3/4 người lao động chưa tham gia bảo hiểm xã hội
Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, hiện chỉ có khoảng 12,5 triệu người trong số 55 triệu người ở độ tuổi lao động có tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH). Điều này cũng cho thấy 3/4 số người trong độ tuổi lao động hiện nay vẫn chưa được hưởng bất kỳ chế độ an sinh nào.
Đánh giá về triển khai thực hiện Luật BHXH 2014, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho rằng, từ khi có hiệu lực, Luật cơ bản đáp ứng nhu cầu của người lao động, người sử dụng lao động và các bên liên quan. Trong đó, đã mở rộng đối tượng tham gia BHXH, BHYT; tăng mức trợ cấp ốm đau; mở rộng chế độ thai sản cho nam giới khi vợ sinh con; thay đổi tham số tính lương hưu theo hướng tăng dần thời gian đóng BHXH để đạt tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa; tăng tỷ lệ giảm trừ do nghỉ hưu trước tuổi…
Tuy nhiên, việc tổ chức thực hiện hệ thống bảo hiểm xã hội trong thời gian qua mặc dù đã có nhiều đổi mới, đã giải quyết được những vấn lớn hiện nay, bảo đảm cơ bản những nhu cầu của người lao động song trên thực tế vẫn chưa giải quyết được hầu hết những vấn đề của người hưởng thụ chính sách và doanh nghiệp. Công tác triển khai thực hiện chính sách BHXH, BHYT cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc về yêu cầu mở rộng đối tượng thụ hưởng, phạm vi áp dụng của BHXH, việc chuyển đổi tiền lương tháng đóng BHXH (bao gồm cả phụ cấp) làm tăng chi phí cho người sử dụng lao động đơn cử, thay đổi quyền và trách nhiệm, lợi ích của các bên tham gia, một số quy trình thủ tục và hồ sơ mới gây lúng túng cho người lao động và thậm chí là cả doanh nghiệp.
Đáng chú ý, tốc độ già hóa dân số nhanh cũng đang là thách thức với hệ thống BHXH. Dự báo đến năm 2030, con số này sẽ đạt 21 triệu người. Điều này có nghĩa là tỷ lệ phụ thuộc của người cao tuổi đối với thế hệ trong độ tuổi lao động vào năm 2030 sẽ vào khoảng 35,6%, tức là 1/3 dân số sẽ là người cao tuổi.
Theo BHXH Việt Nam, để tăng tỷ lệ tham gia BHXH của người dân, trong thời gian tới, cơ quan BHXH sẽ tăng cường cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin. Trong năm 2016, sẽ bổ sung 2 nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, chuyển sổ BHXH cho người lao động, doanh nghiệp không giữ lại 2% quỹ ốm đau và thai sản… Năm 2018, tiếp tục bổ sung 2 nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, thay đổi công thức tính lương hưu. Năm 2020, sổ BHXH sẽ được thay thế bằng thẻ BHXH; hoàn thành việc xây dựng và vận hành cơ sở.
Đồng thời, BHXH sẽ đưa công nghệ thông tin vào hệ thống, cải cách các thủ tục hành chính phải đơn giản hơn, chế độ đa dạng hơn để hệ thống BHXH hướng đến gần hơn với người dân và doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, vụ BHXH sẽ tăng cường tham mưu với Bộ Tư pháp để có hướng dẫn rõ ràng, phù hợp, tránh áp dụng máy móc việc hình sự hóa tội danh trốn đóng BHXH, sẽ phân biệt rõ ràng mức độ của từng doanh nghiệp: cố tình chây ì, trốn đóng BHXH hay vì khó khăn hoặc vì nguồn tiền kinh doanh chưa về kịp nên chậm đóng BHXH cho người lao động.