Thay đổi tư duy để tự cứu mình

Chủ chăn nuôi quy mô nhỏ lẻ: hạn chế đủ đường

Theo số liệu Tổng cục Thống kê, hiện Việt Nam xếp thứ 21 về các quốc gia sản xuất thịt gia cầm trên thế giới và là nước có tổng đàn vịt đứng thứ 2 trên thế giới, thuộc top 10 quốc gia có sản lượng thịt và trứng vịt lớn nhất thế giới. Song, chăn nuôi gia cầm theo quy mô nông hộ (nhỏ lẻ) chiếm đến khoảng 3/4 tổng đàn gia cầm trong cả nước. Đây cũng chính là những thách thức lớn nhất khi Việt Nam gia nhập TPP.

Box: Hiện nước ta có khoảng 89,6% số hộ nuôi từ 1 - 49 con gia cầm/ hộ; 10,4% số hộ nuôi từ 50 con gia cầm/hộ trở lên. Theo số liệu của Tổng cục thống kê, năm 2013 nước ta có 9.206 trang trại chăn nuôi, nhưng có tới 90 - 95% trong đó là trang trại quy mô nhỏ, thậm chí siêu nhỏ.

Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký - Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam Trần Duy Khanh cho biết, người chăn nuôi chủ yếu là nông dân, thu nhập thấp, đời sống còn nhiều khó khăn nên nguồn vốn tự có để đầu tư cho chăn nuôi eo hẹp. Vốn có 1 đồng thì phải đi vay 4 - 5 đồng để sản xuất kinh doanh là phổ biến; việc vay vốn ngân hàng cũng không phải dễ, không phải ai cũng vay được. 

Đề cập đến những điểm yếu của quy mô chăn nuôi nhỏ lẻ, ông Khanh cũng cho biết thêm, sản xuất chủ yếu theo kinh nghiệm, ít được tiếp cận với các tiến bộ kỹ thuật về giống, thức ăn, phòng chống dịch bệnh dẫn đến hiệu quả chăn nuôi gia cầm thấp. Kiến thức và kinh nghiệm thị trường cũng như thông tin thị trường không có, chủ yếu chăn nuôi theo phong trào, tiêu thụ sản phầm hoàn toàn phụ thuộc thương lái. Chăn nuôi tự phát, theo phong trào, khi giá sản phẩm tăng mọi người ồ ạt tái đàn. Được giá - mở rộng quy mô, tăng đàn - cung vượt cầu, ứ đọng sản phẩm - rớt giá (thua lỗ) - phá đàn, bỏ trống chuồng - cung không đủ cầu - được giá - mở rộng quy mô, tăng đàn - cung vượt cầu, ứ đọng sản phẩm - rớt giá (thua lỗ) - phá đàn, bỏ trống chuồng..., cứ như vậy rơi vào vòng luẩn quẩn theo quy luật vòng tròn không lối thoát, ông Khánh nhấn mạnh.

Một tồn tại khác nữa, ở Việt Nam, giá thành con giống gia cầm khá cao. Chính vì vậy, rất nhiều người chăn nuôi đã tự nhân giống, mua giống ở chợ, từ thương lái, từ các hộ xung quanh là chủ yếu, chất lượng con giống không bảo đảm... Vấn đề kiểm soát dịch bệnh, sử dụng chất cấm trong chăn nuôi chưa thực sự kiểm soát hiệu quả... Các phân khúc trong tổ chức chăn nuôi, giết mổ, chế biến, tiêu thụ sản phẩm bị cắt khúc (giống, thức ăn, thú y, giết mổ, tiêu thụ...)... dẫn tới đẩy giá thành chăn nuôi lên cao, không có sức cạnh tranh.

Nguồn: ITN

TPP - cơ hội để tham gia vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu

Ngành chăn nuôi gia cầm của Việt Nam vẫn chủ yếu là quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu nên gia nhập TPP cũng mở ra cơ hội cho Việt Nam học tập, trao đổi khoa học công nghệ tiên tiến với các nước trong khối và thế giới cũng như hợp tác với nước ngoài để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm chăn nuôi. Các doanh nghiệp và người chăn nuôi Việt Nam được tiếp cận với các thông tin thị trường, chính sách... nhanh chóng, minh bạch, thuận tiện hơn.

TPP sẽ mở ra cơ hội thu hút đầu tư của các nước trong khối vào Việt Nam, nâng cao trình độ sản xuất và tạo khả năng cho ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung, ngành chăn nuôi gia cầm nói riêng tham gia tốt hơn vào chuỗi giá trị trong khu vực và trên toàn cầu. “Sẽ xuất hiện làn sóng tăng cường đầu tư của các công ty lớn nước ngoài nhằm sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ngay tại thị trường Việt Nam, bởi hiện số lượng các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam chưa nhiều, chỉ có một số công ty quen thuộc trong vùng Đông Nam Á như CP Group, Emivest, Japfa”, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký - Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam Trần Duy Khanh nhận định.

Đừng để thua đau trên sân nhà

Không thể phủ nhận rằng, gia nhập TTP là một cơ hội để ngành chăn nuôi gia cầm Việt Nam phát triển bền vững nhưng đây cũng chính là thách thức lớn. Nếu không có sự thay đổi tư duy và chuẩn bị trước thì nguy cơ ngành chăn nuôi nói chung và chăn nuôi gia cầm nói riêng sẽ “thua đau” ngay trên “sân nhà”.

Thay đổi tư duy trong sản xuất chăn nuôi gia cầm được đánh giá là yếu tố then chốt, đầu tiên để tổ chức lại ngành sản xuất chăn nuôi gia cầm Việt Nam. Nếu tư duy của người chăn nuôi không thay đổi thì ngành chăn nuôi sẽ tự phá sản khi hội nhập. Muốn vậy, chủ chăn nuôi gia cầm quy mô nhỏ lẻ phải thay đổi tư duy để tự cứu lấy mình. Đó là tư duy về thị trường, tư duy về bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm sản phẩm gia cầm (sản xuất thức ăn, thuốc thú y, sản xuất con giống, chăn nuôi, giết mổ, chế biến, tiêu thụ..); tư duy về tổ chức, tham gia chặt chẽ vào liên kết chuỗi sản xuất chăn nuôi gia cầm.

Vẫn biết rằng không thể bị xóa sổ trong ngày một, ngày hai nhưng những hộ chăn nuôi không tham gia liên kết chuỗi chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn. Những hộ chăn nuôi này sẽ tìm hướng tồn tại ở phân khúc sản xuất đặc thù, đặc biệt là các sản phẩm chăn nuôi chất lượng cao, đặc sản vùng miền, phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng tiêu thụ tươi tại chỗ.

Và tất nhiên, không chỉ người chăn nuôi chủ động thay đổi tư duy để hội nhập mà Nhà nước phải đóng vai trò định hướng, tạo điều kiện. Bên cạnh đó, cần có giải pháp chính sách kịp thời tập trung xây dựng, củng cố, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật ngành chăn nuôi. Đơn giản hóa thủ tục hành chính để các tổ chức và cá nhân dễ dàng tiêu thụ sản phẩm trong nước và xuất khẩu; hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn để kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm với hàng hóa nhập khẩu. Đồng thời, tạo điều kiện khuyến khích, ưu đãi tín dụng đối với các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp (chăn nuôi, sản xuất giống, chế biến, giết mổ, tiêu thụ sản phẩm)... Đây là những bước đi không thể thiếu để ngành chăn nuôi gia cầm Việt hội nhập thành công.

Lệ Thu