Chu trình ngân sách kéo dài 3 năm
Ngân sách quốc gia tổng thể của Hà Lan cũng như ngân sách cho từng lĩnh vực như giáo dục, y tế… do Chính phủ trình và Nghị viện thông qua bằng đạo luật. Thông thường chu trình ngân sách của Hà Lan kéo dài 3 năm, từ khâu lên dự toán ngân sách, thực hiện đạo luật ngân sách đến khi kết toán ngân sách.
Nghị viện trao quyền cho Nội các chi tiêu, vay nợ và thu các khoản thu ngân sách. Các bộ có thể chi tiêu ít hơn dự toán, nhưng không được bội chi. Trong trường hợp chi tiêu vượt dự toán, phải được Nghị viện chấp thuận bằng một đạo luật khác.
Dự toán ngân sách của các bộ được trình dưới hình thức các dự luật để Hạ viện và Thượng viện xem xét. Hạ viện có thể thông qua các dự luật này mà không có sửa đổi, nhưng cũng có quyền sửa đổi, bổ sung một phần, hoặc bác bỏ toàn bộ dự luật. Trong khi đó Thượng viện không có quyền sửa đổi các dự luật đó.
 Nút bỏ phiếu của Thượng nghị sĩ |
Trong phiên họp tháng 9, Hạ viện bắt đầu xem xét dự toán ngân sách năm. Trong hai ngày họp về ngân sách, các nghị sĩ sẽ nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính đọc dự toán Ngân sách quốc gia, Bản ghi nhớ về ngân sách, trước khi thảo luận về tác động của dự toán đối với đất nước, xã hội. Đây được gọi là phiên tranh luận chung về chính sách với sự có mặt của tất cả các bộ trưởng, quốc vụ khanh, Hạ nghị sĩ. Thủ tướng trình bày chủ trương của Chính phủ, lãnh đạo của các nhóm đảng trong nghị viện phát biểu về quan điểm của đảng, còn cá nhân nghị sĩ có thể nêu kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc bác bỏ một nội dung nào đó. Mặc dù chỉ diễn ra hai ngày, nhưng phiên tranh luận này có ý nghĩa quan trọng vì nó cho thấy kế hoạch hành động của Chính phủ gắn với nguồn tiền chi tiêu cho kế hoạch đó trong năm tới. Thông thường phiên thảo luận về ngân sách được công luận, báo chí đặc biệt quan tâm và được truyền hình trực tiếp.
Vào tháng 10, Hạ viện tiến hành các phiên tranh luận chung về tài chính, bàn sâu hơn về ngân sách quốc gia. Hai tháng tiếp theo, các bộ sẽ bảo vệ dự toán của bộ mình ở các phiên họp của các ủy ban liên quan và ở các phiên họp toàn thể của Nghị viện. Các nghị sĩ còn nhiều cơ hội để xem xét, thảo luận về ngân sách trong khoảng thời gian này. Vào cuối tháng 12, luật ngân sách hàng năm được Nghị viện thông qua.
Năm ngân sách của Hà Lan bắt đầu từ ngày 1.1 hàng năm và kết thúc vào ngày 31.12 cùng năm. Các bộ thực hiện Luật Ngân sách dưới sự giám sát của Hạ viện. Các bộ trưởng, quốc vụ khanh phải thường xuyên đến giải trình, trả lời các chất vấn của nghị sĩ về tình hình thực hiện ngân sách. Vào cuối mùa xuân và đầu mùa thu, Bộ trưởng Tài chính báo cáo trước Hạ viện về tình hình chi tiêu của Chính phủ. Trong đó, vào ngày thứ Tư, tuần thứ ba của tháng Năm được lấy là “Ngày giải trình”. Trong ngày này, Bộ trưởng Tài chính trình báo cáo kết toán của Chính phủ trước Hạ viện, cùng với đó là báo cáo kết toán của từng bộ. Báo cáo trình bày những công việc đã làm, kết quả đạt được, và bao nhiêu ngân sách đã được chi cho các hoạt động đó. Chủ tịch Tòa Thẩm kế cũng trình báo cáo kiểm toán trước Hạ viện về việc Chính phủ cũng như từng bộ đã thực hiện luật ngân sách như thế nào trong năm qua. Hạ viện và Thượng viện sẽ xem xét, thảo luận về các báo cáo của Chính phủ, báo cáo của từng bộ và của Tòa Kiểm toán về tình hình thực hiện ngân sách.
Trên thực tế, một chu trình ngân sách trải dài qua 3 năm, từ lúc trình dự toán, thực hiện, cho đến kết toán. Thời điểm bận rộn và phức tạp nhất trong một chu trình ngân sách là vào cuối mùa xuân.