Tiền kiểm hay hậu kiểm?
Sau Kỳ họp thứ Tư, QH Khóa XIV, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã phối hợp với cơ quan soạn thảo, các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu và chỉnh lý dự án Luật An ninh mạng. So với dự thảo Luật trình tại Kỳ họp thứ Tư, dự thảo Luật An ninh mạng trình UBTVQH xin ý kiến tại Phiên họp thứ 20 này đã giảm 6 điều. Hiện dự thảo Luật An ninh mạng vẫn còn 2 vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau.
Thứ nhất, quy định tại Khoản 4, Điều 27, dự thảo Luật, về các doanh nghiệp nước ngoài khi cung cấp dịch vụ viễn thông, internet tại Việt Nam phải đặt máy chủ quản lý dữ liệu người sử dụng Việt Nam trên lãnh thổ Việt Nam. Trên thực tế tâm lý của các doanh nghiệp không muốn áp dụng quy định này. Họ lo sợ rườm rà về thủ tục hành chính. Ở phía cơ quan an ninh, cơ quan quản lý nhà nước cho rằng, nếu không kiểm soát, không quản lý sẽ khó bảo đảm về an ninh, an toàn không gian mạng. Lo ngại ở hai phía đều hoàn toàn chính đáng.
Ở phía cơ quan thẩm tra, chúng tôi đã cân nhắc kỹ lưỡng theo hướng phân tích nếu đặt máy chủ quản lý dữ liệu người sử dụng Việt Nam trên lãnh thổ Việt Nam thì sẽ được gì, mất gì? Qua đó, chúng tôi thấy rằng, nếu không đặt máy chủ quản lý dữ liệu người sử dụng Việt Nam trên lãnh thổ Việt Nam thì mất nhiều hơn được. Thực tế, đã có 14 nước, trong đó có Mỹ đã đặt máy chủ quản lý dữ liệu người sử dụng Việt Nam trên lãnh thổ Việt Nam. Tổng sử dụng mạng của Việt Nam có 40%, nhưng đều không khai báo, do lo ngại khai báo phải đóng thuế. Lỗ hổng này không quy định sẽ rất nguy hiểm.
Thứ hai, có nhiều ý kiến về vấn đề tiền kiểm hay hậu kiểm? Doanh nghiệp ngại tiền kiểm. Nếu kiểm tra ngay đầu vào sẽ rất khó khăn về quy trình, thủ tục. Nhưng khi trao đổi, chúng tôi thống nhất, dự thảo Luật phải quy định thông tin quan trọng về an ninh quốc gia. Đồng thời, phải giao cho Bộ Công an tiền kiểm. Bước đầu, đồng ý là cơ quan nào có thông tin quan trọng về an ninh quốc gia phải tách ra một nhóm riêng, có cơ quan chủ quản. Tiếp theo phải xác định rõ tiêu chí thông tin quan trọng về an ninh quốc gia. Trong dự thảo Luật đã quy định rõ tiêu chí và Bộ Công an phải làm được, phải quản lý, kiểm tra, xác định rõ thông tin. Còn lại giao cho cơ quan chủ quản chịu trách nhiệm theo quy trình, cơ quan công an theo dõi, giám sát. Tách bạch như thế này, các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp, các nhà chuyên môn đều đồng ý. Và chúng tôi đã chỉnh lý ngay trong dự thảo Luật thế nào là thông tin an toàn quốc gia.
Một vấn đề nữa đó là xác định quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với hệ thống an ninh mạng. Vấn đề này rất khó. Cho nên, chúng tôi chỉ xác định quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với hệ thống thông tin an toàn quốc gia.