Không nên can thiệp quá sâu
 Ảnh: Quang Khánh |
Dự án Luật cũng quy định quá chi tiết những vấn đề thuộc nội bộ của hội, như cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tài chính, chi tiêu của hội, quyền và nghĩa vụ của hội viên… Những vấn đề này đều được quy định trong Điều lệ của mỗi hội. Quy định như Dự thảo Luật là quy định hành chính cho hoạt động cơ quan hành chính, chứ không phải quy định về hoạt động của hội với nguyên tắc tự nguyện, tự quản. Đồng thời can thiệp quá sâu vào thẩm quyền của hội, dễ đụng chạm tới quyền công dân. Chúng ta nên bỏ những quy định can thiệp vào nội bộ của hội, thay vào đó, phải cụ thể hóa những quy định quan trọng như phân loại hội, quản lý nhà nước đối với hội không có tư cách pháp nhân, phân biệt rõ cách thức quản lý của hội như thế nào, của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với các hội ra sao để không hạn chế quyền lập hội của công dân, tránh chồng chéo về phạm vi quản lý.
Về đăng ký và không đăng ký thành lập hội, Dự thảo Luật quy định: Hội được thành lập hợp pháp trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành thì tiếp tục hoạt động, không phải làm thủ tục đăng ký thành lập lại. Theo Báo cáo của Chính phủ, đến tháng 12.2014, cả nước có 52.565 hội, trong đó có 483 hội hoạt động trên phạm vi cả nước, 8.792 hội có tính chất đặc thù. Điều đó có nghĩa, sẽ có trên 52.000 hội được giữ nguyên khi Luật này ban hành. Trong khi đó, nhiều hội nói trên không phải là đối tượng điều chỉnh của Dự án Luật, bởi hội chỉ thành lập nhằm mục đích gặp gỡ, giao lưu, trao đổi; có trường hợp có hội không có thành viên. Ví dụ: Câu lạc bộ, Ban liên lạc, Các trung tâm, Viện Nghiên cứu… Vì vậy, cần xem xét kỹ các trường hợp này, để đánh giá, phân loại các hội. Việc đăng ký thành lập hội sẽ gây khó khăn, tốn kém cho các hội, nhưng tạo ra sự công bằng giữa các hội thành lập trước và những hội sẽ thành lập, loại những hội không đủ tiêu chuẩn ra khỏi phạm vi điều chỉnh. Do vậy, cần ưu tiên, rà soát phân loại 8.792 hội đặc thù, với biên chế 7.445 người, để xem có bao nhiêu hội cần điều chỉnh, sáp nhập, bao nhiêu hội mà Đảng, Nhà nước không còn nhu cầu, bao nhiêu hội tự trang trải kinh phí hoạt động để có sự điều chỉnh hợp lý, giảm nguồn chi, đi đến chấm dứt việc chi trả kinh phí nhà nước.
Hiện nay, cũng có nhiều tổ chức đáp ứng đủ yêu cầu về hội, tổ chức hoạt động theo các nguyên tắc của hội, có người đứng đầu đại diện cho hội, nhưng không phải đối tượng đăng ký thành lập hội, không có tư cách pháp nhân, không chịu sự điều chỉnh của luật này. Vậy các tổ chức này có được thành lập hợp pháp hay không? Hoạt động theo quy định nào của pháp luật? Nếu không có sự quản lý tốt về pháp luật, sẽ rất khó khăn khi phát sinh các vấn đề vi phạm trong tổ chức, hoạt động. Không loại trừ khả năng có tổ chức lợi dụng kẽ hở của pháp luật để hoạt động chống phá Nhà nước, xâm phạm đến an ninh quốc gia, an toàn xã hội. Vì vậy, phải nghiên cứu, điều chỉnh vấn đề trên cho phù hợp với thực tiễn, vừa bảo đảm quyền công dân, vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước.