Không rải đều ngân sách đầu tư
Mặc dù Nghị quyết của Đảng cũng như Luật Khoa học và Công nghệ 2013 sửa đổi đã nêu rõ Nhà nước luôn bảo đảm chi đủ 2% cho khoa học và công nghệ trong tổng chi ngân sách nhà nước hàng năm. Tuy nhiên, thực tế chưa năm nào con số 2% chi ngân sách này được cấp đủ, đó là một trong những nội dung được thảo luận tại phiên họp toàn thể lần thứ 10 của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tổ chức ngày 16.5.
Làm rõ con số 2%
Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH - CN), hơn 10 năm qua ngân sách chi cho hoạt động KH và CN hàng năm chưa khi nào đạt tới con số 2% tổng chi ngân sách nhà nước. Cụ thể, nếu như năm 2006 tổng chi cho hoạt động này chiếm khoảng 1,85% ngân sách; năm 2011 là 1,6%; năm 2012 là 1,46% thì đến năm 2014 chỉ còn 1,36% (khoảng 13.666 tỷ đồng). Không những vậy, cách tính con số 2% kinh phí ngân sách nhà nước cũng là điều đáng bàn. Gs Nguyễn Thế Phương băn khoăn, nếu chúng ta tính ngân sách dành cho quốc phòng và chính sách các doanh nghiệp trích nộp thì mới đủ 2% chi ngân sách cho KH và CN. Như vậy vấn đề đặt ra cái chúng ta đang cơ cấu cho KH và CN đã đúng chưa. Nếu chúng ta tính cộng hết lại để công bố đủ 2% thì không ổn. Bởi nếu tính cộng kinh phí doanh nghiệp thì chúng ta không thể sử dụng được. Doanh nghiệp đóng thì doanh nghiệp trích vào Quỹ Hoạt động KH và CN của doanh nghiệp sử dụng. Theo Luật Khoa học và Công nghệ 2013, chỉ có doanh nghiệp nhà nước mới phải trích lập Quỹ Phát triển KH và CN chứ không bắt buộc mọi doanh nghiệp phải sử dụng 10% lợi nhuận trước thuế để đầu tư. Hơn nữa, đây là lĩnh vực có độ rủi ro cao nhưng việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ còn nhiều hạn chế, các doanh nghiệp hiện nay chủ yếu có quy mô sản xuất nhỏ với doanh thu chỉ vài tỷ đồng/năm nên ít mạo hiểm và chú trọng đầu tư cho khoa học và công nghệ.
Đầu tư có trọng tâm, trọng điểm
 Nguồn: ITN |
Thứ trưởng Bộ KH - CN Trần Quốc Khánh nhấn mạnh, quan điểm của Bộ KH - CN là chỉ chi ngân sách nhà nước vào chỗ có hiệu quả chứ không phải dùng ngân sách rải đều, mỗi địa phương một ít bởi như vậy rất lãng phí nguồn lực. Ở đâu làm tốt thì ưu tiên đầu tư nhiều, ngược lại nơi nào không làm tốt, kể cả các bộ, ngành nếu sử dụng tiền không hiệu quả thì phải cắt giảm. Đặc biệt, sẽ chuyển mạnh sang việc cấp và quản lý kinh phí theo cơ chế Quỹ Phát triển KH và CN, đấu thầu, đặt hàng và khoán chi thực chất đến sản phẩm cuối cùng; bảo đảm chi đúng mục đích và hiệu quả. Quan trọng là nâng cao tính công khai, minh bạch, dân chủ trong quản lý tài chính, tăng cường kiểm tra, giám sát đối với kết quả nghiên cứu KH và CN, tiến tới xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá mức độ hoàn thành và chất lượng thực hiện nhiệm vụ được giao của các đơn vị KH và CN gắn với việc sử dụng kinh phí ngân sách.
| Những kết quả KH và CN nổi bật 2014: - Về lĩnh vực nông nghiệp: chọn tạo thành công một số giống lúa thuần năng suất đạt 6 - 7 tấn/ha/vụ. Hoàn thành công nghệ nuôi cá tầm bố mẹ với tỷ lệ thành thục cao từ 27 - 40% nâng tỷ lệ nở của trứng đạt 50 - 70%; công nghệ đánh bắt cá ngừ đại dương bằng mẫu lưới cải tiến… - Về lĩnh vực công nghệ vật liệu mới: nghiên cứu thành công hợp kim titan sử dụng chế tạo vũ khí phục vụ an ninh quốc phòng - Về lĩnh vực cơ khí tự động hóa: chế tạo thành công động cơ Diesel RV 145 - 2 10,8kW cạnh tranh với thế giới; nghiên cứu chế tạo một số vi cơ cấu sử dụng trong các hệ thống Micro Robot phục vụ trong lĩnh vực y sinh dựa trên công nghệ MEMS. - Về lĩnh vực bảo vệ môi trường và phòng tránh thiên tai: kịch bản dự báo bão trước 5 ngày; quy trình vận hành liên hồ chứa; công nghệ tích hợp tiên tiến tận thu và sử dụng năng lượng tái tạo để xử lý hiệu quả, bền vững tình trạng ô nhiễm trong các nhà máy gạch, trang trại nuôi gia súc. - Về lĩnh vực y dược: kỹ thuật ghép đồng thời tụy, thận từ người cho chết não; kỹ thuật nội soi trong chẩn đoán một số bệnh cơ quan hô hấp và trung thất… - Về lĩnh vực công nghệ thông tin: hệ thống tích hợp phục vụ thu phí tự động; hệ thống dịch tiếng nói 2 chiều Anh – Việt; chíp nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG2000. |