Giảm thủ tục hành chính, tăng hiệu quả đầu tư
Thủ tục hành chính rườm rà được cho là một trong những nguyên nhân khiến suất đầu tư ở nước ta cao hơn so với nhiều quốc gia khác. Tình trạng này xảy ra không chỉ do quy định của luật hiện hành, còn bởi sự chưa thống nhất với các luật liên quan. Dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tám bước đầu khắc phục hạn chế này, nhưng ĐBQH đã chỉ ra nhiều vướng mắc chưa được tháo gỡ.
Quy định chung chung, tính khả thi không cao
Để bảo đảm thu hút đầu tư có chọn lọc, chất lượng, đồng thời tạo điều kiện để thu hút đầu tư theo mô hình, phương thức kinh doanh mới đang phát triển nhanh chóng dưới tác động của Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4, theo Tờ trình của Chính phủ, dự thảo Luật đã hoàn thiện quy định về ngành, nghề ưu đãi đầu tư. Nhưng, nhìn vào thủ tục áp dụng ưu đãi đầu tư, ĐBQH Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) nhận thấy, quy định về nội dung này tại Điều 16, 17, 18 của dự thảo Luật còn chung chung, tính khả thi không cao. Đại biểu đề nghị cần quy định chi tiết hơn để tạo đột phá trong cải cách thủ tục hành chính, nếu không sẽ vẫn còn tình trạng nhiêu khê, phiền hà về thủ tục, trình tự và làm nản lòng nhiều nhà đầu tư.
 Ảnh: Quang Khánh |
| “Về giãn tiến độ đầu tư và chấm dứt hoạt động đầu tư, Điều 49, Luật hiện hành có quy định được kéo dài tiến độ đầu tư vì lý do khách quan. Dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) bỏ điều khoản này và thay vào đó là chấm dứt đầu tư nếu kéo dài quá 24 tháng, trừ trường hợp được cấp có thẩm quyền cho phép. Quy định như thế tưởng là chặt chẽ nhưng vẫn không chặt chẽ, vì còn mở ra khả năng cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép kéo dài thực hiện dự án. Do vậy, việc cho phép kéo dài thời gian thực hiện dự án chỉ có một lần và chỉ trong một thời gian nhất định, sau khi hết thời gian được phép kéo dài mà không triển khai sẽ thu hồi giấy phép đầu tư”. ĐBQH Nguyễn Hữu Quang (Thanh Hóa) |
Bên cạnh quy định cụ thể về thủ tục hành chính, yêu cầu rút ngắn thời hạn xét duyệt đầu tư cũng được ĐBQH đưa ra khi thảo luận về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi). Tại Khoản 2, Khoản 4 và Khoản 6 Điều 34 về hồ sơ trình tự, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND cấp tỉnh, Khoản 2 thời hạn 35 ngày và khoản 4 trong thời hạn 15 ngày, Khoản 6 là thời hạn 25 ngày. ĐB Nguyễn Tạo đề nghị cần xem xét quy định theo hướng đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính triệt để hơn. Tăng cường trách nhiệm người đứng đầu của các cơ quan liên quan nghiên cứu rút ngắn thời hạn thông báo thẩm định, lập báo cáo thẩm định. Thậm chí, cần xem xét giảm thời hạn xét duyệt đầu tư để đẩy nhanh hơn nữa tiến độ xét duyệt triển khai thực hiện các dự án.
ĐBQH Trần Anh Tuấn (TP Hồ Chí Minh) đề nghị, dự thảo Luật cần quy định thống nhất về thủ tục hành chính đối với các doanh nghiệp FDI đang hoạt động theo giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Bởi lẽ, sau khi thực hiện thủ tục góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp, các doanh nghiệp này hiện phải thực hiện thêm hai thủ tục nữa là điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp và giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Trong khi đó, doanh nghiệp FDI thông qua hình thức góp vốn, mua cổ phần góp vốn các doanh nghiệp Việt Nam chỉ thực hiện thủ tục điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. ĐB Trần Anh Tuấn đề nghị, cần quy định về việc nhà đầu tư nước ngoài, sau khi thành lập tổ chức kinh tế và được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thì liên hệ cơ quan đăng ký đầu tư để được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư điều chỉnh, góp phần giảm bớt thủ tục hành chính.
Xử lý triệt để mâu thuẫn, chồng chéo
Nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy mạnh phân cấp thẩm quyền quản lý hoạt động đầu tư cho các địa phương, đồng thời bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong các quy định về thủ tục thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) đã có một số sửa đổi, bổ sung. Nhưng ĐBQH Lê Xuân Thân (Khánh Hòa) nhận thấy, cần xem sự tương thích giữa Luật Đầu tư với các luật liên quan, trong đó có Luật Đất đai, Luật Doanh nghiệp, Luật Kinh doanh bất động sản. Các luật này tương thích với nhau sẽ tạo ra sự đồng bộ và không mâu thuẫn trong quá trình áp dụng pháp luật.
Thực tế, đang có mâu thuẫn giữa Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư về vấn đề mua lại, chuyển nhượng vốn, vốn doanh nghiệp, chuyển nhượng vốn doanh nghiệp, sau đó thành chủ đầu tư của dự án. Theo ĐB Lê Xuân Thân, thực tế đặt ra vấn đề, khi thu hồi giấy chứng nhận đầu tư thì có thu hồi đất ngay không, hay thu hồi đất trước? Đại biểu cho rằng, nếu làm mạnh về lĩnh vực nào thì lĩnh vực đó “cứ thế mà làm”, nghĩa là nếu có căn cứ thu hồi đất thì cứ thu hồi đất, về đầu tư thì thu hồi giấy chứng nhận đầu tư.
Dù trong dự án Luật đã có những sửa đổi để tương thích với Luật Đất đai, Luật Chứng khoán, nhưng ĐB Lê Xuân Thân lưu ý, chính quyền địa phương đã từng lúng túng khi có những điểm chưa thống nhất giữa quy định trong Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp. Tuy nhiên, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật không dự liệu cùng một ngày, cùng một vấn đề, cùng một luật thì nên áp dụng luật nào. Để tháo gỡ vướng mắc này, Đại biểu đề nghị, Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) và Luật Đầu tư (sửa đổi) nên được trình QH thông qua ở những thời điểm khác nhau.
ĐBQH Nguyễn Hữu Quang (Thanh Hóa) lưu ý, một số điều khoản của Luật Đất đai mâu thuẫn với Luật Đầu tư chưa được đề cập trong dự án Luật này. Do vậy, Điều 77 của dự thảo Luật cần tiếp tục hoàn thiện để xử lý các chồng chéo, mâu thuẫn trong hệ thống pháp luật.
Nhiều ĐBQH đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc, rà soát để xử lý triệt để mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập giữa Luật Đầu tư và các luật hiện hành. Tránh xây dựng Luật Đầu tư và các nghị định dàn trải, quy định thủ tục rườm rà, tiêu tốn nguồn lực của xã hội như các dự án đầu tư trước đây. Bởi theo ĐBQH Lê Công Nhường (Bình Định), sự đồng bộ giữa dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) với các luật khác như Luật Xây dựng, Luật Doanh nghiệp, Luật Nhà ở, Luật Đất đai… sẽ giúp chỉ cần đầu tư 20% nguồn lực vào các ngành nghề, địa bàn, song đem lại 80% hiệu quả, góp phần đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững.