Bản tình ca bí hiểm
Được xem là một trong những bức tranh sớm nhất mang phong cách siêu thực trước cả khi trường phái đó ra đời sau nó 10 năm, bức tranh Tình ca (The song of love) của Giorgio de Chirico đã tạo ra thay đổi trong tư duy hình tượng. Nó cũng chứa đựng những ẩn ngữ của hội họa và tâm trạng.
Một vẻ kỳ lạ và bí ẩn toát lên từ tinh thần của bức tranh. Chẳng có gì ăn nhập với nhau giữa bức phù điêu Hy Lạp cổ điển, chiếc găng tay cao su gim trên tường, và quả bóng xanh nằm chỏng trơ trong một không gian. Thoạt nhìn thì cảnh vật này như được nhìn ra từ một ô cửa sổ mà thềm cửa chính là nơi quả bóng hiện diện. Nhưng nhìn kỹ, nơi đặt quả bóng lại như nền xi măng của khu nhà, vách tường được dựng lên phía bên phải và bức tường đối nghịch treo bức phù điêu. Bóng đổ của căn nhà như gợi lên rằng có luồng sáng nào đó từ phía trong rọi ra. Ấy vậy mà phía bên trong những cửa vòm lại tối đen.
Phía xa của bức tranh có con tàu hay nhà máy bên trong bức tường gạch xây cao. Nhưng điều khiến người ta chú ý hơn có lẽ là cụm khói trắng mây đang cuồn cuộn in lên nền trời. Cuộn khói đó như nhại lại mái tóc bồng bềnh của pho tượng phía tiền cảnh. Dẫu đây chỉ là một chi tiết nhỏ trong tổng thể bức tranh, nhưng rõ ràng nó đã làm nên điểm nhấn không gian. Không chỉ vậy, xét về mặt ý nghĩa, cuộn khói nhỏ đó khiến người ta liên tưởng đến hàng loạt motip từng gặp trong nghệ thuật hội họa đầu thế kỷ XX. Từ tác phẩm Xe lửa của Tunner, Nhà ga Saint Lazare của Manet, khói từ các động cơ hơi nước hiện diện như dấu hiệu quan trọng cho sự thay đổi, đảo lộn đời sống cả về vật chất lẫn tinh thần. Ở tranh của Chirico, cụm khói đó không là ngoại lệ. Chỉ khác biệt là, nó góp phần đắc lực vào việc vẽ ra một không gian phi lý, trên nền trời quá trong và phẳng, đối lập với tính hàn lâm của bức phù điêu và biến cảm giác về mái tóc bồng bềnh của vẻ đẹp Hy Lạp thành thời quá khứ trong hiện tại.
Ánh sáng của bức tranh được vận dụng càng làm tăng tính phi lý cho không gian. Khuôn mặt tượng dẫu trắng, nhưng toát lên một vẻ u sầu. Chiếc găng tay cao su màu hồng cam bạc phếch và có chỗ rách đặt cạnh như chẳng có gì liên quan. Quả bóng màu xanh trơ trọi phía trước làm cho người ta liên tưởng đến loại hình tĩnh vật nào đó được bày một cách vô tình kiểu đánh tráo khái niệm giống như các họa sĩ Dada đương thời. Tỷ lệ của các vật thể cũng vậy, cái vốn lớn thì bị thu nhỏ, trong khi cái đầu tượng lại được phóng quá lớn so với kiến trúc cạnh đó.
 Tình ca, 1914, sơn dầu của Giorgio de Chirico, kích thước 73x59,1cm, đang lưu tại Bảo tàng Nghệ thuật hiện đại New York |
Có thể nói Tình ca của Chirico đã vẽ ra được đầy đủ tâm cảm, mang tính thời sự cũng như đặt nó vào ngữ cảnh của hội họa thời bấy giờ với cái nhìn khác biệt. Nó diễn tả sự phá vỡ tiềm ẩn từ nội tại những bài học trường quy. Những chuẩn mực cái đẹp bị thay thế khi chiếc găng phẫu thuật được đeo vào. Màu xanh lục - lam đã trở thành sự ám ảnh của ký ức. Nó cũng là gam màu mà các họa sĩ Siêu thực sau này ưa thích sử dụng để tạo nên không gian khác biệt đầy chất u uẩn, diễn tả một thế giới tinh thần khác với không gian hiện hữu.
Bởi vậy nên không phải ngẫu nhiên, Tình ca của Chirico được xem là tác phẩm đặt dấu mốc cho sự thay đổi nghệ thuật của chính ông cũng như hội họa sau đó. Sự phát triển các loại hình không gian, cảm xúc phi lý trong nghệ thuật Siêu thực đã thắng thế để soi rọi vào những khía cạnh khác trong tinh thần con người suốt thế kỷ XX.