Tất cả vì nâng cao đời sống nông dân

Quy hoạch sản xuất phải đem lại hiệu quả

Đoàn giám sát của UBTVQH đặc biệt quan tâm đến thực tế quy hoạch ruộng đất tại tỉnh thuần nông Bắc Giang đã mang lại hiệu quả như thế nào cho tiến trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Dồn điền đổi thửa có tạo ra động lực gì mới cho sản xuất nông nghiệp hay không.

Trao đổi về vấn đề này, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Bắc Giang Nguyễn Văn Khái nêu rõ, ngay từ khi bắt đầu triển khai chương trình, Bắc Giang đã xác định mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới đều hướng đến tổ chức lại sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội vùng nông thôn, nâng cao thu nhập và mức thụ hưởng cho người dân. Theo đó, tỉnh đã tập trung dồn điền đổi thửa, tập trung vào 8 sản phẩm nông nghiệp hàng hóa, 3 sản phẩm chủ lực (cây vải thiều, rau an toàn, rau chế biến và gà đồi Yên Thế). Đến nay, các địa phương trong tỉnh đã dồn điền đổi thửa gắn với quy hoạch lại đồng ruộng, giao thông, thủy lợi nội đồng được hơn 9 nghìn hécta; triển khai 122 cánh đồng mẫu hiệu quả, tăng 20 - 50% so với sản xuất đại trà, tạo cơ sở cho tổ chức sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung. Giá trị sản xuất bình quân đầu người tại vùng nông thôn đạt 90,6 triệu đồng mỗi hécta. Thu nhập bình quân của dân cư nông thôn tăng 23 triệu đồng/năm, hoàn thành mục tiêu tăng gấp 1,8 lần so với năm 2010… Việc đổi mới phương thức sản xuất được bà con hưởng ứng, giúp nâng cao thu nhập, tạo được đòn bẩy cho xây dựng nông thôn mới.

Nhất trí với nhận định này, song Đoàn giám sát lưu ý, sức dân và doanh nghiệp đóng góp vào tiến trình đổi mới phương thức xây dựng nông thôn mới cần được đánh giá đầy đủ hơn. Thực tế, sự liên kết, phối hợp giữa doanh nghiệp và nông dân trong ứng dụng khoa học kỹ thuật sản xuất tiên tiến chưa nhiều. Vậy những ý tưởng mới, sáng tạo của nông dân đối với nông nghiệp đã được địa phương phát huy hay chưa. Sự liên kết bốn nhà trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp còn lỏng lẻo là điều Bắc Giang cần khắc phục trong thời gian tới. Vì suy cho cùng, xây dựng nông thôn mới phải từ chính nguồn lực của nhân dân, nguồn lực xã hội hóa và tập trung cho khâu sản xuất để bảo đảm tính bền vững của chương trình.

Bao tiêu sản phẩm nông nghiệp

Tìm đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp là khâu quan trọng, giúp nông dân yên tâm hơn trong sản xuất nông nghiệp. Thực tế giám sát tại Bắc Giang cho thấy tỉnh đã và đang làm khá tốt công việc này. Đơn cử, toàn bộ 5.000ha rau an toàn đều được tiêu thụ ngay trong tỉnh và ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với TP Hà Nội và tỉnh Quảng Ninh. Trong đó có 100ha rau cần của Bắc Giang đã được xuất khẩu theo đường tiểu ngạch. Hay như mặt hàng vải thiều, tỉnh đã xây dựng được thương hiệu, có nguồn tiêu thụ và thị trường rộng mở, khá ổn định ở trong nước cũng như nước ngoài. Bắc Giang cũng đã xây dựng các cánh đồng mẫu từ 20 - 30ha, tập trung các khâu sản xuất theo quy trình khép kín, áp dụng cơ giới hóa và có bao tiêu đầu ra cho bà con. Trong lĩnh vực chăn nuôi, Bắc Giang đã thực hiện việc hỗ trợ cơ sở sản xuất giống vật nuôi trên địa bàn. Năm 2015, đàn gia cầm của tỉnh đạt 16,8 triệu con, đàn lợn đạt 1,21 triệu con, đàn gà đạt 14,6 triệu con. Tất cả đều được chăn nuôi theo hình thức trang trại, là sản phẩm sạch, có uy tín, thương hiệu trên thị trường.

Dẫu vậy, việc bao tiêu sản phẩm mới thực hiện được với những cây trồng, vật nuôi mang lại giá trị kinh tế cao. Còn với cây lúa - cây trồng chủ lực của Bắc Giang, thì giá trị kinh tế mang lại chưa cao, việc bao tiêu sản phẩm còn hạn chế… Mặt khác, ngay cả với những cây trồng, vật nuôi mang lại giá trị kinh tế cao cho địa phương, thì chưa phải lúc nào cũng ổn định. Thị trường là một trong những vấn đề cần được quan tâm, giải quyết rốt ráo hơn cho bà con nông dân.

Đúng là bao tiêu sản phẩm là vấn đề thiết yếu để bảo đảm ổn định đời sống cho nông dân. Đặc biệt, khi thay đổi phương thức sản xuất và nâng cao năng suất chất lượng cây trồng thì phải tính đến yếu tố rủi ro thị trường. Tuy nhiên, điều mà Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, Trưởng đoàn giám sát Nguyễn Văn Giàu băn khoăn là trong trường hợp xảy ra biến động thị trường, thì việc giảm thiểu rủi ro cho bà con sẽ được bao nhiêu phần trăm? Ví dụ, lượng lớn vải thiều sẽ được tiêu thụ ở đâu trong trường hợp không xuất khẩu được ra nước ngoài? Lúa, gạo xuất khẩu ở đâu nếu thị trường tiêu thụ nước ta giảm? Nhấn mạnh để tái cơ cấu nông nghiệp phải khai thác tối đa lợi thế địa phương, Trưởng đoàn giám sát Nguyễn Văn Giàu lưu ý, Bắc Giang phải tăng cường quảng bá, mở rộng thị trường, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp cả ở thị trường trong nước và quốc tế. Quan trọng nhất là phải phấn đấu để đời sống người dân ngày càng đi lên. Đây là yếu tố tiên quyết bảo đảm thành công cũng như mục tiêu chương trình xây dựng nông thôn mới đề ra.

Anh Thảo