Tháng Tư trên quê hương Gò Nổi
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước hào hùng của dân tộc, Quảng - Đà là một trong những chiến trường chứng kiến sự càn quét, tàn phá điên cuồng của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Mảnh đất này ghi dấu nhiều chiến công hiển hách của quân và dân ta song cũng hằn sâu trên thân thể những mất mát, đau thương không thể đong đếm. Từng hứng chịu những gì khốc liệt nhất của cuộc chiến, Gò Nổi - vùng đất được bao bọc bởi 3 con sông Thu Bồn, Chiêm Sơn, Bến Giá vẫn sừng sững như một biểu tượng về chủ nghĩa anh hùng cách mạng mỗi độ tháng Tư về.
Lá cờ đầu của tinh thần bất khuất, kiên trung
Những ngày tháng Tư lịch sử, chúng tôi về Gò Nổi - tên gọi thân thuộc của 3 xã Điện Phong, Điện Trung, Điện Quang (thị xã Điện Bàn, Quảng Nam). Gò Nổi, như chính cái tên của mình, là vùng cù lao được bao bọc, nuôi dưỡng bằng sự màu mỡ, phì nhiêu của 3 con sông Thu Bồn, Chiêm Sơn, Bến Giá. Trên mảnh đất địa linh này, biết bao người con ưu tú đã được sinh ra, làm nên tên tuổi một vùng quê yêu nước, hiếu học.
Trong số những hiền tài đất Quảng, vùng Gò Nổi có nhiều tên tuổi nổi bật, như: Tổng đốc thành Hà Nội Hoàng Diệu, chí sĩ Trần Cao Vân, Phạm Phú Thứ, Phan Thành Tài… Nơi đây cũng ghi danh 3 trong số 5 danh sĩ làm nên kỳ tích “Ngũ phụng tề phi” lẫy lừng đất Quảng, là tiến sĩ Phạm Liệu, Phạm Tuấn, phó bảng Dương Hiển Tiến. Gò Nổi cũng là nơi sinh ra những anh hùng, liệt sĩ trong cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm như: Y sĩ - liệt sĩ Lê Đình Dương, bác sĩ - cư sĩ Lê Đình Thám, nhà hoạt động cách mạng Phan Thanh, Hoàng Hữu Nam (Phan Bôi); các anh hùng Trần Thị Lý, Nguyễn Trọng Nghĩa, Nguyễn Thị Hồng, Nguyễn Quang Vinh...
Suốt thời kỳ chống đế quốc Mỹ, Gò Nổi được coi là chiếc nôi của cách mạng Khu V. “Nhất Củ Chi - Nhì Gò Nổi”, người dân xứ Quảng vẫn truyền tai nhau như vậy khi nói về sự khốc liệt mà chiến tranh đã từng dội lên mảnh đất, con người nơi đây. Đối với nhiều người con Gò Nổi, ký ức về những trận mưa bom quân đội Mỹ rải xuống sau sự kiện Mậu Thân 1968 dường như còn nguyên vẹn. Thế hệ đi trước truyền cho các thế hệ tiếp nối câu chuyện về những hố bom, những làng mạc, ruộng vườn bị tàn phá tiêu điều, đến mức không còn một mái tranh vẹn nguyên.
Thời điểm đó, Điện Quang - quê hương Chương Dương - Hoàng Diệu, vùng đất “Ngũ phụng tề phi” cùng với Điện Trung, Điện Phong là mục tiêu tận diệt của giặc Mỹ, vì là nơi cung cấp lương thực chủ lực cho bộ đội. Tiêu diệt được những hạt nhân cách mạng Gò Nổi là chặn đứng nguồn chi viện cho cách mạng Khu V, đế quốc Mỹ cày xới điên cuồng. Dẫu vậy, suốt chiều dài cuộc chiến, Gò Nổi như chính tên gọi thân thương của mình nổi lên như lá cờ đầu của tinh thần bất khuất, kiên trung.
Ảnh: Điện Bàn
Mạnh mẽ vươn mình
Bước ra từ đổ nát của chiến tranh, bằng trái tim nhiệt huyết của những con người quật cường, Gò Nổi nay đã hồi sinh thành vùng nông thôn trù phú. Hơn 40 năm là khoảng thời gian đủ minh chứng cho những khát vọng, nỗ lực không ngừng nghỉ của Đảng bộ, chính quyền và các tầng lớp Nhân dân thị xã Điện Bàn nói chung, 3 xã cù lao Gò Nổi nói riêng. Có thể nhận thấy, xây dựng NTM là một cuộc cách mạng mới đối với 3 xã vùng Gò Nổi. Không chỉ làm thay đổi hình thức sản xuất, đem lại đời sống ấm no, cảnh quan xanh - sạch - đẹp cho khu vực nông thôn, NTM đã làm chuyển biến mạnh mẽ nhận thức của người dân, khẳng định vai trò chủ thể của họ.
Theo tỉnh lộ 610B, chúng tôi đến xã Điện Phong, vùng đất khó khăn nhất của Gò Nổi. Với địa hình phức tạp, bị sông ngòi chia cắt, dân cư chia nhiều khu vực, đất đai sản xuất phân tán nhỏ lẻ, ảnh hưởng đến dồn điền đổi thửa, chuyển đổi cơ cấu cây trồng... Tuy nhiên, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đã thực sự mang đến diện mạo mới cho vùng đất trung kiên thuở nào. Đồng thuận với chủ trương lớn của Nhà nước, người dân đã tự nguyện hiến đất để làm đường giao thông, xây dựng các công trình phúc lợi và đóng góp hàng chục tỷ đồng xây dựng các thiết chế khác. Xây dựng NTM ở Điện Phong thật sự tạo đòn bẩy cho kinh tế không ngừng phát triển, đời sống nhân dân sung túc hơn.
Trên quê hương Điện Quang, vùng đất ngay từ năm đầu giải phóng, khi người dân trở về làng cũ, lãnh đạo xã đã vận động lấp hố bom, khai hoang phục hóa, mở ra những tuyến đường và quy hoạch nên những khu dân cư đồng bộ. Điện Quang hôm nay, hai bên tỉnh lộ 610B, những căn nhà tôn rỉ sét, lụp xụp… đã được thay bằng những ngôi nhà kiên cố, khang trang. Các con đường kiệt hẻm, ngày xưa nắng bụi, mưa bùn, nay đã 100% được bê tông và nhựa hóa. Những thành quả trên nhờ ý thức vươn lên từ nội lực của người dân; sự quan tâm, hỗ trợ có hiệu quả của các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương, nhất là quyết tâm của lãnh đạo, chính quyền và các ban, ngành đoàn thể trong toàn xã. Cũng như Điện Quang và Điện Phong, định hướng đúng về lợi thế, xã Điện Trung đã tập trung đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất. Nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả xuất hiện. Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp chuyển biến tích cực, góp phần giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho nhân dân.
Gò Nổi hôm nay đã khoác lên mình diện mạo mới với hạ tầng cơ sở đầu tư xây dựng khang trang. Các khu dân cư được quy hoạch bài bản; chăn nuôi, trồng trọt ngày càng phát triển theo hướng hiệu quả, bền vững. Cùng với phát triển kinh tế, cơ sở vật chất, đời sống văn hóa của người dân Gò Nổi cũng được quan tâm. Nhiều công trình, di tích được xây dựng, trùng tu. NTM thực sự là đòn bẩy để vùng quê Gò Nổi phát triển mạnh mẽ.
Đặc biệt, Gò Nổi vốn mang đặc trưng của vùng cù lao phì nhiêu, lại là mảnh đất địa linh nhân kiệt, với những di tích lịch sử - văn hóa có giá trị và nhiều danh nhân qua các thời kỳ. Với những điều kiện thuận lợi này, thị xã Điện Bàn đã đang mạnh dạn xây dựng Gò Nổi thành vùng du lịch cộng đồng sinh thái để tạo thêm sản phẩm du lịch, điểm đến mới với kỳ vọng đánh thức tiềm năng mảnh đất này, kết nối với những vùng đất di sản của Quảng Nam nói riêng, miền Trung nói chung.
Mới đây, Làng du lịch cộng đồng Cẩm Phú - Gò Nổi (xã Điện Phong) đã được UBND tỉnh Quảng Nam công nhận là điểm du lịch. Du khách khi tới Quảng Nam ngoài phố cổ Hội An, thánh địa Mỹ Sơn còn có thêm một điểm tham quan, trải nghiệm mới. Nằm trên con đường di sản của tỉnh, Làng du lịch cộng đồng Cẩm Phú - Gò Nổi là "mảnh ghép" hoàn chỉnh cho trải nghiệm của du khách tìm đến những giá trị di sản văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Bên cạnh đó, là hành trình về nguồn, tham quan các di tích lịch sử văn hóa, các lễ hội truyền thống, đặc biệt tham gia vào cuộc sống dân dã đời thường của người dân địa phương qua trải nghiệm các hoạt động du lịch nông nghiệp, nông thôn bền vững.
Chia tay quê hương Gò Nổi anh hùng trong ngạt ngào hương lúa, hương cau. Mảnh đất một thời hoang tàn bởi chiến tranh nay đang hồi sinh mạnh mẽ. Từ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự đồng hành của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự đồng thuận thống nhất của Nhân dân, Gò Nổi đang chuyển mình lớn mạnh cùng sự phát triển chung của tỉnh Quảng Nam và cả nước.