Ý nghĩa của dự báo tốc độ tăng GDP
Để Việt Nam rút ngắn khoảng cách với các nước thì phải đặt mục tiêu phát triển cao. Nhưng, mục tiêu đó phải là kết quả của các nỗ lực cải cách, nỗ lực thực hiện các chiến lược, chính sách phát triển chứ không phải đưa ra mục tiêu để thực hiện bằng bất cứ giá nào.
GDP là tiền đề cho phát triển
|
|
GDP (tổng sản phẩm trong nước) tính toán giá trị sản phẩm và dịch vụ làm ra trong một thời gian nhất định, thông thường là một năm. Đây là một trong những chỉ tiêu kinh tế tổng hợp đo độ lớn của một nền kinh tế. Cùng với các chỉ tiêu tương tự như tổng sản phẩm quốc dân (GNP), tổng thu nhập quốc dân (GNI), trên thế giới hiện nay GDP được dùng như một trong những chỉ tiêu quan trọng để khảo sát thành quả phát triển của một nước và so sánh nước này với nước khác.
Dĩ nhiên, chỉ tiêu GDP vẫn có nhiều mặt hạn chế nên để đánh giá thành quả phát triển của một nước phải khảo sát nhiều chỉ tiêu khác. Chẳng hạn về chất lượng phát triển (phân phối thu nhập, ảnh hưởng đến môi trường, hiệu quả của việc sử dụng các nguồn lực…), chỉ với GDP thì không đánh giá được. “Tăng trưởng nhưng không phát triển” là trường hợp GDP tăng với tốc độ cao nhưng không kèm theo sự cải thiện về giáo dục, văn hóa, sức khỏe của người dân, môi trường bị xuống cấp, gây phân hóa xã hội…
Tuy nhiên, trong dài hạn, sự tăng trưởng của GDP là tiền đề để nền kinh tế phát triển lên các giai đoạn cao hơn. Chẳng hạn, từ nước thu nhập thấp phát triển lên nước thu nhập trung bình và sau đó tiến lên nước thu nhập cao thì GDP trên đầu người phải tăng tương ứng. Trong trường hợp này, tăng trưởng và phát triển phải đi cùng chiều. Trong trường kỳ, GDP tăng kéo theo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và các chỉ tiêu về giáo dục, văn hóa… cải thiện thì GDP mới tăng một cách bền vững và lâu dài.
Tóm lại, tuy còn nhiều mặt hạn chế, GDP vẫn là chỉ tiêu quan trọng trong việc đánh giá thành quả phát triển, trong việc dự báo về tương lai.
 Nguồn: baomoi.vn |
Nên để Chính phủ đề ra chỉ tiêu tăng trưởng
Tại Việt Nam, các kỳ Đại hội Đảng thường đặt ra mục tiêu phát triển cho 5 năm tới. Chẳng hạn, Đại hội Đảng lần thứ XII xác định tốc độ tăng trưởng cho giai đoạn 2016 - 2020 bình quân là 6,5 - 7%/năm. Dựa trên khung này, trong các kỳ họp cuối năm, Quốc hội biểu quyết thông qua chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội cho năm tới. Như trong năm 2016 và 2017, chỉ tiêu tăng trưởng GDP là 6,7%/năm. Song, tốc độ phát triển năm 2016 đạt được là 6,2%, thấp hơn mục tiêu đề ra. Năm nay, khả năng khó đạt mục tiêu khá cao và Chính phủ đang phải tìm cách cải thiện tình hình.
Theo tôi, cách đặt chỉ tiêu này là không khoa học và cần thay đổi, trong bối cảnh Việt Nam đã chuyển từ kinh tế kế hoạch sang kinh tế thị trường, do đó không thể đưa ra chỉ tiêu kế hoạch có tính cách pháp lệnh và buộc Chính phủ phải thực hiện cho bằng được. Bởi lẽ, thứ nhất, kinh tế đã hội nhập sâu vào thị trường thế giới. Tổng kim ngạch ngoại thương (xuất và nhập khẩu) so với GDP đã lên tới 170% (năm 2015). Dù phải có biện pháp giảm tác động của các cú sốc trên thế giới nhưng không thể không chịu ảnh hưởng và do đó nhiều trường hợp phải thay đổi kế hoạch tăng trưởng. Thứ hai, kinh tế thị trường tại Việt Nam đã phát triển. Thống kê cho thấy, năm 2015, kinh tế nhà nước chỉ chiếm 32%. Trong ngắn hạn, dư địa để Chính phủ tác động trên gần 70% nền kinh tế ngoài nhà nước (gồm doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài) là rất nhỏ. Thứ ba, trong ngắn hạn, Chính phủ cũng có thể dùng biện pháp mạnh bằng công cụ tài chính để đạt mục tiêu tăng trưởng (chẳng hạn kích cầu bằng biện pháp vay nợ để đẩy mạnh đầu tư công). Tuy nhiên, cách làm này sẽ gây ra các hệ lụy như lãng phí, kém hiệu suất trong đầu tư, tăng thâm hụt ngân sách, tăng lạm phát… ảnh hưởng đến những năm sau.
Việc đặt ra kế hoạch hằng năm và kế hoạch trung dài hạn về tốc độ tăng GDP cũng cần thiết để làm mục tiêu phấn đấu. Song, theo tôi, không nên cho đó là những chỉ tiêu pháp lệnh buộc Chính phủ phải thực hiện. Quốc hội có thể dựa vào kế hoạch ấy để làm căn cứ dự toán thu chi ngân sách hằng năm nhưng nên kèm theo một biên độ điều chỉnh. Quốc hội cũng có thể đưa ra một số chỉ tiêu pháp lệnh về nợ công, về thâm hụt ngân sách là những lĩnh vực rất cần thiết để giám sát Chính phủ, đồng thời Chính phủ có thể thực hiện được.
Về phía Chính phủ, mục tiêu phát triển là toàn dụng lao động, tăng năng suất lao động, ổn định vĩ mô và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh. Với các tiền đề đó, Chính phủ có thể đưa ra các kế hoạch phát triển, các chỉ tiêu tăng trưởng như GDP… Để Việt Nam rút ngắn khoảng cách với các nước thì phải đặt mục tiêu phát triển cao. Mục tiêu đó phải là kết quả của các nỗ lực cải cách, nỗ lực thực hiện các chiến lược, chính sách phát triển chứ không phải đưa ra mục tiêu để thực hiện bằng bất cứ giá nào. Với các nỗ lực đó, kinh tế có thể phát triển cao hơn mục tiêu đã đề ra.