Đưa dịch vụ logistics khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện
Theo định nghĩa của Luật Thương mại Việt Nam, dịch vụ logistics là hoạt động thương nhân tổ chức thực hiện một hoặc nhiều công đoạn bao gồm nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm thủ tục hải quan, các thủ tục giấy tờ khác, tư vấn khách hàng, đóng gói bao bì, ghi ký mã hiệu, giao hàng hoặc các dịch vụ khác có liên quan tới hàng hóa theo thỏa thuận với khách hàng để hưởng thù lao. Với định nghĩa này, logistics được hiểu là việc thực hiện và kiểm soát toàn bộ hàng hóa cùng những thông tin có liên quan từ nơi hình thành nên hàng hóa cho đến điểm tiêu thụ cuối cùng.
Theo quy định tại Mục 61, Phụ lục 4, Luật Đầu tư năm 2014: dịch vụ logistics là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Theo đó, thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics ngoài việc phải đáp ứng những điều kiện chung thì còn phải tuân thủ các quy định của luật chuyên ngành. Cụ thể, ngoài đăng ký ngành kinh doanh dịch vụ logistics, để đi vào hoạt động, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ này muốn tham gia trực tiếp vào vận tải hàng hóa, doanh nghiệp này phải đăng ký ngành nghề vận chuyển và phải bảo đảm các quy định về điều kiện kinh doanh vận tải, như xe ô tô, bến bãi, bộ máy điều hành vận tải, an toàn giao thông. Trong trường hợp, phát sinh thêm dịch vụ khai thuê hải quan thì doanh nghiệp phải đăng ký đại lý hải quan, có chứng chỉ đại lý khai thuê hải quan, điều kiện cấp chứng chỉ theo quy định của cơ quan hải quan có thẩm quyền. Chẳng hạn, thương nhân đăng ký kinh doanh vận tải cho xe ô tô thì các chủ thể sở hữu phương tiện phải tuân thủ theo Nghị định số 86/2014/NĐ-CP ngày 10.9.2014 của Chính phủ về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô.
Như vậy, theo quy định, để kinh doanh dịch vụ logistics, các doanh nghiệp đăng ký kinh doanh đang phải tuân thủ cùng lúc ít nhất hai điều kiện kinh doanh: Một là, điều kiện cho ngành riêng lẻ trong chuỗi; hai là điều kiện chung của chuỗi logistics khi bị gọi là ngành nghề kinh doanh. Một số chuyên gia cho rằng, bản chất logistics cũng không phải là ngành kinh doanh mang tính chất đặc thù ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe con người hay đến an ninh quốc gia. Logistics cũng không phải là một ngành nghề riêng biệt mà chỉ là một chuỗi hoạt động bao gồm rất nhiều công việc khác nhau liên quan đến nhiều ngành nghề như vận tải, đóng gói, làm thủ tục thuế, hải quan… Đối với từng dịch vụ cụ thể, Nhà nước đã có những điều kiện riêng cho từng ngành nghề (như kinh doanh dịch vụ vận tải, đại lý hải quan...). Từ góc độ này, việc đưa dịch vụ logistics vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện sẽ hạn chế sự phát triển của ngành và sẽ tạo ra gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp. Hậu quả là giảm sức cạnh tranh và không tạo được động lực cho các chủ thể tham gia kinh doanh dịch vụ này.
Theo Báo cáo Dòng chảy pháp luật kinh doanh năm 2019 của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam thì các tiêu chí rà soát, bãi bỏ các ngành nghề kinh doanh gồm: "Ngành nghề kinh doanh không liên quan trực tiếp hoặc không chứng minh được có ảnh hưởng trực tiếp tới các nội dung quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng được quy định tại Khoản 2, Điều 14, Hiến pháp; Khoản 1, Điều 7, Luật Đầu tư; Ngành, nghề đã được quản lý bằng quy chuẩn, tiêu chuẩn; Ngành, nghề mà chất lượng đầu ra của ngành nghề đó do thị trường, khách hàng lựa chọn sàng lọc và quyết định; Các sản phẩm, dịch vụ công ích có thể lựa chọn, kiểm soát thông qua đấu thầu, đặt hàng của Nhà nước”. Đối chiếu các tiêu chí này, nhiều ý kiến cho rằng dịch vụ logistics nên được bỏ ra khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện là phù hợp với tiêu chí ngành nghề mà chất lượng đầu ra của ngành nghề đó do thị trường, khách hàng lựa chọn sàng lọc và quyết định.