Xem xét tính cấp thiết, quy mô đầu tư dự kiến của dự án
Theo Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Gia Lai, quá trình thẩm tra các dự thảo nghị quyết về chủ trương đầu tư của từng công trình, dự án cụ thể, nhất là các dự án UBND tỉnh giao cho UBND các huyện, thị, thành phố lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, cần xem xét ý kiến tham gia của cấp ủy ở địa phương đó để bảo đảm tính thống nhất cao giữa cấp ủy và chính quyền địa phương trước khi ban hành. Cùng với đó, cần xem xét tính cấp thiết, sự cần thiết phải đầu tư, quy mô đầu tư dự kiến của dự án.
Luật Đầu tư công và các văn bản hướng dẫn thi hành ra đời đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng, thống nhất trong quản lý và sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước. Đồng thời, khắc phục được tình trạng đầu tư dàn trải, lãng phí, chậm tiến độ, nợ đọng kéo dài; tạo hệ thống pháp luật đồng bộ để quản lý toàn bộ quá trình đầu tư công. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện vẫn gặp nhiều vướng mắc, bất cập và các văn bản hướng dẫn từng bước được thay đổi, hoàn thiện hơn, cụ thể Luật Đầu tư công năm 2019 ra đời và thay thế Luật Đầu tư công năm 2014.
Cũng chính vì vậy, thẩm tra dự thảo nghị quyết liên quan đến đầu tư công khá phức tạp, đòi hỏi các thành viên Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND phải đầu tư nghiên cứu, tập trung trí tuệ để có những ý kiến phản biện chất lượng, góp phần nâng cao chất lượng kỳ họp, làm tăng tính khả thi và đáp ứng nhu cầu thực tiễn khi nghị quyết ban hành.
Xem xét tính cấp thiết, quy mô đầu tư dự kiến
Theo Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Gia Lai, trước hết, cần chủ động tiếp cận các nội dung thẩm tra ngay từ đầu, trong suốt quá trình chuẩn bị tài liệu trình của các cơ quan chuyên môn, UBND tỉnh; tổ chức khảo sát thực tế nhằm nắm bắt sớm các thông tin nhiều chiều, đa dạng để trình HĐND tỉnh ban hành quyết định chủ trương đầu tư được chặt chẽ hơn, bảo đảm dự án, công trình khi triển khai, tổ chức thực hiện không vướng mắc, nhất là trong công tác giải phóng mặt bằng.
Hồ sơ thẩm tra gửi đến ban của HĐND phải bảo đảm thời gian và đầy đủ theo quy định của pháp luật về đầu tư công, có sự tham gia ý kiến bằng văn bản về sự cần thiết đầu tư, quy mô dự án, quy hoạch, sử dụng đất, nguồn vốn và khả năng cân đối vốn… của các sở ban, ngành cho từng dự án cụ thể, hạn chế trường hợp tham gia ý kiến còn chung chung. Đối với các dự án đã từng được đầu tư, xây dựng giai đoạn trước, giai đoạn này tiếp tục đầu tư, khi thẩm tra cần xác định dự án đã được quyết toán hay chưa, đây cũng là một nội dung quan trọng để xem xét, quyết định chủ trương đầu tư.
Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Gia Lai nhấn mạnh: Quá trình thẩm tra các dự thảo nghị quyết về chủ trương đầu tư của từng công trình, dự án cụ thể, nhất là các dự án UBND tỉnh giao cho UBND các huyện, thị, thành phố lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, cần xem xét ý kiến tham gia của cấp ủy ở địa phương đó để bảo đảm tính thống nhất cao giữa cấp ủy và chính quyền địa phương trước khi ban hành. Tiếp theo, cần xem xét đến tính cấp thiết, sự cần thiết phải đầu tư, quy mô đầu tư dự kiến của dự án, tránh trường hợp đầu tư không sử dụng hết công năng, không phát huy được hiệu quả hoặc không phù hợp với nhu cầu tại chỗ của địa phương.
Sau đó, cần xác định thẩm quyền quyết định của từng nguồn vốn cụ thể theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước. Nếu thuộc thẩm quyền của HĐND thì thống nhất đề nghị HĐND cùng cấp xem xét, quyết định; nếu không thuộc thẩm quyền quyết định của HĐND tỉnh như nguồn Quỹ dự trữ tài chính, dự phòng ngân sách (thẩm quyền quyết định sử dụng quỹ dự trữ tài chính, dự phòng ngân sách là của UBND) thì có thể đề nghị HĐND xem xét thông qua chủ trương đầu tư dự án và chỉ quyết định chủ trương đầu tư dự án khi xác định được nguồn vốn đầu tư đúng thẩm quyền quyết định của HĐND tỉnh.
Lựa chọn, sắp xếp các dự án đầu tư theo thứ tự ưu tiên
Cũng theo Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Gia Lai, vấn đề quan trọng nhất, mang tính tổng thể để thực hiện đầu tư công cả giai đoạn và hàng năm là việc xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn phải thực hiện đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định tại Luật Đầu tư công và các mục tiêu, định hướng, nguyên tắc theo các văn bản hướng dẫn của Trung ương; phù hợp với quy hoạch, kế hoạch, xác định được nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, xem xét nhiệm vụ và mục tiêu của kế hoạch đầu tư từ ngân sách nhà nước.
Bên cạnh đó, tạo sức hút các nguồn vốn khác cùng tham gia đầu tư vào mục tiêu công cộng. Đồng thời, hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng cho vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Đầu tư thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, xóa đói giảm nghèo... Hỗ trợ đầu tư phát triển mới doanh nghiệp nhà nước trong một số lĩnh vực then chốt mà các thành phần kinh tế khác không có khả năng hoặc không muốn đầu tư.
Vì nguồn lực có hạn, nên phải lựa chọn và sắp xếp các dự án đầu tư theo thứ tự ưu tiên. Những dự án kém hiệu quả về kinh tế - xã hội không nên đưa vào chương trình đầu tư, hạn chế tối thiểu tình trạng khi đã ban hành nghị quyết phải bổ sung, điều chỉnh dự án nhiều lần.