Thư viện tỉnh Đồng Tháp chuyển đổi số phục vụ người đọc
Những năm qua, công tác chuyển đổi số tại Thư viện tỉnh Đồng Tháp được chú trọng, từng bước đưa thư viện trở thành trung tâm thông tin, môi trường tự học, tự nghiên cứu ngoài nhà trường lý thú dành cho mọi đối tượng người đọc.
Với xu thế phát triển thông tin toàn cầu, chuyển đổi số là cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển văn hóa đọc. Thư viện phải có khả năng chia sẻ thông tin rộng khắp, không hạn chế số lượng, đối tượng phục vụ, giúp người đọc khai thác thông tin nhanh, hiệu quả. Tài liệu thư viện không bị lệ thuộc vào không gian lưu trữ và thời gian phục vụ, khả năng bảo quản tài liệu lâu dài, đáp ứng nhu cầu người đọc mọi nơi, mọi lúc với nguồn tư liệu phong phú trong và ngoài nước, kết hợp được thông tin, hình ảnh, âm thanh… Đây là giải pháp hữu hiệu để phát triển văn hóa đọc đến mọi tầng lớp nhân dân, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Để làm được điều đó, Thư viện tỉnh Đồng Tháp đã ứng dụng công nghệ thông tin và mạng xã hội nhằm giới thiệu tài liệu đến người đọc, là kênh tiếp nhận phản hồi, đăng ký làm thẻ, gia hạn hay mượn trực tuyến, tài liệu số... phục vụ hiệu quả việc cung cấp thông tin, tư liệu cho người đọc nhanh, chính xác và thuận tiện. Trung bình, toàn hệ thống thư viện công cộng giai đoạn 2016 - 2021 phục vụ 900.000 lượt người/1.600.000 lượt tài liệu. Trong đó, Thư viện tỉnh phục vụ trên 600.000 lượt người/1.200.000 lượt tài liệu.
Với chức năng, nhiệm vụ của mình, Thư viện không đơn thuần là nơi chứa sách mà trở thành ngôi nhà tri thức. Đến thư viện, ngoài mượn sách, đọc sách theo kiểu truyền thống, người đọc còn được tham gia nhiều hoạt động đọc sách thú vị và bổ ích. Thông qua đó, giúp hình thành vốn tri thức, kỹ năng sống và phát triển nhân cách.
Tại Thư viện tỉnh Đồng Tháp, công tác chuyển đổi số đã và đang triển khai từng bước hiệu quả. Về hạ tầng số, Thư viện luôn coi chuyển đổi số là nền tảng cho sự phát triển. Đơn vị chủ động tham mưu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện “Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp trình UBND tỉnh phê duyệt, trong đó ưu tiên đầu tư hệ thống thư viện điện tử - là tiền đề tổ chức lại hệ thống cung cấp thông tin, từng bước tiến đến xây dựng hệ thống thông tin tổng thể quản trị thư viện theo mô hình thư viện hiện đại và thông minh.
Để triển khai tốt việc chuyển đổi số và liên thông ngành thư viện, đầu tư cơ sở vật chất đóng vai trò vô cùng quan trọng. Những năm gần đây, cơ sở vật chất hạ tầng số của Thư viện tỉnh Đồng Tháp từng bước được đầu tư hoàn thiện, hệ thống máy chủ, máy tính đều được kết nối internet tốc độ cao. Đơn vị cũng sớm đưa vào vận hành phần mềm Quản lý thư viện E-Libman do cán bộ Thư viện lập trình từ năm 2009, đến nay qua nhiều lần cập nhật, điều chỉnh, cơ bản đáp ứng nhu cầu sử dụng và phục vụ người đọc.
Trước tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp ảnh hưởng đến công tác phục vụ người đọc, Thư viện chủ động đề ra các giải pháp chuyển đổi hình thức phục vụ bạn đọc kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến. Bên cạnh sử dụng trang thông tin điện tử, Thư viện phát triển thêm các kênh thông tin có thể tiếp cận nhanh chóng đến với người đọc như: facebook, youtube. Đẩy mạnh phát triển các nội dung số trên nền tảng mạng xã hội như: Giới thiệu sách theo chuyên đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Kể chuyện chiếu bóng 2 kỳ/tháng; Khéo tay hay làm 1 kỳ/tháng; Kiến thức quanh ta 1 kỳ/tháng; Tự hào sử Việt phát sóng 24 kỳ; Đọc sách kết nối du lịch; Đọc sách giải ô chữ; tham gia các cuộc thi trực tuyến do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch triển khai…
Thư viện còn thực hiện chuyển đổi số trong các hoạt động tập huấn nghiệp vụ thư viện cho hệ thống cơ sở bằng hình thức trực tuyến; thực hiện công tác số hóa tài liệu, ưu tiên tài liệu địa phương, quý, hiếm; ứng dụng QR Code trong trưng bày, triển lãm tài liệu phục vụ người đọc; thực hiện biên soạn 28 sản phẩm thông tin phục vụ trên các trang thông tin thư viện. Đặc biệt, xây dựng và phát triển phần mềm quản lý tài liệu số phục vụ người đọc trên nền tảng mã nguồn mở Dspace.
Có thể thấy, chuyển đổi số là xu thế tất yếu nhằm tổ chức lại hệ thống cung cấp thông tin, từng bước tiến đến xây dựng hệ thống thông tin tổng thể quản trị thư viện hiện đại. Đồng thời, góp phần cải tiến chất lượng phục vụ của thư viện theo xu hướng nội dung mở, hội nhập và nâng cao chất lượng phục vụ người đọc, nâng cao dân trí, xây dựng xã hội học tập đáp ứng nhu cầu của người dân trong nền kinh tế số, xã hội số.