Hội nhập đầy đủ vào nền kinh tế toàn cầu

Hiểu luật sẽ hạn chế tranh chấp

Với mục đích nâng cao nhận thức cho các bên liên quan về tiêu chuẩn lao động quốc tế; thiết lập một hệ thống theo dõi thu thập và báo cáo việc thực hiện tiêu chuẩn lao động quốc tế; tăng cường đối thoại mang tính chất xây dựng về tiêu chuẩn lao động quốc tế từ tháng 7.2017, Tổ chức quốc tế Kenan Institute Asia (Kenan) phối hợp với Ban Quản lý các Khu công nghiệp (KCN) tỉnh Bắc Ninh triển khai dự án Dự án Nâng cao nhận thức và thực hành tiêu chuẩn lao động quốc tế tại Việt Nam. Theo đó, đã tiến hành tổ chức hội thảo, các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức cho các bên liên quan về tiêu chuẩn lao động quốc tế. Đồng thời, tập huấn cho tập huấn viên và nâng cao năng lực cho 45 cán bộ các tổ chức xã hội và công đoàn; 21 quản lý nhà máy và KCN; 47 cán bộ của 4 hiệp hội doanh nghiệp; truyền thông cho 3.528 công nhân đang làm việc tại 3 KCN.

Ngoài ra, dự án còn tiến hành khảo sát 10 nhà máy thuộc 3 KCN: Đại Đồng, VSIP, Tiên Sơn để xác định nhu cầu và vấn đề cần được cải thiện của các doanh nghiệp trong việc thực hiện tiêu chuẩn lao động quốc tế. Từ đó, đề xuất các kiến nghị để việc thực hiện dự án đạt mục tiêu đề ra. Là đối tượng tham gia dự án, chị Lò Thị Thúy, công nhân Công ty TNHH Peony, Bắc Ninh chia sẻ: Khi chưa tham gia dự án cũng chỉ nghĩ mình là công nhân nên chỉ có quyền lợi về trả lương theo năng suất, được đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp. Nhưng khi được tham dự dự án, mình mới biết mình có quyền được làm việc trong môi trường bình đẳng và được bảo vệ bởi các quy định của pháp luật Việt Nam cũng như các tiêu chuẩn quốc tế.

Dù chỉ triển khai trong thời gian ngắn nhưng theo Trưởng phòng quản lý lao động, Ban Quản lý các KCN Bắc Ninh Lâm Thanh Sơn, người lao động đã có ý thức hơn về tìm hiểu các quy định, chính sách lao động, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cũng như các chính sách về bình đẳng, trả lương công bằng. Đặc biệt, người lao động cũng nắm bắt được về thực hành những tiêu chuẩn lao động quốc áp dụng trong doanh nghiệp. Từ đó, góp phần bảo đảm quyền lợi cho mình cũng như góp phần xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp và tuân thủ pháp luật. Từ những hiệu quả thiết thực đó đem lại dự án sẽ tiếp tục được triển khai đến tháng 10.2019 tại 3 KCN của Bắc Ninh. Đối tượng hưởng lợi là 20 cán bộ các tổ chức xã hội và công đoàn; 70 cán bộ công đoàn, 60 quản lý nhà máy và KCN; 7.000 công nhân đang làm việc tại 3 KCN trên.

Hoàn thiện chế tài, nâng cao nhận thức

Tiêu chuẩn lao động quốc tế là những tiêu chuẩn lao động được quốc tế công nhận, được ban hành dưới hình thức các Công ước và Khuyến nghị của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) do chính các quốc gia thành viên ILO bao gồm các đối tác ba bên là chính phủ, tổ chức đại diện của giới chủ và tổ chức đại diện của người lao động tham gia xây dựng tại Hội nghị ILO (ILC) thường niên tại Genève, Thụy Sĩ. Trong tổng số 189 tiêu chuẩn lao động của ILO, có 8 Tiêu chuẩn Lao động Quốc tế cơ bản/cốt lõi bắt buộc các nước với tư cách là thành viên của ILO phải thực hiện. Việt Nam chính thức gia nhập trở lại ILO năm 1992 sau một thời gian gián đoạn.

Để thực hiện những cam kết trên, cơ bản Việt Nam đã nội luật hóa các công ước cơ bản mà Việt Nam đã phê chuẩn. Tuy nhiên, theo Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Phạm Thị Thu Lan, cần tiếp tục được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện và tăng cường thực thi cho phù hợp với tiêu chuẩn lao động quốc tế. Đơn cử như một số một số nguyên tắc của bình đẳng và chống phân biệt đối xử chưa được đề cập và xử lý trong hệ thống pháp luật lao động Việt Nam, bao gồm: Thiếu quy định về nghiêm cấm phân biệt đối xử trên cơ sở quan điểm chính trị và nguồn gốc quốc gia; định nghĩa chưa rõ ràng về “quấy rối tình dục” tại nơi làm việc và thiếu biện pháp ngăn chặn, xử phạt khi vi phạm... Vì vậy, cần tiến hành nghiên cứu chuyên sâu để xác định nguyên nhân, từ đó đề ra biện pháp giảm khoảng cách này. Đồng thời, nâng cao nhận thức của xã hội về các nguyên tắc bình đẳng trong lĩnh vực lao động, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm các hành vi phân biệt đối xử về tiền lương, việc làm và nghề nghiệp…

Bên cạnh việc hoàn thiện chế tài, cần thiết phải tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức về các quy định pháp luật cũng như các tiêu chuẩn lao động quốc tế. Chỉ khi người lao động và người sử dụng lao động hiểu được pháp luật thì tính tuân thủ pháp luật mới đạt hiệu quả.

Thái Yến