Làm sâu sắc hơn vị trí và vai trò của văn hóa trong phát triển bền vững

 Kể từ Hội thảo Việt Nam học lần đầu tiên được tổ chức năm 1998, đến nay các kỳ hội thảo đều cho thấy sự nhất quán về mục tiêu nghiên cứu Việt Nam vì sự phát triển bền vững của đất nước và góp phần vào sự hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững của khu vực và thế giới. Những đóng góp quan trọng từ kết quả nghiên cứu Việt Nam học, từ các Hội thảo quốc tế Việt Nam học rất đáng trân trọng và có ý nghĩa thiết thực, nhất là trên phương diện xây dựng chính sách đối ngoại, ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội. 

Hội thảo lần này diễn ra trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tác động sâu sắc đến kinh tế, chính trị, xã hội của toàn thế giới; đặt ra những thách thức to lớn đối với sự phát triển của các quốc gia. Để "kẻ thù" này không gây tổn thất nhiều cho hiện tại và mai sau không chỉ là đầu bài của ngành y tế hay khoa học công nghệ mà còn của tất cả các ngành khoa học nói chung.

Báo cáo chính trị tại Hội thảo đã nhận định về sự vận động toàn cảnh của thế giới, trong đó nhấn mạnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế tuy gặp nhiều trở ngại nhưng vẫn là xu hướng chủ đạo; phát triển bền vững tiếp tục là xu thế bao trùm; đồng thời cũng khẳng định quan điểm phát triển nhanh và bền vững, dựa trên khoa học và công nghệ, hài hòa giữa kinh tế với văn hóa - xã hội; chủ động tận dụng cơ hội phát triển trong bối cảnh thế giới hậu đại dịch Covid-19 và cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư...

Việt Nam cũng tái khẳng định quan điểm lấy con người làm trung tâm, là mục tiêu và động lực của phát triển; khơi dậy khát vọng phát triển quốc gia phồn vinh, hạnh phúc; phát huy vai trò là thành viên tích cực, trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, góp phần kiến tạo, gìn giữ hòa bình, hợp tác phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, Việt Nam cũng như các quốc gia khác đều đang đối mặt với nhiều thách thức, nhiều vấn đề mới, cần được nhận thức đúng đắn và giải quyết kịp thời, hiệu quả. Giới khoa học nói chung và những người nghiên cứu Việt Nam học nói riêng đứng trước đòi hỏi tiếp tục đi sâu làm rõ các giá trị, các tiềm năng và phương cách để phát huy các giá trị, khơi dậy các tiềm năng, biến thành năng lực nội sinh để đất nước phát triển nhanh hơn, bền vững hơn.

Phát biểu tại phiên khai mạc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu làm sâu sắc hơn nội dung của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc cũng như vị trí và vai trò của văn hóa trong phát triển bền vững, trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cũng như những cách tiếp cận phù hợp để đấu tranh hiệu quả với những hành vi phản văn hóa; những lệch lạc trong định hướng giá trị và hiện trạng suy đồi đạo đức.

Bên cạnh văn hóa, Việt Nam học cũng cần quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề xã hội, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh, không gian mạng và các yếu tố an ninh phi truyền thống ngày càng hiện hữu, qua đó dự báo xu thế, đưa ra cảnh báo về các vấn đề xã hội, các biện pháp khắc phục những bất cập, mâu thuẫn mới nẩy sinh, đảm bảo thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, phát huy vai trò và sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc.

Ngoài phiên khai mạc, phiên bế mạc, Hội thảo gồm 10 Tiểu ban và 1 Diễn đàn. Nội dung của các Tiểu ban tập trung vào các vấn đề quan trọng, có hàm ý chính sách cần được nghiên cứu, trao đổi và thảo luận. Chiều 28.10, đã diễn ra diễn đàn “Nghiên cứu Việt Nam học: Thành tựu và triển vọng”, giới thiệu các nghiên cứu tiêu biểu về Việt Nam học trong nước và quốc tế, đánh giá vai trò, ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ngành Việt Nam học từ trước đến nay.

Đỗ Vũ