Nguy cơ từ chất thải điện tử lẫn chất thải sinh hoạt
(ĐBNDO)- Đánh giá về công tác quản lý chất thải điện tử. Trong đó, có chất thải điện tử phát sinh từ các hộ gia đình, cá nhân, TS VÕ TUẤN NHÂN, THỨ TRƯỞNG BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG cho rằng, hiện còn gặp nhiều khó khăn. Cụ thể: một phần chất thải điện tử của các hộ gia đình, cá nhân được thải ra không đúng nơi quy định hoặc được đổ lẫn vào chất thải sinh hoạt, nhưng hiện vẫn chưa có các chế tài và hệ thống kiểm soát việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình để hạn chế thực trạng này...
- Công nghiệp điện tử đã có những bước phát triển những kéo theo đó là vấn đề ô nhiễm môi trường gia tăng, thưa Thứ trưởng ?
THỨ TRƯỞNG VÕ TUẤN NHÂN: Thời gian trước đây, hoạt động sản xuất điện tử ở nước ta chủ yếu là lắp ráp, gia công các sản phẩm điện tử. Trong những năm gần đây, sự phát triển ngành công nghiệp điện tử tại Việt Nam tăng nhanh, trong đó có sự tham gia của các tập đoàn điện tử lớn như Samsung, Intel, LG, Canon,...
Có thể thấy không ít cơ sở sản xuất điện tử đã vi phạm các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, quản lý chất thải nguy hại, xả nước thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải ra môi trường... gây tác động xấu đến môi trường.
Với xu hướng phát triển hiện nay, số lượng các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ điện tử sẽ gia tăng ở nước ta trong thời gian tới. Vì vậy, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề đối với hoạt động sản xuất trong lĩnh vực công nghệ điện tử.
- Cụ thể công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường do hoạt động sản xuất trong lĩnh vực công nghiệp điện tử đã được triển khai như thế nào ?
THỨ TRƯỞNG VÕ TUẤN NHÂN: Công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường trong lĩnh vực công nghiệp điện tử đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan và các địa phương thực hiện trong thời gian qua, chủ yếu thông qua các hình thức xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định về bảo vệ môi trường đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nói chung. Trong đó bao gồm các cơ sở hoạt động trong lĩnh vực công nghệ điện tử.
| Theo Tổng cục Thống kê, số lượng các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học tăng từ 613 doanh nghiệp năm 2010 lên 839 doanh nghiệp vào năm 2013. Cùng với việc gia tăng số lượng và quy mô của các doanh nghiệp thì nguy cơ ô nhiễm môi trường cũng tăng lên. Cụ thể là các chất có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường là các kim loại nặng như Crom, Cadimi, chì, thủy ngân,... và một số chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy theo quy định của Công ước Stockholm như PBDE, PFOS... |
Chất thải điện tử phát sinh từ các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ được quản lý theo quy định về chất thải nguy hại. Công tác quản lý chất thải nguy hại hiện nay được thực hiện tương đối bài bản với tỷ lệ thu gom, xử lý tối thiểu đạt 75% trong năm 2015, đáp ứng chỉ tiêu về xử lý chất thải theo Quyết định số 1216/QĐ-TTg ngày 5.9.2012 của Thủ tướng phê duyệt Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Bên cạnh đó là tổ chức các hoạt động phổ biến quy định pháp luật về bảo vệ môi trường cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh; các khóa đào tạo, tập huấn, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, kiểm soát ô nhiễm môi trường, giảm sử dụng và phát thải các loại hóa chất độc hại trong lĩnh vực công nghệ điện tử. Cùng với đó, thực hiện các hoạt động kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường tại các cơ sở.
- Theo Thứ trưởng, đâu là những khó khăn khi thực thi công tác quản lý chất thải điện tử?
THỨ TRƯỞNG VÕ TUẤN NHÂN: Hiện nay, việc quản lý chất thải điện tử phát sinh từ các hộ gia đình, cá nhân còn gặp nhiều khó khăn. Cụ thể: một phần chất thải điện tử của các hộ gia đình, cá nhân được thải ra không đúng nơi quy định hoặc được đổ lẫn vào chất thải sinh hoạt. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có các chế tài và hệ thống kiểm soát việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình để hạn chế thực trạng này.
Một phần được các tổ chức, cá nhân hay còn gọi là đồng nát, thu gom và bán lại cho các cơ sở tái chế không được cấp phép như tại các làng nghề. Cùng với đó, việc quản lý, ngăn chặn hoạt động phá dỡ, tái chế, xử lý chất thải điện tử tại các cơ sở này, đặc biệt tại các làng nghề tái chế còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, trong đó có nguyên nhân do vấn đề an sinh, công ăn việc làm cho người dân.
Quyết định số 16/2015/QĐ-TTg ngày 22.5.2015 của Thủ tướng về thu hồi sản phẩm thải bỏ, có quy định việc thu hồi và xử lý chất thải điện tử từ các hộ gia đình, cá nhân chưa đến thời hạn áp dụng để các nhà sản xuất, người tiêu dùng có trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải điện tử đúng quy định. Kinh phí và nguồn nhân lực có chuyên môn về quản lý chất thải, chất thải điện tử hiện còn hạn chế và chỉ tập trung tại các tỉnh, thành phố lớn dẫn đến nhiều khó khăn trong vấn đề thực thi các quy định tại các tỉnh vùng sâu, vùng xa. Nhận thức về công tác bảo vệ môi trường nói chung và quản lý chất thải nói riêng của một bộ phận doanh nghiệp còn hạn chế.
Bên cạnh đó, việc một số đơn vị lợi dụng chính sách của Nhà nước trong việc nhập khẩu phế liệu về làm nguyên liệu sản xuất để nhập khẩu trái phép chất thải điện tử vào nước ta. Việc này khó kiểm soát tại các cảng do doanh nghiệp sử dụng các biện pháp gian lận tinh vi như khai báo không đúng với thực tế và chỉ được phát hiện khi không có Giấy phép nhập khẩu.
- Hướng tới nền công nghiệp điện tử an toàn, bền vững, cần phải triển khai các giải pháp nào, thưa Thứ trưởng?
THỨ TRƯỞNG VÕ TUẤN NHÂN: Để hướng tới nền công nghiệp điện tử an toàn, bền vững cần có sự tham gia, phối hợp từ nhiều Bộ, ngành như: Công thương, Kế hoạch và Đầu tư, Khoa học và Công nghệ, Tài nguyên và Môi trường,... Cụ thể là có những cơ chế, chính sách để khuyến khích các nhà sản xuất phát triển các sản phẩm thân thiện với môi trường, có khả năng tái chế cao,...
| Chất thải điện tử phát sinh từ 3 nguồn chính: từ các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ; từ hộ gia đình và cá nhân; từ nhập khẩu trái phép. |
Riêng về vấn đề quản lý môi trường, đặc biệt là thu gom, xử lý chất thải điện tử, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã, đang và sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp:
Một là, tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật nhằm triển khai thực thi Luật Bảo vệ môi trường năm 2014.
Hai là, tiếp tục tăng cường năng lực cho các đơn vị xử lý chất thải nguy hại nói chung và chất thải điện tử nói riêng. Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cấp phép xử lý chất thải nguy hại cho hơn 90 doanh nghiệp với tổng công suất xử lý chất thải nguy hại khoảng 1,3 triệu tấn/năm. Như vậy, về cơ bản đáp ứng nhu cầu thu gom, xử lý chất thải nguy hại nói chung, chất thải điện tử nói riêng phát sinh hiện nay.
Ba là, nghiên cứu xây dựng các chính sách ưu đãi, khuyến khích các cơ sở xử lý chất thải nguy hại đầu tư các thiết bị, công nghệ xử lý chất thải điện tử theo hướng hiện đại, thân thiện với môi trường;
Bốn là, tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức của các cấp, các ngành, doanh nghiệp, nhân dân về quản lý chất thải nguy hại nói chung và quản lý chất thải điện tử nói riêng;
Năm là, tăng cường thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm về quản lý chất thải trong đó có chất thải điện tử.
- Xin cám ơn Thứ trưởng !