Tin Tin - Không chỉ là biểu tượng
Các tác phẩm văn học không đơn thuần để giải trí. Có những cuốn sách dư âm của nó không chỉ kéo dài mà còn trở thành “liều thuốc tinh thần” đối với người đọc. Tin Tin, bộ truyện nổi tiếng của Bỉ là tác phẩm như vậy.
Dấu ấn khó phai
Có lẽ không một người châu Âu cũng như người hâm mộ truyện tranh nào không biết đến Tin Tin, nhân vật huyền thoại trong bộ truyện tranh châu Âu nổi tiếng nhất thế kỷ XX của nhà văn Hergé, tên thật là Georges Remi (1907-1983). Tin Tin là một nhà báo trẻ người Bỉ ưa phiêu lưu và luôn được chú chó trung thành Milou trợ giúp. Bằng một loạt cuộc phiêu lưu, kết hợp yếu tố giả tưởng, điều tra, pha chút hài hước, tác giả Hergé đã tạo nên một bộ truyện tranh thực sự thú vị.
 Hình ảnh Tin Tin với những giọt nước mắt mang màu quốc kỳ Bỉ chia sẻ nỗi đau với người dân sau vụ khủng bố liên hoàn xảy ra ở đất nước này mới đây |
Song nếu chỉ đơn giản là những câu chuyện phiêu lưu mang tính giải trí, liệu tác phẩm có gây được tiếng vang lớn đến thế? Tại sao nhân vật hoạt hình này đã hấp dẫn và thu hút hàng trăm triệu độc giả trên toàn thế giới qua nhiều thế hệ như vậy? Xét một cách công bằng, mỗi câu chuyện về chàng phóng viên trẻ đều mang đậm triết lý sống “chính nghĩa thắng gian tà”, vượt qua trở ngại bằng trí tuệ, tình bạn làm ấm áp lòng người, được kể lại bằng những tình tiết hài hước, dí dỏm có pha chút châm biếm sâu cay và bình luận về chính trị hay văn hóa. Tác phẩm đã được xuất bản bằng 70 thứ tiếng với hơn 200 triệu bản được bán ra.
Ẩn chứa nhiều thông điệp
Ngay từ khi mới ra đời, truyện đã gây nhiều tranh cãi. Trong quan niệm của nhiều độc giả, những câu chuyện về chàng phóng viên mang nhiều màu sắc chính trị. Năm 2010, tập truyện “Tin Tin ở Congo” bị kiện vì mang nặng tính phân biệt chủng tộc. Tuy nhiên, Moulinsart - tổ chức đại diện cho Hergé - tuyên bố rằng họ chấp nhận sự thực “cuốn sách chứa đựng những yếu tố thời đại” nhưng kiên quyết phản đối quyết định cấm xuất bản. “Chúng ta không thể đánh giá Tin Tin hay Hergé chỉ dựa trên những tiêu chuẩn hiện tại. Nếu không đặt tác phẩm vào tình huống lịch sử, có lẽ sẽ phải kiểm duyệt tất cả những cuốn sách được ra đời từ hơn 50 năm trước”.
Có thể thấy, Tin Tin đại diện cho một thông điệp khá đơn giản: tầm quan trọng của lòng vị tha và tìm kiếm sự thật. Xuyên suốt 24 đầu truyện, xuất bản chủ yếu giữa những năm 30 và những năm 70 của thế kỷ trước, tác phẩm thể hiện khá rõ nét những gì người châu Âu nghĩ về một thế giới luôn thay đổi. Dường như, những yếu tố hư cấu trong truyện không chỉ là một phần thực tế mà còn là những dự đoán về tương lai. Chẳng hạn năm 1950, Tin Tin đã “bay” lên Mặt trăng trước khi con người thực hiện được. Trong một số tập truyện, Tin Tin như một ngọn hải đăng của chủ nghĩa nhân đạo châu Âu, một mô hình cam kết ngăn chặn bạo lực và các cuộc đảo chính. Hergé đã vẽ gương mặt của Tin Tin bằng những đường nét rất đơn giản, đó là một khuôn mặt gần như không có biểu cảm, luôn ở trong trạng thái trung lập. Trong mắt độc giả, đây là trạng thái cảm xúc lý tưởng nhất.
Vị đại sứ xuất sắc
Dù vẫn còn nhiều tranh cãi song trước những giá trị nhân văn to lớn, bắt đầu từ năm 1975, Tin Tin đeo huy hiệu hòa bình, tuyên truyền tư tưởng chống chiến tranh, yêu hòa bình và hữu nghị. Tháng 9.1976, bức tượng đồng của Tin Tin và chú chó Milou được khánh thành tại Thủ đô Brussels. Vào đúng sinh nhật Tin Tin lần thứ 50, Bưu chính Bỉ đã quyết định phát hành tem kỷ niệm sự kiện này song song với khai trương Nhà bảo tàng Tin Tin. Năm 2004, để “mừng thọ” nhân vật 75 tuổi, đất nước nổi tiếng với đặc sản chocolate này đã đúc đồng tiền 10 euro mang hình Tin Tin. Tờ Le Figaro (Pháp) cũng phát hành một số đặc biệt 114 trang về anh chàng phóng viên nổi tiếng.
Không chỉ nổi tiếng ở châu Âu, Tin Tin của Hergé vượt qua biên giới, vượt qua thời đại. Tin Tin xuất hiện ở hàng loạt bản dựng khác nhau từ phim hoạt hình cho tới nhạc kịch. Năm 2007, đạo diễn lừng danh Steven Spielberg cũng ấp ủ chuyển thể những cuộc phiêu lưu ly kỳ chống lại cái ác của Tin Tin lên màn ảnh rộng. Công ty quản lý thương hiệu Tin Tin cũng thu được khoảng 16 triệu USD mỗi năm nhờ bán các tác phẩm nghệ thuật, các vật dụng “ăn theo” nhân vật Tin Tin. Vua nước Bỉ Albert II đã từng mô tả nhân vật này là một trong những vị đại sứ xuất sắc nhất của đất nước.
Với những giá trị lớn lao, Tin Tin là một trong những biểu trưng không thể thiếu của nước Bỉ. Ngay sau khi xảy ra cuộc đánh bom đẫm máu ngày 22.3 vừa qua, rất nhiều người trên thế giới đã thể hiện sự ủng hộ đối với Brussels bằng cách chia sẻ những bức ảnh Tin Tin đang khóc. Lúc này đây, Tin Tin như một biểu tượng của tình đoàn kết với thảm kịch ở ngay giữa trái tim châu Âu, đúng như chia sẻ của một thành viên trên mạng Twitter: “Khủng bố không thể giết chết khiếu hài hước của người Bỉ và sự gắn kết của chúng ta”.