Điều kiện quá khắt khe

Phải sa thải thêm lao động để được hưởng hỗ trợ?

Theo báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, dịch Covid-19 đã khiến 15% doanh nghiệp phải cắt giảm quy mô sản xuất, dẫn đến số lượng lao động mất việc, giãn việc ngày càng tăng.

Để hỗ trợ người lao động và doanh nghiệp, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã cho phép những doanh nghiệp có từ 50% lao động trong diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bị ngừng việc, thôi việc và những doanh nghiệp bị thiệt hại từ 50% tổng thu nhập do dịch Covid-19 được tạm dừng đóng Quỹ Hưu trí và Tử tuất. Theo hướng dẫn của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, chỉ có các doanh nghiệp thuộc các ngành nghề dịch vụ vận tải hành khách, du lịch, lưu trú, nhà hàng và các ngành nghề đặc biệt khác gặp khó khăn do dịch bệnh gây ra mới được tạm dừng đóng Quỹ Hưu trí và Tử tuất đến hết tháng 6.2020. Ước tính có 1,5 - 3 triệu lao động và 150 - 200 nghìn doanh nghiệp hưởng lợi từ chính sách này.

Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất 6 nhóm chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động

Tuy nhiên, theo phản ánh của doanh nghiệp, những điều kiện để được tạm dừng đóng bảo hiểm hưu trí và tử tuất là khắt khe và vô lý. Bởi có nhiều doanh nghiệp vẫn đang cố gắng giữ người lao động ở lại như một cách hỗ trợ họ trong lúc khó khăn và số lao động cắt giảm không đủ 50%. Không lẽ, để được hưởng chính sách này, doanh nghiệp phải sa thải cho đủ một nửa số lao động của mình? Liệu những doanh nghiệp có số lượng người lao động lên đến hàng nghìn, chục nghìn người có thể đáp ứng điều kiện này? Hơn nữa, đây chỉ là tạm dừng đóng, nghĩa là sớm hay muộn doanh nghiệp cũng phải đóng, vậy thì có cần thiết phải áp dụng những điều kiện quá chặt chẽ như vậy hay không?

Được biết, các điều kiện nêu trên thực hiện theo Điều 16, Nghị định số 115/2015 của Chính phủ và Điều 28, Thông tư số 59/2015 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội. Điều 88, Luật Bảo hiểm Xã hội năm 2014 không quy định chi tiết các điều kiện này. Vì vậy, việc sửa đổi điều kiện được hưởng chính sách này thuộc thẩm quyền của Chính phủ và việc mở rộng đối tượng được hỗ trợ thuộc thẩm quyền của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội.

Tranh thủ nâng cao tay nghề cho người lao động

Bên cạnh đó, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất 100% doanh nghiệp và người lao động được tạm dừng đóng bảo hiểm thất nghiệp từ tháng 2 đến tháng 12.2020. Doanh nghiệp được phép đóng bù mà không phải nộp tiền lãi.

Ông Hoàng Ngọc Anh, Giám đốc Công ty CP Hưng Việt (hoạt động trong lĩnh vực dệt may) cho biết: “Để duy trì sản xuất, chúng tôi cần đến nguồn cung rất lớn. Nếu được Chính phủ miễn giảm hoặc cho chậm đóng bảo hiểm thì đây là điều kiện thuận lợi để có đủ vốn đầu tư cho sản xuất”.

Dưới góc độ chuyên gia, TS. Nguyễn Trí Hiếu nhận định, hiện doanh nghiệp gặp phải sức ép rất lớn vào thời điểm dịch bệnh. Tuy vậy, các doanh nghiệp vẫn phải giữ chân người lao động cho đến khi Covid-19 đi qua. Ngoài ra còn phải chi trả những khoản khác như nộp thuế, trả lãi suất ngân hàng, đóng bảo hiểm xã hội… Do đó trong lúc này bất kỳ chính sách hỗ trợ nào từ Chính phủ đều như “chiếc phao cứu sinh” để góp phần giúp các doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng. “Tạm dừng đóng bảo hiểm là một trong những biện pháp tốt không chỉ hỗ trợ cho doanh nghiệp mà còn bảo đảm quyền lợi cho đông đảo người lao động”, ông Hiếu nói.

Cùng với chính sách tạm hoãn đóng bảo hiểm, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất sử dụng kết dư của Quỹ bảo hiểm thất nghiệp để nâng cao trình độ, tay nghề của người lao động, hỗ trợ doanh nghiệp để giữ chân người lao động. Phó Viện trưởng Viện Công nhân Công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao Động Việt Nam) ThS. Phạm Thị Thu Lan cho rằng, “đây là một trong những giải pháp để các công ty giữ được lao động cho đến khi hết dịch bệnh. Mặc dù vậy, có không ít những doanh nghiệp thiếu nguồn lực nên Chính phủ cũng cần hỗ trợ người lao động tạo điều kiện cho họ được đi đào tạo, nâng cao kỹ năng hoặc chuyển đổi nghề nghiệp để hướng tới một chu kỳ tăng trưởng kinh tế mới”.

Đồng tình với quan điểm trên, theo chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh, “Chính phủ phải có những biện pháp, chính sách để đào tạo, nâng cao tay nghề, chuyên môn cho lao động trong khoảng thời gian “rảnh rỗi”, thất nghiệp này để sau khi hết dịch họ sẽ có cơ hội việc làm tốt hơn. Covid-19 cũng tạo ra “áp lực”, buộc “trong trung và dài hạn phải có một chiến lược phù hợp để cơ cấu lại thị trường lao động gắn liền với cơ cấu lại tổng thể nền kinh tế”.  

Thảo Anh