Thúc đẩy tinh thần thượng tôn pháp luật
Năm 2017, trong dự cảm của Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên UBTVQH, Tổng Thư ký QH, Chủ nhiệm VPQH NGUYỄN HẠNH PHÚC, sẽ là năm đất nước chuyển mình mạnh mẽ. Bộ máy nhà nước đã bắt đầu chuyển động theo hướng phục vụ nhân dân, kiến tạo sự phát triển trong năm 2016, nay phải tăng tốc và hành động quyết liệt hơn nữa để thực hiện được những cam kết đã đưa ra. QH phải thúc đẩy tinh thần thượng tôn pháp luật, không chỉ đối với cán bộ, công chức mà còn với cả người dân, từ đó tạo sức mạnh tổng hợp để phát triển đất nước.
Mới mẻ và tràn đầy năng lượng
- Nhìn lại năm Bính Thân 2016, theo tổng kết của Tổng Thư ký QH có điều gì đặc biệt?
| Tôi đặt nhiều kỳ vọng ở năm Đinh Dậu vì sự đồng thuận trong cả hệ thống chính trị. Niềm tin của người dân đối với Đảng và Nhà nước đang được củng cố và nâng lên, nhất là từ khi Trung ương ban hành Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Hệ thống pháp luật cũng đã tương đối đầy đủ. Điều quan trọng là, nói phải đi đôi với làm, không nói và làm khác nhau. Đã làm thì phải làm kiên quyết, không để “nhờn” nghị quyết, “nhờn” luật. Tất cả đồng lòng thực hiện. Bộ máy nhà nước cần vận hành kiên quyết, kiên trì để thực hiện cho được những cam kết, thông điệp đã đưa ra, không để yếu tố khác chen ngang vào. |
- Tổng kết một cách ngắn gọn thì đó là một năm bộn bề công việc nhưng cũng tạo nên rất nhiều dấu ấn.
Năm 2016 là năm chúng ta tiến hành cuộc bầu cử ĐBQH Khóa XIV, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021. Lần đầu tiên, công tác bầu cử được tiến hành bài bản, chuyên nghiệp, dân chủ, đúng pháp luật bởi một thiết chế mới là Hội đồng Bầu cử Quốc gia được thành lập theo Hiến pháp năm 2013. Mặc dù bị các thế lực phản động chống phá nhưng cuộc bầu cử đã thành công rất tốt đẹp. Chúng ta đã bầu được 494 ĐBQH Khóa XIV có trình độ, năng lực, bản lĩnh, lại được bồi dưỡng các kỹ năng chu đáo. Vì thế, mặc dù mới bắt đầu nhiệm kỳ, các ĐBQH đã bắt tay ngay vào thực hiện các nhiệm vụ của QH, hầu như không có cảm giác bỡ ngỡ. Đây cũng là cơ sở để QH áp dụng ngay một số đổi mới trong hoạt động của QH.
- 2016 cũng là năm chúng ta chứng kiến rất nhiều sự kiện “lần đầu tiên” của QH, thưa Tổng Thư ký?
- Đúng vậy. Có rất nhiều sự kiện lần đầu tiên được QH thực hiện trong năm 2016 như: Kiện toàn một bước chức danh lãnh đạo cấp cao của Nhà nước ngay tại Kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ trước để bảo đảm sự tiếp nối, liền mạch giữa hai nhiệm kỳ. Hay lần đầu tiên trong lịch sử, chúng ta có nữ Chủ tịch QH; thực hiện nghi lễ tuyên thệ theo quy định của Hiến pháp năm 2013; chuyển từ QH tham luận sang tranh luận với việc lần đầu tiên thực hiện phương thức giơ bảng tranh luận và yêu cầu đích thân Bộ trưởng giải trình trực tiếp tại Phiên thảo luận của QH; lần đầu tiên có chức danh Tổng Thư ký QH thể hiện sự hội nhập về nghị viện với thế giới… Đây cũng là năm, chúng ta tổ chức Kỷ niệm 70 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu QH Việt Nam với một cuộc “hội ngộ” đặc biệt giữa các thế hệ ĐBQH tại Hội trường Diên Hồng để nhìn lại và đúc kết những bài học, những kinh nghiệm hoạt động của QH trong suốt 70 năm qua. Trong lĩnh vực đối ngoại, lần đầu tiên, QH Việt Nam có nữ Chủ tịch tham dự Hội nghị Thượng đỉnh các Nữ Chủ tịch QH thế giới.
Những sự kiện này không chỉ làm nên dấu ấn của QH mà còn tạo ra một không khí mới mẻ, tràn đầy năng lượng. Vì thế, ngay trong năm đầu tiên, hoạt động của QH, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của QH, các ĐBQH đã thể hiện rõ tinh thần đổi mới, hành động với trách nhiệm rất cao.
- Cũng cần nói thêm rằng, đằng sau những “lần đầu tiên” đó của QH, có sự đóng góp quan trọng của VPQH, thưa Tổng Thư ký?
- Cuộc sống liên tục phát triển nên QH phải đổi mới. Cơ quan tham mưu, giúp việc cho QH cũng phải luôn đổi mới trong cách tham mưu, phục vụ. Ngay tại Kỳ họp thứ 2, VPQH cũng đã tham mưu để QH thực hiện phương thức giơ bảng để tranh luận. Đây là một đổi mới tuy nhỏ nhưng đã mang lại hiệu quả rất tích cực, được ĐBQH và cử tri đánh giá cao vì giúp QH tập trung làm rõ, đi đến cùng của vấn đề. Hiện nay, VPQH cũng nghiên cứu đề xuất một số đổi mới trong phương thức giám sát của QH, trong hoạt động lập pháp, mô hình hoạt động của Ban Thư ký QH… Với hoạt động lập pháp chẳng hạn, Bộ luật Hình sự năm 2015 là một bài học đắt giá đòi hỏi chúng ta phải xem xét lại. Quy trình xây dựng luật hiện nay đã hoàn toàn phù hợp chưa? Trách nhiệm của từng khâu trong quy trình đó như thế nào? Nếu chưa phù hợp thì phải đổi mới như thế nào?...
- Yêu cầu đổi mới nâng cao chất lượng hoạt động của QH ngày càng lớn cũng có nghĩa là áp lực đối với cơ quan tham mưu, giúp việc của QH ngày càng tăng, thưa Tổng Thư ký?
- Tôi cho rằng, trong hoạt động của QH không có đỉnh cao. 70 năm qua, mỗi nhiệm kỳ, mỗi chặng đường phát triển, QH đều có những đổi mới để nâng cao chất lượng hoạt động của mình. Bây giờ cũng vậy. Khóa XIII đã có nhiều đổi mới hiệu quả rồi thì Khóa XIV phải đổi mới hơn, hiệu quả hơn, đến Khóa XV cũng vẫn phải đổi mới hơn nữa. Dư địa đổi mới hoạt động của QH còn rất nhiều. Người Việt Nam rất thông minh. ĐBQH có nhiều cá nhân có năng lực tốt. Cán bộ VPQH cũng ngày càng giỏi hơn, được đào tạo bài bản hơn để tham mưu, giúp việc cho QH. Không phải áp lực mà chắc chắn, đổi mới của QH sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn. Cơ quan tham mưu của QH phải luôn suy nghĩ làm sao để đổi mới, không cho phép tư tưởng tự thỏa mãn xuất hiện. Đây là tuyên ngôn của cơ quan tham mưu, giúp việc cho QH.
 Ủy ban Thường vụ Quốc hội Khóa XIV ra mắt - Ảnh: Thái Bình |
Không ai được đứng trên pháp luật
- Như Tổng Thư ký đánh giá, chúng ta đã có một khởi đầu tràn đầy năng lượng. Đây sẽ là thuận lợi lớn cho hoạt động của QH trong năm nay, thưa Tổng Thư ký?
- Năm 2017, nhiệm vụ lập pháp của QH khá nặng. QH sẽ tập trung cho ý kiến và thông qua khoảng 40 dự án luật. Trong hoạt động giám sát, QH sẽ tiến hành 2 chuyên đề giám sát tối cao về an toàn thực phẩm và cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước. Hiện nay, các Đoàn giám sát của QH đã làm việc với một số địa phương để có những đánh giá tổng thể, khách quan về tình hình thực hiện, những vướng mắc cần tháo gỡ để báo cáo với QH.
QH cũng sẽ tập trung đánh giá những thể chế đã ban hành nhằm tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế vừa qua đã đi vào cuộc sống như thế nào, có vấn đề gì cần phải điều chỉnh hay không; nghe Chính phủ báo cáo việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giám sát việc triển khai thực hiện của Chính phủ để có quyết sách đúng đắn, kịp thời. Đơn cử như câu chuyện tái cơ cấu ngành nông nghiệp có liên quan đến quyền sử dụng đất, vấn đề hạn điền, tích tụ ruộng đất thì phải có đánh giá, giám sát quá trình triển khai của Chính phủ, QH mới có thể quyết định cần phải xác lập khuôn khổ pháp lý cho vấn đề này như thế nào.
- Kỷ cương, kỷ luật công vụ chưa nghiêm, các nhóm lợi ích đan xen, chi phối hoạt động của một bộ phận cán bộ công vụ là một trong những rào cản đối với sự phát triển của đất nước. Nhiều tuyên bố liên quan đến việc xóa bỏ rào cản này đã được Chính phủ đưa ra. Với vai trò của mình, QH sẽ có tác động như thế nào trong câu chuyện này, thưa Tổng Thư ký?
- QH ủng hộ và luôn sẵn sàng tạo hành lang pháp lý cho việc lập lại kỷ cương của bộ máy công vụ cũng như xây dựng một Chính phủ minh bạch, liêm chính, hành động, phục vụ và kiến tạo. Vì xét đến cùng, đó cũng chính là đòi hỏi của nhân dân, của đất nước hiện nay.
Chúng ta nói kỷ cương nhưng bản chất chính là phải tuân thủ pháp luật. Không ai được phép đứng trên pháp luật. QH phải thúc đẩy tinh thần thượng tôn pháp luật, không chỉ đối với cán bộ, công chức mà còn phải tác động để mọi người dân trong xã hội đều sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật. Để thực hiện yêu cầu này, trước hết, QH phải nâng cao chất lượng công tác lập pháp, bảo đảm các đạo luật ban hành chặt chẽ, có hiệu lực thực thi ngay, không ai có thể vận dụng luật một cách “linh hoạt” hay “lách luật” được. Muốn vậy thì kỷ cương lập pháp của QH phải nghiêm. Năm nay, thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch QH, các cơ quan của QH sẽ kiên quyết trả lại những dự án luật không bảo đảm tiến độ và chất lượng. Thứ hai là, phải tạo được chuyển biến thực tế trong bộ máy công vụ. Ví dụ, chi tiêu ngân sách, dù chưa đến mức phải thắt lưng buộc bụng, nhưng chúng ta cũng phải giảm chi tiêu công, chi thường xuyên, tiết kiệm từ xăng xe, điện thoại, chiếu sáng, thậm chí phải cấm sử dụng xe công đi việc riêng… Những việc này thực hiện không khó nhưng sẽ tạo niềm tin cho người dân vào việc cán bộ, công chức tuân thủ pháp luật, từ đó, người dân cũng sẽ thấy là bản thân mình cũng phải nghiêm túc chấp hành pháp luật.
- Trước thềm Xuân mới Đinh Dậu, Tổng Thư ký mong muốn điều gì?
- Mong muốn lớn nhất của tôi là cả hệ thống chính trị, hệ thống Nhà nước sẽ chuyển động mạnh mẽ trên cơ sở vì lợi ích của nhân dân, của đất nước. 2017 là năm có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm, nếu chuyển động chậm chạp, sẽ tạo sức ì cho cả những năm sau. Ở thời điểm này, mặc dù tình hình kinh tế - xã hội còn khó khăn, nhưng năm 2016 chúng ta đã có bước khởi động tốt, bánh xe đã quay, đã tạo được đà. Vì thế, năm nay, cả bộ máy phải tăng tốc để tạo chuyển biến mạnh mẽ. Chúng ta phải đưa quản lý xã hội, quản lý nhà nước vào trật tự, kỷ cương, thực hiện đúng pháp luật. Kỷ cương nghiêm minh thì đất nước sẽ phát triển.
- Xin trân trọng cảm ơn Tổng Thư ký!