Bảo đảm nguồn lực cho mục tiêu an toàn thực phẩm

- Xin ông đánh giá về kết quả triển khai thực thiện Chương trình mục tiêu quốc gia vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) giai đoạn 2012 - 2015?

- Những năm qua được sự quan tâm của Đảng, Quốc hội, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, nỗ lực của các bộ, ngành hữu quan và các cấp chính quyền địa phương công tác bảo đảm ATTP đã có được những kết quả bước đầu hết sức quan trọng, tác động tích cực đến nhiều mặt đời sống kinh tế - xã hội.

Đặc biệt năm 2012, Chính phủ ban hành Quyết định 1228/QĐ-TTg, phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia VSATTP giai đoạn 2012 - 2015, đã tiếp thêm nguồn lực cho công tác bảo đảm ATTP. Sau 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia VSATTP đã đạt được những thành tựu nhất định: Kiểm soát tốt ATTP; bảo đảm ATTP là một giải pháp cụ thể và quan trọng nâng cao sức khỏe, phát triển giống nòi cả về thể chất và trí tuệ; góp phần phòng chống bệnh tật, làm giảm gánh nặng cho bệnh viện và có giá trị trong việc làm tăng GDP của cả nước. Chương trình đã làm tăng nhận thức, thực hành đáng kể của các nhóm đối tượng: Sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng, lãnh đạo. Điều này đóng góp rất lớn, tạo ra nhận thức xã hội và trách nhiệm xã hội của các đối tượng. Vai trò của các cấp chính quyền được đề cao và sự phối hợp liên ngành được tăng cường ngày càng có hiệu quả. Phòng chống ngộ độc thực phẩm đã trở thành một trong những nhiệm vụ thường trực của các cấp chính quyền trong cả nước. Chương trình đã góp phần giảm tỷ lệ mắc và chết do ngộ độc thực phẩm, giảm chi phí xã hội đáng kể do ngộ độc thực phẩm.

Tuy nhiên, với điều kiện kinh phí còn khó khăn, eo hẹp và vấn đề ATTP ngày càng phức tạp vẫn luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, năm 2015 các dự án Chương trình mục tiêu quốc gia VSATTP đã phải điều chỉnh giảm mục tiêu sát với tình hình thực tế; Do vậy dự kiến đến cuối năm 2015, vẫn còn một số chỉ tiêu chưa đạt so với kế hoạch được phê duyệt theo Quyết định 1228.

- Xin ông nói rõ hơn những khó khăn trong triển khai thực hiện chương trình, nguyên nhân khiến Chương trình mục tiêu quốc gia VSATTP giai đoạn 2012 - 2015 không đạt mục tiêu ban đầu đề ra?

- Việc huy động các nguồn lực, đặc biệt là nguồn kinh phí thực hiện Chương trình là một trong những hạn chế lớn nhất của chương trình. Ngoài ngân sách Trung ương cấp hằng năm thì việc huy động ngân sách từ các nguồn khác như địa phương, nước ngoài… còn rất hạn hẹp; từ năm 2011 - 2015 nguồn vốn huy động cho chương trình mới chỉ đạt 29,6% so với kế hoạch phê duyệt.

Bên cạnh đó, nhân lực cho công tác ATTP nói chung và nhân lực thực hiện Chương trình còn thiếu, còn hạn chế về trình độ chuyên môn và kinh nghiệm công tác. Tính bền vững của Chương trình còn chưa được bảo đảm do phần lớn hoạt động phải dựa vào ngân sách cấp từ Trung ương.

- Từ góc nhìn quản lý nhà nước về ATTP của Bộ Y tế, bài học rút ra qua việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia VSATTP giai đoạn vừa qua là gì, thưa ông?

- Phải có sự phối hợp chỉ đạo chặt chẽ của các bộ, ngành liên quan; Các dự án cần có sự phối hợp, lồng ghép hoạt động để tiết kiệm ngân sách và thuận lợi cho y tế địa phương khi triển khai; cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế, huy động sự hỗ trợ của quốc tế cho các hoạt động của Dự án; UBND các tỉnh, thành phố cần quan tâm hơn nữa, tăng cường đầu tư cho công tác ATTP trên địa bàn. Bên cạnh đó, việc xây dựng chỉ tiêu hằng năm cần sát với tình hình thực tế của công tác ATTP cũng như các nguồn lực thực hiện Chương trình.

- Để phát huy hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia VSATTP đã đạt được, sắp tới Bộ Y tế sẽ có những đề xuất, kiến nghị gì với Chính phủ, Quốc hội về lĩnh vực bảo đảm ATTP?

- Nghị quyết 34/2009/NQ-QH12 về việc đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý chất lượng VSATTP, trong đó nêu rõ tăng cường đầu tư cho công tác bảo đảm ATTP; Chiến lược quốc gia ATTP giai đoạn 2011 - 2020 và tầm nhìn 2030 và Chỉ thị 23/CT-TTg về lập kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm 2016 - 2020 cũng đã đề ra rất nhiều chỉ tiêu cần đạt được về VSATTP.

Trước thực trạng về VSATTP ngày càng đa dạng, phức tạp; Ngộ độc thực phẩm tại các bếp ăn tập thể, ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật, tác hại liên quan của các loại dịch bệnh… dù đã được kiểm soát nhưng vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất ATTP. Cùng với đó là những chỉ tiêu thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia VSATTP giai đoạn 2011 - 2015 chưa hoàn thành, sắp tới Bộ Y tế sẽ có đề xuất và kiến nghị với Chính phủ, Quốc hội tiếp tục cho triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia VSATTP giai đoạn 2016 - 2020, nhằm phát huy hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia VSATTP thời gian qua; Đồng thời nâng cấp độ, tiêu chuẩn bảo đảm ATTP lên mức cao hơn với mục tiêu là: Kiểm soát ATTP trong toàn bộ chuỗi cung cấp thực phẩm được thiết lập và phát huy hiệu quả, chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe và quyền lợi người tiêu dùng, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.

- Xin cảm ơn ông!