Mỹ: Kiểm soát chuyển giá công ty đa quốc gia

Tháng 1.1992, IRS ban hành quy định giới thiệu ba phương pháp định giá mới, tất cả dựa trên việc đối chiếu các tài liệu về kết quả giao dịch. Tháng 1.1993, IRS ban hành quy định tạm thời. Ngày 1.7.1994, quy định chính thức được ban hành, có hiệu lực từ ngày 8.7.1994 cho đến nay.

Mỹ rất quan tâm đến vấn đề kiểm soát chuyển giá của các công ty đa quốc gia. Trong đó, Mỹ quan tâm đến khung pháp lý điều chỉnh định giá chuyển nhượng trong nội bộ tập đoàn. Điều đó thể hiện rõ nét trong Bộ luật thu nội địa của Mỹ và các văn bản hướng dẫn của Cục Thu nội. Điển hình là Sách Trắng hướng dẫn các phương pháp định giá chuyển nhượng căn bản dựa trên phương pháp lợi nhuận. Phương pháp này xem xét giới hạn lợi nhuận ròng trong mối quan hệ với các chỉ tiêu: giá, phí, doanh số bán hàng, lợi nhuận mà đối tượng nộp thuế thực hiện từ hoạt động chuyển giao kiểm soát được.

Đi đôi với việc xây dựng khuôn khổ pháp lý, IRS cũng đã xác định rõ đối tượng áp dụng điều chỉnh chuyển giá là các công ty liên kết tham gia kinh doanh quốc tế. Các đối tượng đó là: Các doanh nghiệp Mỹ nắm giữ và kiểm soát một cách trực tiếp hoặc gián tiếp một doanh nghiệp ở nước ngoài; các doanh nghiệp Mỹ dưới sự nắm giữ và kiểm soát trực tiếp hay gián tiếp của một doanh nghiệp nước ngoài; doanh nghiệp Mỹ cùng một hoặc nhiều doanh nghiệp nước ngoài chịu sự kiểm soát chung của một doanh nghiệp hay tập đoàn nước ngoài.

Tác dụng của việc xác định đối tượng là nhằm giới hạn phân vùng các doanh nghiệp trong quá trình xem xét điều tra và đồng thời được coi là biện pháp để chống lại hình thức chuyển giá với mục đích giảm nghĩa vụ thuế.

Nhằm kiểm soát chuyển giá của các công ty đa quốc gia, Mỹ còn sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp điều chỉnh giá chuyển nhượng như phương pháp so sánh giá thị trường tự do; phương pháp dựa vào giá bán ra; phương pháp cộng chi phí vào giá vốn; phương pháp phân chia lợi nhuận; phương pháp so sánh lợi nhuận.

Bên cạnh đó, Mỹ còn thực hiện bắt buộc xuất trình các tài liệu minh chứng. Điểm nổi bật ở Mỹ trong những năm qua trong quá trình triển khai là ban hành các quy tắc điều chỉnh hoạt động nghiệp vụ của các bên liên kết. Theo đó, các quy tắc này đòi hỏi công ty phải xuất trình các tài liệu minh chứng cần thiết để xác định kết quả các nghiệp vụ chuyển giao giữa các công ty liên kết.

Mỹ cùng đặc biệt coi trọng các biện pháp xử lý khi có bằng chứng vi phạm. Khi cơ quan thuế chứng minh được có sự vi phạm trong việc định giá chuyển giao nhằm trốn thuế thì cơ quan thuế có quyền điều chỉnh lại thu nhập của đối tượng nộp thuế và áp dụng mức phạt từ 20 - 40% số thuế khai thiếu bị phát hiện do gian lận qua định giá chuyển giao.

Cùng với việc bổ sung các quy định pháp lý, chỉ riêng trong năm 2009, cơ quan thuế của Mỹ đã tuyển thêm 1.200 nhân viên và năm 2010 là 800 nhân viên để thực hiện việc rà sóat, giám sát giá chuyển nhượng. Công tác thanh tra chuyển giá cũng được thực hiện trong 5 nhóm ngành chính của Mỹ là thông tin liên lạc, công nghệ và truyền thông, nhóm ngành bán lẻ, thực phẩm, dược và nhóm ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe.

N.Khánh