Ngày làm việc thứ bảy, Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội Khóa XIV

Ngày 2.11, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Quốc hội đã bắt đầu đợt họp tập trung của Kỳ họp thứ Mười.

Tại hội trường Diên Hồng, Quốc hội đã dành một phút mặc niệm các cán bộ, chiến sĩ hy sinh và người dân tử nạn trong đợt mưa lũ tại miền Trung vừa qua. Năm 2020, nước ta liên tiếp hứng chịu các đợt thiên tai lịch sử; trong đó kể từ đầu tháng 10 đến nay, tại nhiều tỉnh miền Trung dồn dập xảy ra các đợt bão, lũ lớn, kéo dài nhiều ngày, trên diện rộng, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, ảnh hưởng lớn đến sản xuất và đời sống nhân dân.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chia sẻ những đau đớn, xót xa khi chứng kiến các vụ sạt lở, vùi lấp nhiều người sâu dưới hàng mét đất đá; nhiều người bị lũ cuốn trôi hoặc mất tích ngoài biển khơi... Đặc biệt là vụ sạt lở vùi lấp nhiều người tại xã Trà Leng, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam. Đến thời điểm này, có hàng trăm đồng bào đã tử nạn và mất tích, nhiều người vẫn chưa được tìm thấy, có em nhỏ không còn cha mẹ, có gia đình bị vùi lấp toàn bộ.

"Đây là đau thương, mất mát không gì bù đắp được của gia đình người dân bị tử nạn; thân nhân của các cán bộ đã hy sinh; cũng là mất mát to lớn của các cơ quan, tổ chức, đoàn thể và nhân dân", Chủ tịch Quốc hội xúc động nói. 

Cần thiết và cấp bách
Tiếp đó, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về đề nghị Quốc hội phê duyệt chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện dự án Hồ chứa nước Sông Than, tỉnh Ninh Thuận và dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An. 

Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho biết, dự án Hồ chứa nước Sông Than được khởi công xây dựng vào tháng 7.2018. Đến nay, dự án đã triển khai xây dựng được khoảng 35% khối lượng công việc. Năm 2019, UBND tỉnh Ninh Thuận đã điều chỉnh diện tích rừng chuyển mục đích sử dụng ở cao trình mực nước dâng bình thường là 134,3m, diện tích sử dụng đất giảm xuống còn là 885,51ha, trong đó có 431,76ha rừng đề xuất chủ trương chuyển mục đích sử dụng. Theo Luật Lâm nghiệp và kết quả phê duyệt 3 loại rừng, dự án có 100,63ha rừng phòng hộ (tăng 90,73ha so với phê duyệt năm 2010) và 309,48ha rừng sản xuất (giảm 205,07ha so với phê duyệt năm 2010); diện tích rừng quy hoạch đưa ra ngoài 3 loại rừng 21,65ha (giảm 222,93ha so với phê duyệt năm 2010). 

Sau khi cập nhật diện tích sử dụng đất thì Dự án Hồ chứa nước Sông Than thuộc dự án quan trọng quốc gia và thẩm quyền quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng thuộc Quốc hội. Do đó, Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng 431,76ha rừng (gồm rừng phòng hộ 100,63ha; rừng sản xuất 309,48ha; diện tích đưa ra ngoài quy hoạch 3 loại rừng 21,65ha) để thực hiện dự án.

Về dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, đến nay đã triển khai xây dựng được khoảng 90% khối lượng công việc; lũy kế giải ngân đạt 83% và dự kiến đến cuối năm 2020 cơ bản hoàn thành giai đoạn I. Tại thời điểm năm 2009, Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng không thuộc dự án, công trình quan trọng quốc gia nhưng đến năm 2017, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phê duyệt điều chỉnh dự án và năm 2019, UBND tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An đã xác định diện tích sử dụng đất của dự án sau điều chỉnh là 3.963,83ha. Trong đó, diện tích đề nghị chuyển mục đích sử dụng rừng là 1.131,22ha (Nghệ An 544,77ha, Thanh Hóa 586,45ha); rừng phòng hộ đầu nguồn: 312,95ha; rừng sản xuất: 661,08ha; rừng ngoài quy hoạch lâm nghiệp: 157,19ha.

Như vậy, dự án có 312,95ha rừng phòng hộ phải chuyển mục đích sử dụng rừng, thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia và Thẩm quyền quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng thuộc Quốc hội. Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng 1.131,22ha đất rừng trên địa bàn hai tỉnh Nghệ An (544,77ha) và Thanh Hóa (586,45ha), trong đó: Rừng phòng hộ 312,95ha rừng phòng hộ, 661,08ha rừng sản xuất và 157,19ha rừng ngoài quy hoạch lâm nghiệp để thực hiện Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An.

Nêu quan điểm của cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, cả 2 dự án cơ bản phù hợp với các quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2011 - 2020; quy hoạch 3 loại rừng giai đoạn 2016 - 2025; phù hợp với quy hoạch thủy lợi của các địa phương, của tỉnh, quy hoạch thủy lợi khu vực miền Trung giai đoạn 2012 - 2020 và định hướng đến năm 2050; phù hợp với Chiến lược phát triển thủy lợi Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Các dự án này khi đi vào hoạt động sẽ giải quyết tốt nhu cầu về nước tưới cho sản xuất nông nghiệp, cấp nước thô cho sản xuất công nghiệp, dịch vụ và dân sinh, cải thiện điều kiện hạ tầng thiết yếu cho phát triển kinh tế - xã hội của 2 huyện miền núi thường xuyên chịu khô hạn của tỉnh Ninh Thuận, vùng tây Nghệ An và nam Thanh Hóa; góp phần điều tiết nước, cắt giảm lũ, phòng chống thiên tai; từng bước giải quyết nhu cầu thiếu nước và khép kín hệ thống công trình thủy lợi.

Qua khảo sát thực tế và báo cáo tại các địa phương, Chủ nhiệm Phan Xuân Dũng cũng cho biết, các tỉnh đều thực hiện tốt công tác trồng rừng, có tỷ lệ che phủ rừng cao; diện tích rừng phải chuyển đổi để thực hiện dự án đều là những diện tích bắt buộc phải chuyển đổi để bảo đảm hiệu quả công trình. Cơ quan chức năng cũng đánh giá, chất lượng các diện tích rừng phải chuyển đổi đều là rừng nghèo, nghèo kiệt. Do vậy, việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để sớm đưa các dự án này sớm hoàn thành vào hoạt động là cần thiết và cấp bách.

Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Phan Xuân Dũng, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị, đối với Dự án Hồ chứa nước Sông Than, cần giải thích rõ thêm về tính tối ưu của việc điều chỉnh, nâng dung tích hồ chứa; đối với hồ chứa nước Bản Mồng cần lưu ý sau khi được Quốc hội quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng thì cần cập nhật báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án.

Nông nghiệp vẫn là bệ đỡ của nền kinh tế

Tiếp đó, Quốc hội đã thảo luận tại Tổ về: Kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2020; kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2021 (trong đó có thảo luận một số nội dung liên quan các vấn đề về an ninh nguồn nước, quản lý an toàn hồ, đập và phát triển điện lực; báo cáo kết quả 3 năm thực hiện Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng); Kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 5 năm giai đoạn 2016 - 2020: Phát triển kinh tế - xã hội, cơ cấu lại nền kinh tế, tài chính quốc gia, đầu tư công trung hạn; Kết quả thực hiện Nghị quyết số 100/2015/QH13 phê duyệt chủ trương đầu tư các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016 - 2020; Dự kiến mục tiêu chủ yếu và một số nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021 - 2025; chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 và các kế hoạch: đầu tư công trung hạn, tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2021 - 2025; Chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện Dự án hồ chứa nước Sông Than, tỉnh Ninh Thuận, Dự án hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An.

Các ĐBQH chia sẻ và đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức để thực hiện mục tiêu "kép" vừa phòng, chống đại dịch Covid-19 vừa nỗ lực phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh kinh tế thế giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng, hầu hết các nước đều tăng trưởng âm thì Việt Nam vẫn đạt mức tăng trưởng 2 - 3%. Đây là kết quả rất đáng ghi nhận. Các ĐBQH cho rằng, đạt được kết quả này là do sự chỉ đạo sát sao của Đảng, nỗ lực vào cuộc của Quốc hội, Chính phủ, các địa phương và nhân dân cả nước. Theo ĐBQH Võ Trọng Kim (Hải Dương), niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Quốc hội không ngừng được củng cố, nâng cao và có niềm tin là có thắng lợi.

Đối với năm 2021 và giai đoạn 2021 - 2025, nhiều ĐBQH thống nhất với những mục tiêu, giải pháp Chính phủ đã đề ra. Tuy nhiên, ĐBQH Phạm Xuân Thăng (Hải Dương) cho rằng, mục tiêu tăng trưởng là khá cao so với tình hình thế giới nói chung và trong nước nói riêng. Cùng quan điểm này, ĐBQH Đặng Thuần Phong (Bến Tre) chỉ rõ, thời gian qua, vấn đề cơ cấu lại nền kinh tế chưa đạt, chất lượng dự báo làm chưa tốt; việc lập và tổ chức thực hiện các quy hoạch quốc gia, vùng, tỉnh còn chậm, chưa căn cơ và chưa hiệu quả; việc triển khai các gói hỗ trợ doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn do đại dịch Covid-19 gây ra còn chậm... Các ý kiến này cũng khẳng định, qua đại dịch càng cho thấy, nông nghiệp vẫn là bệ đỡ của nền kinh tế khi đất nước gặp khó khăn. 

Đưa ra các giải pháp cho Chính phủ, ĐB Phạm Xuân Thăng đề nghị, thời gian tới Chính phủ cần làm tốt hơn nữa công tác quy hoạch; tập trung phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ; phát triển kinh tế số, chuyển đổi số trong thời đại công nghệ 4.0 để nâng cao hiệu quả; tiếp tục hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp trong nước...

Về kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững đến năm 2020, ĐBQH Lê Thị Nguyệt (Vĩnh Phúc) cho rằng, trong điều kiện đất nước còn nhiều khó khăn nhưng Chính phủ đã nỗ lực thực hiện Nghị quyết và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, đặc biệt là tỷ lệ giảm nghèo đạt được tương đối cao. Tuy nhiên, ĐB Lê Thị Nguyệt cũng chỉ rõ, Chính phủ chưa đánh giá được tình trạng tái nghèo và chỉ ra nguyên nhân của vấn đề này ở đâu; chưa đánh giá được nguồn lực huy động từ cộng đồng và xã hội tham gia thực hiện công cuộc giảm nghèo.

Lấy ví dụ như đợt bão lũ ở miền Trung vừa qua, xã hội và cộng đồng đã đóng góp rất nhiều cho công tác cứu trợ nhân dân vùng lũ, ĐB Lê Thị Nguyệt đề nghị, Chính phủ cần có tổng kết, đồng thời sớm ban hành chuẩn nghèo 2016 - 2020; nghiên cứu đánh giá về các đối tượng nghèo để có chính sách hỗ trợ kịp thời, trên cơ sở đó, đưa ra được những giải pháp hợp lý hơn cho giai đoạn tới.

Phòng ngừa, dự phòng vẫn là chính

Chiều cùng ngày, thảo luận tại tổ về dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), các ĐBQH nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Phòng, chống ma tuý nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật về phòng, chống ma túy và khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật Phòng, chống ma túy năm 2000 (sửa đổi, bổ sung năm 2008); phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, cơ quan, tổ chức, cá nhân trong công tác phòng, chống ma túy.

Theo các ĐBQH, dự thảo Luật cần tiếp tục khẳng định, lực lượng Công an nhân dân là nòng cốt, chủ trì công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy; nâng cao nguồn lực cho công tác phòng, chống ma túy; quản lý tốt người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, góp phần ngăn chặn, đấu tranh từng bước loại trừ tệ nạn ma túy, tội phạm ma túy ra khỏi đời sống xã hội; ngăn chặn có hiệu quả nguồn ma túy thẩm lậu vào trong nước. 

Một số đại biểu đề nghị nhấn mạnh quan điểm trong công tác phòng, chống ma tuý thì phòng ngừa và dự phòng vẫn là chính; đây là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị; đầu tư cho công tác phòng, chống ma túy là đầu tư cho sự phát triển bền vững của đất nước. Nhà nước bảo đảm kinh phí thực hiện đối với các dịch vụ cơ bản cho người cai nghiện ma túy; các địa phương theo phân cấp quản lý của Luật Ngân sách nhà nước quan tâm bố trí nguồn ngân sách cho hoạt động này; cá nhân và gia đình người nghiện ma túy có trách nhiệm tham gia, đóng góp.

Bên cạnh đó, có đại biểu cho rằng, người sử dụng trái phép chất ma túy và người nghiện ma túy là người có hành vi vi phạm pháp luật, vì vậy, quan điểm đối xử với họ cần theo hướng: Duy trì việc xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; có biện pháp quản lý sau cai nghiện ma túy tại cộng đồng trong thời gian nhất định; kết hợp các biện pháp giúp đỡ, hỗ trợ của chính quyền địa phương, xã hội, cộng đồng, gia đình đối với người sử dụng trái phép chất ma túy và người nghiện ma túy đã hoàn thành chương trình cai nghiện ma túy khi trở về cộng đồng và đa dạng hóa hình thức cai nghiện, thực hiện các phương thức cai nghiện phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Đối với quy định về cai nghiện cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh), ĐBQH Đinh Thị Kiều Trinh (Nghệ An) đề nghị, cần bổ sung quy định cụ thể về việc lập hồ sơ đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi vì lập hồ sơ là một khâu, thủ tục quan trọng trong quy trình đưa người cai nghiện đi cai nghiện bắt buộc. ĐB Thạch Phước Bình nhấn mạnh, tình trạng trẻ em nghiện ma túy có xu hướng tăng nên buộc phải cai nghiện. Điều này cũng tạo điều kiện cho người bệnh được điều trị tập trung. Hơn nữa, việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện ma túy công lập để cai nghiện bắt buộc đã được dự thảo Luật quy định rõ là: do Tòa án nhân dân cấp huyện quyết định trên cơ sở tham khảo ý kiến tư vấn của cơ quan bảo vệ trẻ em cùng cấp và không coi là việc xử lý vi phạm hành chính. Cơ sở cai nghiện ma túy công lập có trách nhiệm bảo đảm quyền học văn hóa cho người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi trong thời hạn cai nghiện bắt buộc.

+ Cũng trong phiên họp chiều, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về thí điểm quản lý, sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế; Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội bãi nhiệm đại biểu Quốc hội đối với ông Phạm Phú Quốc, Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh. Tiếp đó, Quốc hội đã thảo luận về các nội dung này.

Trung Thành - Hoàng Ngọc