Bài 1: Chưa sát thực tế

Góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển KT - XH

HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, là cơ quan có thẩm quyền quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương theo quy định của pháp luật thông qua việc ban hành các nghị quyết. Như vậy, nghị quyết chính là công cụ để HĐND các cấp thực hiện chức năng quyết định và là căn cứ quan trọng để UBND cũng như các ngành chức năng hướng dẫn, chỉ đạo, điều hành phát triển KT - XH. Khi một nghị quyết được ban hành sẽ tác động đến nhiều đối tượng, nhiều khía cạnh của đời sống KT - XH. Tác động đó có thể là tích cực hoặc tiêu cực và sẽ ảnh hưởng không ít đến sự ổn định và phát triển của địa phương, do đó chất lượng nghị quyết là một vấn đề rất đáng được lưu tâm.

Nói như thế để thấy được tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng ban hành nghị quyết của HĐND trong việc quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương theo quy định của pháp luật. Điều này càng được củng cố khi trình tự, thủ tục xây dựng và ban hành nghị quyết đã và đang dần được thể chế hóa trong Luật và các văn bản pháp lý khác, đặc biệt là đối với nghị quyết là văn bản quy phạm pháp luật.

Nhìn chung, việc ban hành nghị quyết của HĐND tỉnh Sóc Trăng từ đầu nhiệm kỳ đến nay bảo đảm đúng trình tự, thủ tục và thẩm quyền theo quy định. Công tác soạn thảo, thẩm tra, thảo luận đóng góp ý kiến cho dự thảo nghị quyết ngày càng đi vào nền nếp, đa số các nghị quyết đã ban hành được triển khai thực hiện khá tốt, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển KT - XH, bảo đảm AN - QP, chăm lo đời sống người dân, được đông đảo cử tri đồng tình ủng hộ. Nhất là các nghị quyết về chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp, chính sách an sinh xã hội... Điển hình như, Nghị quyết về việc thông qua Đề án phát triển sản xuất lúa đặc sản tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2016 - 2020; thông qua Dự án Phát triển chăn nuôi bò thịt trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2017 - 2020, định hướng đến năm 2025; hỗ trợ kinh phí mua BHYT cho người thuộc hộ gia đình cận nghèo còn lại chưa có thẻ BHYT trên địa bàn các năm 2016, 2017, 2018…

Tổ đại biểu HĐND tỉnh Sóc Trăng đơn vị huyện Cù Lao Dung thảo luận, đóng góp nội dung kỳ họp HĐND tỉnh cuối năm 2017

Ảnh: Lê Nga

Thiếu thông tin, chậm tiếp cận hồ sơ liên quan

Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2015 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1.7.2016 đã quy định chi tiết về quy trình, thủ tục xây dựng và ban hành nghị quyết là văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó, nổi bật là việc bổ sung quy trình và thủ tục lập đề nghị xây dựng nghị quyết - thay vì ban hành Chương trình xây dựng nghị quyết hàng năm như trước đây. Quy trình, thủ tục này khá phức tạp và khiến thời gian cần thiết để ban hành được một nghị quyết bị kéo dài, lên đến hơn 3 tháng, đòi hỏi sự chủ động và tập trung cao của cả Thường trực HĐND, UBND và các ngành chuyên môn của tỉnh trong suốt quá trình thực hiện. Tuy nhiên, thời gian qua đa phần các hồ sơ chuẩn bị trình tại các kỳ họp HĐND để ban hành nghị quyết được gửi đến Sở Tư pháp thẩm định cũng như gửi đến các Ban của HĐND tỉnh để thẩm tra còn chưa bảo đảm thời gian quy định. Cá biệt, một số ít nghị quyết do không bảo đảm về mặt thủ tục, hồ sơ nên chậm được ban hành, các chủ trương, chính sách không kịp thời đến với đối tượng thụ hưởng.

Một số ngành chuyên môn chưa chủ động nghiên cứu, thiếu cập nhật thông tin về các chủ trương, chính sách cần thông qua tại kỳ họp HĐND tỉnh để tham mưu cho UBND tỉnh kịp thời lập và trình đề nghị xây dựng nghị quyết. Việc lấy ý kiến của các ngành, địa phương liên quan cũng như đối tượng chịu sự tác động của nghị quyết chưa được quan tâm đúng mức, các ý kiến đóng góp vẫn còn khá chung chung, chưa mang tính xây dựng.

Báo cáo thẩm tra là một kênh thông tin quan trọng cho việc thảo luận, quyết định của đại biểu. Tuy nhiên, quá trình thẩm tra của các Ban HĐND tỉnh tại một số kỳ họp thiếu chặt chẽ, chưa phát hiện được các bất cập trong dự thảo nghị quyết do thiếu thông tin và chậm được tiếp cận với các hồ sơ liên quan. Báo cáo thẩm tra của các Ban HĐND tỉnh đôi lúc thiếu tính phản biện, chưa cho ý kiến về những vấn đề còn ý kiến khác nhau. Một số dự thảo nghị quyết có nội dung phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực nhưng chỉ do một ban thẩm tra nên chưa đánh giá được vấn đề một cách toàn diện. 

Một số đại biểu HĐND tỉnh chưa dành nhiều thời gian nghiên cứu, ít đóng góp ý kiến cho dự thảo nghị quyết. Nguyên nhân do văn kiện của một số kỳ họp được gửi đến chậm so với thời gian quy định, trong khi các đại biểu nhất là đại biểu hoạt động không chuyên trách bận nhiều công việc chuyên môn. Mặt khác, tại các kỳ họp thường lệ nhất là kỳ họp cuối năm, có rất nhiều báo cáo, tờ trình cần phải thông qua, chiếm thời lượng lớn nên đại biểu không có nhiều thời gian tham gia thảo luận.

Từ những hạn chế, bất cập trên, một số nghị quyết được ban hành có nội dung chưa sát với thực tế ở địa phương, khiến quá trình tổ chức thực hiện gặp khó khăn, vướng mắc, phải sửa đổi, bổ sung không lâu sau đó.

Lâm Thanh Vĩnh - <i>Phó trưởng Ban Pháp chế HĐND tỉnh Sóc Trăng</i>