“Thần thiêng nhờ bộ hạ!”

Trong một lần Thường trực HĐND thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng giám sát chuyên đề: Công tác đăng ký hộ kinh doanh và quản lý nhà nước hộ kinh doanh” trên địa bàn thời điểm 2012 - 2014, nhằm giúp các cơ quan nhà nước thực thi đúng các quy định của pháp luật, thúc đẩy phát triển hoạt động kinh doanh tại địa phương, vì vậy, trong kế hoạch và đề cương giám sát, Đoàn giám sát chỉ rõ các văn bản pháp luật liên quan để cán bộ, công chức của cơ quan chịu sự giám sát dễ dàng tra tìm, nghiên cứu khi xây dựng báo cáo. Đa số các cơ quan được giám sát hiểu và thực hiện đúng yêu cầu của Đoàn, cuộc giám sát nhờ đó đạt được mục đích và hiệu quả. Tuy vậy, câu chuyện “thần” không “thiêng” và “bộ hạ” không “nhờ” được lại xuất hiện ở không ít cơ quan.

Tại một số phường, xã, khi làm việc với Đoàn giám sát, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND có biểu hiện chưa nghiên cứu văn bản pháp luật, chưa hiểu rõ nội dung quản lý nhà nước về đăng ký hộ kinh doanh ở địa phương là gì. Do đó, trình bày báo cáo chung chung, lạc đề sang công tác lập bộ thuế, thu thuế; không có kế hoạch quản lý số hộ đã được cấp giấy đăng ký kinh doanh trên địa bàn. Có nơi lại quen dùng thuật ngữ “giấy phép” thay vì phải là “đăng ký” kinh doanh theo quy định để biểu thị thái độ phục vụ nhân dân. Khi Đoàn giám sát chất vấn, phê bình, góp ý thì biện minh lý do vì “cơ sở nhiều việc” nên không còn thời gian, điều kiện nghiên cứu văn bản (!). Tìm hiểu nguyên nhân mới biết, báo cáo được lãnh đạo UBND giao cho công chức văn phòng chuẩn bị, không có định hướng chỉ đạo.

Đoàn giám sát quay về làm việc với cơ quan chuyên môn (Phòng Tài chính - Kế hoạch), nơi được ủy quyền xét cấp giấy đăng ký kinh doanh. Tại đây, Đoàn bất ngờ vì thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh được Phòng tham mưu cho Chủ tịch UBND thành phố ký ban hành theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 nhưng không hợp pháp, vì các căn cứ pháp lý đã hết hiệu lực thi hành (viện dẫn căn cứ Nghị định 88/2006/NĐ-CP của Chính phủ đã hết hiệu lực; không cập nhật Nghị định 43/2010/NĐ-CP của Chính phủ và các Thông tư, Quyết định quy phạm đang có hiệu lực thi hành).

Mặt khác, sự phối hợp giữa Phòng với Chi cục Thuế và UBND các phường, xã về đăng ký và quản lý hộ kinh doanh cũng còn lỏng lẻo. Nguyên nhân do cán bộ lãnh đạo Phòng chuyên môn và UBND thành phố đều không nắm vững quy định của pháp luật hiện hành (có lẽ do từ năm 2000 - 2012, Chính phủ đã 5 lần ban hành nghị định thay thế, sửa đổi nội dung này!). Các văn bản áp dụng pháp luật, kể cả thủ tục hành chính chuẩn mực theo “Tiêu chuẩn ISO 9001:2008” nhưng cũng không chuẩn mực, đều do chuyên viên được “khoán trắng” tham mưu trình - ký - ban hành, không có sự kiểm tra, kiểm soát (!). Cũng “may”, cho đến thời điểm HĐND giám sát chưa để lại hậu quả pháp lý đáng tiếc nào nên UBND thành phố đã chỉ đạo khắc phục ngay.

Thực tế trên mới thấy giá trị tư tưởng “Thần thiêng nhờ bộ hạ”. Người lãnh đạo không thể hoặc có thể không biết hết, đọc hết, hiểu hết tất cả văn bản pháp luật vốn rất nhiều lĩnh vực và thường được sửa đổi, bổ sung (nhằm điều chỉnh kịp thời các phát sinh thực tế); nhưng người lãnh đạo phải biết tổ chức, phân công, trao đổi, động viên, ra “đề bài”, phát huy trí tuệ cấp dưới trong tham mưu, báo cáo định kỳ... Mặt khác, cán bộ tham mưu phải ý thức được trách nhiệm, thường xuyên cập nhật, nghiên cứu văn bản pháp luật, định kỳ, đột xuất báo cáo, đề xuất với lãnh đạo. Nếu làm việc quan liêu, mọi việc “khoán trắng” cho cấp dưới, không định hướng, kiểm tra, trân trọng ý kiến cấp dưới, thì hiệu quả công việc không cao cũng là điều dễ hiểu.

Anh Hiến