những khoảnh khắc yên bình của một thành phố ngàn năm văn hiến qua khoảng 50 bức ảnh nghệ thuật về di tích, di sản Hà Nội của nhiều nghệ sĩ: nhà quay phim Phạm Thanh Hà, nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Bảo, Hoàng Hữu Khánh…
Nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Bảo tâm sự, là người con của Hà Nội, chứng kiến bao nhiêu thăng trầm, biến động của mảnh đất này và đã cầm máy ghi lại không biết bao khoảnh khắc của Hà Nội, nhưng đứng trước hình ảnh Hà Nội, nhất là qua các thước phim truyện, tài liệu vẫn mang tới niềm xúc động mạnh mẽ.
"Tôi giật mình như gặp lại một người bạn tri âm xa cách từ lâu. Những góc cạnh, hình hài của Hà Nội với từng đường nét kiến trúc, con phố cũ, hàng cây, những con người đậm chất Hà Nội được lưu giữ một thời... đã được điện ảnh ghi lại một cách thân thương quá đỗi", nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Bảo nói.
Còn với đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, Hà Nội chính là một phim trường tự nhiên quý giá dành cho người làm phim. Dù là Hà Nội xưa hay Hà Nội bây giờ thì nó vẫn đầy sức quyến rũ những con mắt làm nghề, để trở thành bối cảnh cho phim, mang đến những câu chuyện riêng để kể cho khán giả. Bởi vậy, Hà Nội đã đi vào phim của nhiều đạo diễn với những không gian, bối cảnh, nét văn hóa riêng, và đem lại thành công với những thước phim này.
Dư âm của các bộ phim khi lấy cảm hứng, bối cảnh Hà Nội cũng chính là điều giúp lan tỏa vẻ đẹp và văn hóa Hà Nội, nơi kết tinh của những giá trị từ truyền thống đến hiện đại tới khán giả trong nước và quốc tế.
Nói như Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông: "Chúng ta có một Hà Nội nhiều màu sắc, chứa trong lòng mình rất nhiều vẻ đẹp thiên nhiên, con người, di sản văn hóa... Nhìn lại Hà Nội qua góc những thước phim là một cách để phát hiện, thể hiện, quảng bá bản sắc văn hóa Thăng Long - Hà Nội, trong đó, tác động mạnh đến việc các đoàn làm phim trong nước cũng như nước ngoài chọn Hà Nội làm bối cảnh cho tác phẩm điện ảnh của mình".