Ký ức mùa thu cách mạng

Hào khí tuổi trẻ

Bà Từ Hoan Thủy thời trẻ

Nữ thanh niên cứu quốc nhiệt huyết, hăng hái xung phong, tích cực tham gia các hoạt động cách mạng năm xưa nay đã bước sang tuổi 87, đầu bạc, mắt mờ và đi lại cũng khó khăn hơn. Nhưng trong câu chuyện với chúng tôi về ngày độc lập đầu tiên ấy, bà Từ Hoan Thủy không giấu nổi niềm tự hào. Những ngày tháng tham gia hoạt động nuôi giấu cán bộ, truyền phát đơn, đưa tài liệu như thể vừa xảy ra hôm qua...

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình lễ giáo trung lưu, có truyền thống yêu nước ở Hà Nội. Ngày qua ngày, phải chứng kiến cảnh người bới rác tìm miếng ăn, hàng trăm, hàng nghìn người chết đói nơi vỉa hè, góc phố; bà đã gia nhập Đoàn Thanh niên cứu quốc Hoàng Diệu, rồi tham gia Hội Phụ nữ cứu quốc cùng chị gái Từ Ngọc Trang Anh khi mới 14 tuổi. Khi nạn đói xảy ra, 2 chị em thành lập đoàn khất thực xin những nhà khá giả cứu giúp người bị đói, tham gia khâu vá, đan quần áo rét cho trẻ em nghèo. 15 tuổi, bà cùng chị gái đi bộ ba chục cây số từ Hà Nội đến Hưng Yên để chuyển tài liệu mật phục vụ cách mạng. Bà cũng đã nhiều lần đưa đón, cảnh giới cho cán bộ cách mạng họp bàn việc quan trọng, hoặc làm nhiệm vụ phát truyền đơn, đưa tài liệu. Bà luôn cố gắng làm thật tốt mọi công việc được tổ chức giao, bất kể nguy hiểm rình rập. “Có lần tôi đi phát tài liệu, truyền đơn thì bị quân Nhật chăng dây giữa đường, bí quá phải chạy vào hàng bánh cuốn vờ ăn để phi tang tài liệu mới thoát. May nhất là lần nhận được mật báo địch sắp khủng bố trắng, tôi đã cùng mọi người trong gia đình đưa cán bộ cách mạng cuốc bộ suốt đêm về Thường Tín ẩn náu” - bà Từ Hoan Thủy nhớ lại.

Sau này, căn nhà số 6 Hàng Đào của bà trở thành nơi nuôi giấu, hoạt động của các đồng chí Trường Chinh, Văn Tiến Dũng, Nguyễn Văn Phương, Vũ Oanh, Mười Hương, Lê Thu Trà, Hoàng Ngân… và đều do chị em bà thu xếp ăn ở, đưa tin tức...

Thiêng liêng hai tiếng “độc lập”, “tự do”

Giữa Ba Đình ngập nắng, kể cho chúng tôi nghe một phần ký ức đẹp của mình, bà Từ Hoan Thủy rưng rưng: khi ấy, mới chỉ là thiếu nữ 15 tuổi, nhưng trong tôi vẫn còn nguyên cảm xúc sục sôi khí thế cách mạng. Ngày 2.9 năm ấy là một ngày quá đỗi đặc biệt. Đó là lần đầu tiên người dân nghe thấy hai tiếng “độc lập”, “tự do” thiêng liêng. Những biểu ngữ nền đỏ chữ vàng giăng ngang đường phố: Nước Việt Nam của người Việt Nam, Độc lập hay là chết, Ủng hộ Chủ tịch Hồ Chí Minh... giữa Quảng trường Ba Đình lộng gió đã khiến không chỉ bà Thủy mà tất cả người dân xúc động phấn khởi tràn ngập. 

Dù không được hòa mình vào biển người hàng ngũ chỉnh tề, cờ hoa khoe sắc, áo quần tươi mới đổ dồn về phía Quảng trường Ba Đình ngay từ đầu buổi lễ, nhưng ánh mắt bà rực sáng lên khi nhắc đến Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam. Bà vẫn nhớ lời Người điềm đạm, nhưng cương quyết, từng lời nói đi vào tâm khảm người nghe, tràn đầy tình cảm sâu sắc và ý chí kiên quyết. Có lẽ với bà, tiếng hô Xin thề! của hàng vạn chiến sĩ, đồng bào và câu hỏi chân tình Tôi nói đồng bào nghe rõ không? của Bác trong giờ phút thiêng liêng ấy là điều mãi mãi không thể nào quên. Được chứng kiến giờ phút lịch sử ấy, bà càng thấm thía cái giá phải trả để có được nền tự do, độc lập. “Thời khắc ấy, tôi hiểu rằng, những người như chúng tôi, từ thân phận đói nghèo, nô lệ, nay trở thành người dân của nước Việt Nam độc lập”. Đó là niềm hạnh phúc vô cùng lớn lao mà chỉ những ai đã trải qua mới thấu hiểu.

Thời gian dẫu có trôi, thế hệ này nối tiếp thế hệ khác nhưng Tuyên ngôn độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn vang vọng và là ký ức thiêng liêng, không chỉ trong tâm trí của những nữ thanh niên cứu quốc như bà Từ Hoan Thủy, mà còn là bài học truyền thống soi rọi cho thế hệ sau tiếp nối cha anh trên con đường xây dựng quê hương đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

Anh Thơ