Ngăn chặn tình trạng trục lợi hưởng bảo hiểm xã hội

Quyền lợi người lao động bị ảnh hưởng

Dịch Covid-19 đã gây nhiều xáo trộn, khó khăn trong cuộc sống của nhiều người lao động, khiến họ có nguy cơ mất việc làm, giảm sâu thu nhập. Lợi dụng tình hình khó khăn này, các đối tượng đã thu mua sổ BHXH của người lao động. Theo đại diện BHXH Việt Nam, nếu người lao động giao sổ BHXH cho người khác, trước tiên sẽ ảnh hưởng đến quyền hưởng an sinh xã hội của chính bản thân lao động vì họ có thể phải nhận số tiền ít hơn rất nhiều số tiền cơ quan BHXH chi trả, toàn bộ quá trình đóng BHXH sẽ bị mất. Khi hết dịch Covid-19, người lao động đi làm trở lại sẽ phải tham gia BHXH lại từ đầu, ảnh hưởng đến quá trình nhận lương hưu sau này.

Theo quy định pháp luật, sổ BHXH là sổ ghi nhận lại toàn bộ quá trình đóng tiền BHXH hàng tháng của người lao động. Những người bán sổ hay cầm cố sổ BHXH cho người khác hoặc cho hiệu cầm đồ đều không thuộc đối tượng cấp lại sổ BHXH. Trước ngày 15.4, trường hợp người lao động cầm cố sổ BHXH, sau đó đề nghị cơ quan BHXH cấp lại với những lý do như mất, hỏng nếu bị phát hiện thì người lao động sẽ bị phạt tiền từ 500.000 đồng - 1 triệu đồng.

Song, kể từ ngày 15.4, trường hợp người lao động kê khai không đúng sự thật hoặc sửa chữa, tẩy xóa làm sai sự thật những nội dung có liên quan đến việc hưởng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị phạt tiền từ 1 - 2 triệu đồng, theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 39 Nghị định 28/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực lao động.

Đại diện BHXH Việt Nam cho biết, hành vi thu gom sổ BHXH không những ảnh hưởng đến quyền lợi hưởng BHXH của người lao động mà còn gây khó khăn cho ngành BHXH trong việc giải quyết chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp. Chính vì vậy, hành vi này còn có thể bị xử lý hình sự theo Điều 214 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội Gian lận BHXH, bảo hiểm thất nghiệp.

Ngành BHXH  chú trọng phối hợp với các ngành liên quan trong công tác thanh tra, kiểm tra quản lý quỹ BHXH, BHYT

Khẩn trương rà soát, nắm bắt tình hình

Để ngăn chặn tình trạng thu gom, mua bán sổ BHXH nhằm trục lợi trong đợt dịch Covid-19, ngày 13.4, BHXH Việt Nam đã kịp thời ban hành Công văn số 1164/BHXH-CSXH về việc thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình tại Công văn số 2858/VPCP-NC về việc ngăn chặn trục lợi hưởng BHXH và Công văn số 1165/BHXH-ST về việc lạm dụng chính sách BHXH của người lao động, gửi Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội.

Tại Công văn số 1164, BHXH Việt Nam chỉ đạo BHXH tỉnh, thành phố phải khẩn trương rà soát, nắm tình hình thu gom, mua bán sổ BHXH tại địa bàn quản lý. Ðồng thời, thực hiện đúng quy định của chính sách pháp luật về BHXH, các quy trình nghiệp vụ và chỉ đạo của BHXH Việt Nam. Theo đó, khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng BHXH một lần của người lao động, phải kiểm soát chặt chẽ, đối chiếu các dữ liệu trên hệ thống với thông tin trên sổ BHXH và đơn đề nghị, bảo đảm các thông tin của người hưởng phải thống nhất; kiểm tra tính pháp lý của giấy ủy quyền hoặc hợp đồng ủy quyền. Khi xem xét giải quyết phải kiểm tra, đối chiếu bảo đảm đủ điều kiện giải quyết hưởng BHXH một lần theo quy định tại Ðiều 60 Luật BHXH, Ðiều 1 Nghị quyết số 93/2015/QH13 ngày 22.6.2015 của Quốc hội và Ðiều 4 Thông tư số 56/2017/TT-BYT của Bộ Y tế.

Khi trả kết quả giải quyết hưởng BHXH một lần, BHXH các tỉnh, thành phố phải kiểm tra, đối chiếu kỹ giấy tờ tùy thân của người nhận kết quả; bảo đảm trả hồ sơ, trả tiền đúng cho người lao động hoặc người được ủy quyền hợp pháp. Đồng thời, tiến hành thẩm tra, thống kê những trường hợp một người được ủy quyền nhận BHXH một lần cho từ 2 người trở lên, kiểm soát để phát hiện dấu hiệu trục lợi từ việc thu gom, mua bán sổ BHXH. Bên cạnh đó, cần chủ động phối hợp với các cơ quan, ban, ngành tại địa phương nhằm tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHXH giúp nâng cao nhận thức của người lao động về quyền lợi hưởng chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước; cảnh báo đến người dân, người lao động để không bị lôi kéo xúi giục bán sổ BHXH và kịp thời phát hiện, tố giác các hành vi vi phạm.

Quốc Túy