Chồng chéo do đâu?

Cụ thể, dù Luật Tài nguyên nước năm 2012 đã bổ sung, hoàn chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, góp phần bảo đảm đáp ứng các yêu cầu của công tác quản lý tài nguyên nước, song việc phân công, phân định trách nhiệm trong một số nội dung quản lý chưa rõ ràng. Sự không rõ ràng chức năng quản lý của các bộ, ngành trong khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước, và phòng, chống thiên tai do nước gây ra, đã dẫn đến tình trạng còn chồng chéo chức năng. Và vì không thống nhất đầu mối thực hiện kiểm soát ô nhiễm nguồn nước đã làm giảm hiệu quả quản lý nhà nước về tài nguyên nước.

Báo cáo của Bộ TN - MT cũng nêu rõ, do các Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, Luật Thủy sản, Luật Đa dạng sinh học và các nghị định hướng dẫn thực hiện quy định chưa đồng nhất, nên đã nảy sinh tình trạng quản lý chồng chéo. Đơn cử, quản lý đất ngập nước có tầm quan trọng quốc gia, quốc tế, các khu bảo tồn đất ngập nước được giao cho Bộ, song các khu bảo tồn đất ngập nước có rừng ngập mặt thuộc hệ thống rừng đặc dụng lại thuộc thẩm quyền của Bộ NN - PTNT. Hay như, việc bảo tồn các loài hoang dã nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ thuộc thẩm quyền của Bộ TN - MT, nhưng bảo vệ các loài động vật, thực vật rừng nguy cấp, quý hiếm lại thuộc thẩm quyền của Bộ NN - PTNT. Mặt khác, Luật Bảo vệ môi trường giao Bộ TN - MT thống nhất quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường nói chung, cũng như quản lý chất thải nói riêng. Luật Bảo vệ môi trường cũng “khoanh” thẩm quyền quản lý bảo vệ môi trường của Bộ Xây dựng đối với hoạt động xây dựng kết cấu hạ tầng; xử lý nước thải và chất thải đô thị, khu dân cư nông thôn tập trung... Song Nghị định của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Xây dựng lại mở rộng thêm thẩm quyền quản lý chất thải rắn cho Bộ, chưa phù hợp với Luật Bảo vệ môi trường.

Trăn trở với vấn đề này, Bộ trưởng Bộ TN - MT Trần Hồng Hà cũng bổ sung một điểm vướng về chức năng, thẩm quyền tại dự án Luật Thủy lợi (sửa đổi), dự kiến sẽ trình QH xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 3 tới. Dự án Luật Thủy lợi (sửa đổi) quy định trùng với Luật Tài nguyên nước về những giải pháp phòng, chống thiên tai trong nước, nên có thể sẽ có sự chồng lấn chức năng giữa Bộ TN - MT với Bộ NN - PTNT. “Bộ TN-MT sẽ nói thế nào đây khi mà dự án Luật đã chuyển sang “sân” của QH” - Bộ trưởng Trần Hồng Hà băn khoăn.

Ghi nhận vướng mắc từ sự phân định chức năng, nhiệm vụ giữa các bộ, ngành được Bộ TN - MT đưa ra, song các thành viên Đoàn giám sát của QH cho rằng, báo cáo chưa nêu rõ ảnh hưởng của sự chồng chéo, trùng lẫn về chức năng, nhiệm vụ đến tổ chức bộ máy trong mỗi bộ, ngành, cũng như hiệu quả công tác chuyên môn. ĐBQH Lê Xuân Thân (Khánh Hòa) nhấn mạnh, nếu còn giữ sự giao thoa chức năng, nhiệm vụ giữa các bộ, ngành, sẽ có tình trạng mỗi bộ quản lý một khúc, chồng lấn chức năng lẫn nhau, khó xác định đơn vị chịu trách nhiệm cuối cùng. “Mỗi công tác có nhiều bộ cùng thực hiện sẽ phức tạp, nên các bộ, ngành cần chủ động nghiên cứu để tham mưu Chính phủ xây dựng cơ chế quản lý theo vùng, lãnh thổ kết hợp với quản lý theo ngành, lĩnh vực”, ĐB Lê Xuân Thân đề nghị.

Thực tế, sự trùng lặp, chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan như phản ánh của Bộ TN - MT cũng được Đoàn giám sát ghi nhận qua các cuộc làm việc với nhiều bộ, ngành khác. Vì thế, các thành viên Đoàn giám sát cho rằng, các bộ, ngành cần mạnh dạn nói hết những hạn chế mà từng bộ, ngành riêng lẻ không tự khắc phục được.

Như cách nói của Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, Phó trưởng Đoàn thường trực Đoàn giám sát của QH Nguyễn Khắc Định, thì mục đích của chuyên đề giám sát này không phải bắt bẻ, tìm lỗi sai ở các cơ quan, mà nhằm xem chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước vừa qua đã được thực hiện đến đâu, phát sinh khó khăn, hạn chế nào. “Quá trình thực hiện này có vướng mắc gì, hãy nói thẳng thắn, để Đoàn giám sát tổng hợp, kiến nghị với QH, Chính phủ”, ông Định nhấn mạnh. 

Thanh Hải