Nhập khẩu phân bón từ Nga gặp nhiều khó khăn

Việt Nam nhập khẩu 320 nghìn tấn phân bón từ Nga

Theo thông tin từ Cục Bảo vệ thực vật, hàng năm, Việt Nam sử dụng trung bình trên 10 triệu tấn phân bón sản xuất công nghiệp. Năm 2021, lượng phân bón sản xuất công nghiệp sử dụng là 10,7 triệu tấn (tăng hơn 478 nghìn tấn, tương đương tăng 4,67% so với năm 2020). Trong đó, lượng phân vô cơ 7,8 triệu tấn, tăng 2,78%, lượng phân bón hữu cơ gần 2,9 triệu tấn, tăng 10%.

Nhu cầu sử dụng phân bón cho sản xuất nông nghiệp năm 2022 không có sự biến động lớn so với năm 2021. Hiện tại, các nhà máy trong nước đã sản xuất được hầu hết các loại phân bón chủ lực như phân lân, ure, NPK và hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng; các nhà máy sản xuất DAP đáp ứng được khoảng 60% nhu cầu; trong khi đó phân kali và phân SA phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nhập khẩu. Phân bón hữu cơ sản xuất đáp ứng đủ nhu cầu trong nước và xuất khẩu mà không phải phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu.

Cục Bảo vệ thực vật cho biết, hàng năm Việt Nam nhập khẩu thêm từ 2,7 - 3,5 triệu tấn phân bón vô cơ (ngoài lượng phân bón sản xuất trong nước), trong đó, chủ yếu là phân kali (chiếm 25 - 28%, tương đương khoảng 1,1 - 1,2 triệu tấn) và phân SA (chiếm 25 - 31%, tương đương khoảng 1 - 1,5 triệu tấn). Hai tháng đầu năm 2022, lượng phân bón nhập khẩu 706,7 nghìn tấn, trong đó nhập khẩu nhiều nhất là kali gần 48.941 tấn (chiếm 35,2%), phân SA nhập 184.737 tấn (chiếm 26,1% lượng phân bón nhập khẩu).

Nga là một trong những nhà cung cấp phân bón hàng đầu thế giới. Trong năm 2021, Nga đứng đầu thế giới về xuất khẩu phân ure, NPK, amoni nitrat, xuất khẩu Kali đứng thứ 3 và phosphat đứng thứ 4 trên thế giới. Theo Cục Bảo vệ thực vật, hàng năm, Việt Nam nhập khẩu phân bón từ Nga khoảng 130 - 380 nghìn tấn, chiếm khoảng 3 - 9,5% tổng khối lượng nhập khẩu, tương ứng 5 - 11,9% về giá trị, chủ yếu nhập phân Kali, phân NPK và DAP. Lượng phân kali nhập từ Nga khoảng 68 - 200 nghìn tấn/năm, chiếm từ 7,2 - 18,6% so với tổng lượng nhập khẩu loại phân bón này.

Năm 2021, lượng phân bón nhập khẩu từ Nga là 320 nghìn tấn (chiếm 6,27% so với tổng lượng phân bón nhập khẩu), trị giá 123,5 triệu USD (chiếm 7,74% so với tổng giá trị phân bón nhập khẩu). Trong đó, nhập khẩu nhiều nhất là Kali 195,4 nghìn tấn (chiếm 15,13 tổng lượng Kali nhập khẩu), NPK 109,5 nghìn tấn, DAP 14,2 nghìn tấn.

Hai tháng đầu năm 2022, lượng phân bón nhập khẩu từ Nga 73,8 nghìn tấn, trị giá 40,3 triệu USD (chiếm 10,44% về khối lượng và 11,9% về giá trị so với tổng lượng phân bón nhập khẩu), trong đó nhập khẩu nhiều nhất là phân Kali 45.101 tấn (chiếm 61,1% về khối lượng phân bón nhập khẩu từ Nga và 18,12% tổng khối lượng kali nhập khẩu).

Sớm bãi bỏ phòng vệ thương mại với DAP, MAP nhập khẩu

Cục Bảo vệ thực vật cho biết, tình hình căng thẳng, xung đột giữa Nga - Ukraine đã tác động mạnh tới nguồn cung và giá phân bón trên thế giới. Ngay sau cuộc xung đột xảy ra, giá phân bón thế giới lập tức tăng 8 - 12%. Theo đó, thị trường phân bón trong nước cũng bị ảnh hưởng về nguồn cung và giá. Việc nhập khẩu phân bón từ Nga gặp nhiều khó khăn, đặc biệt đối với phân kali do cả Nga và Belarus chiếm gần 50% lượng kali cung cấp trên toàn thế giới.

Trước những biến động nguồn cung và giá phân bón trên thị trường thế giới do ảnh hưởng của dịch Covid-19 và cuộc xung đột giữa Nga - Ukraina, nhằm duy trì bảo đảm nguồn cung phân bón, Cục Bảo vệ thực vật kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thường xuyên theo dõi, nắm chắc diễn biến tình hình thị trường thế giới, khu vực và trong nước, trên cơ sở cân đối nhu cầu sử dụng, chủ động, kịp thời đề xuất các giải pháp bảo đảm nguồn cung phục vụ sản xuất nông nghiệp. Chủ động đánh giá tình hình xuất khẩu, nhập khẩu phân bón để có các biện pháp ứng phó linh hoạt đối với một số mặt hàng phân bón chủ chốt phục vụ sản xuất nông nghiệp trong nước. Phối hợp với Bộ Công thương, Hiệp hội Phân bón Việt Nam khuyến cáo các doanh nghiệp chủ động tìm kiếm nguồn cung thay thế nguồn cung từ thị trường Nga và Belarus, đặc biệt là phân Kali.

Về phía Bộ Công thương, cần rà soát, xem xét, sớm bãi bỏ áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đối với mặt hàng phân bón DAP, MAP nhập khẩu phù hợp tình hình hiện nay. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường phân bón, nhằm đấu tranh phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt là các hành vi đầu cơ tăng giá, sản xuất, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng.

Bộ Tài chính cần chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành rà soát, xem xét các chính sách về thuế đối với phân bón. Trước mắt, nghiên cứu xem xét chính sách thuế xuất khẩu đối với các mặt hàng phân bón urê, DAP và MAP.

Cục Bảo vệ thực vật cũng đề nghị các tỉnh phối hợp với các bộ, ngành trong việc chỉ đạo kiểm tra, kiểm soát thị trường phân bón, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh phân bón tại địa phương phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tăng cường việc tuyên truyền, phổ biến và hướng dẫn sử dụng phân bón tiết kiệm, hiệu quả; đẩy mạnh sản xuất, sử dụng phân bón hữu cơ, đặc biệt là phân bón hữu cơ sử dụng nguồn nguyên liệu sẵn có tại địa phương theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

Hà Lan