Ai ở, ai đi?

Nguồn: AFP

Những người ở lại

Trong cuộc cải tổ sắp tới, Thủ tướng Abe dự định sẽ thay thế ít nhất 10 trong tổng số 18 bộ trưởng, đồng thời lập ra hai vị trí bộ trưởng mới trong nội các, trong đó có một người phụ trách vấn đề an ninh quốc gia và một người phụ trách công tác hỗ trợ các nền kinh tế khu vực.

Chắc chắn Thủ tướng Abe sẽ giữ lại cánh tay phải đắc lực của mình là Chánh Văn phòng Nội các Yoshihide Suga, ba vị Phó chánh Văn phòng Nội các hiện tại (gồm Katsunobu Kato, Hiroshige Seko và Kazuhiro Sugita) và năm vị cố vấn đặc biệt (gồm Taro Kimura, Yosuke Isozaki, Seiichi Eto, Hiroto Izumi và Eiichi Hasegawa).

Ông Suga chính là người chịu trách nhiệm điều phối chính sách và quản lý khủng hoảng trong nội các của Thủ tướng Abe. Ông có mối quan hệ khá chặt chẽ với giới công chức và lãnh đạo các đảng trong liên minh cầm quyền. Phát biểu trong chuyến thăm Nagasaki hôm 9.8, Thủ tướng Abe đã khẳng định: Để thực hiện các chính sách một cách ổn định, tôi muốn Chánh Văn phòng Nội các, người giữ vai trò trung tâm tại Văn phòng Nội các, sẽ tiếp tục tại vị.

Bên cạnh đó, nhiều khả năng Thủ tướng Abe sẽ giữ lại Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Taro Aso và Bộ trưởng Phục hồi Kinh tế Akira Amari. Hai vị bộ trưởng này đã khẳng định năng lực của mình trên cương vị hiện tại khi giúp nền kinh tế Nhật Bản phục hồi và dần thoát khỏi vòng xoáy thiểu phát.

Phó thủ tướng Aso đã từng giữ chứác Thủ tướng trong giai đoạn 2008 - 2009. Chính trị gia này có thể sẽ tiếp tục ở lại trong chính quyền Abe để trả lời câu hỏi liệu có nên tiếp tục tăng thuế tiêu dùng lên 10% vào tháng 10.2015 theo như kế hoạch hay không. Trong khi đó, Bộ trưởng Amari sẽ tiếp tục ở lại để chỉ đạo đàm phán về hiệp định thương mại tự do Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và triển khai chiến lược tăng trưởng sửa đổi mà Tokyo đã thông qua hồi tháng 6.2014.

Ngoài ba nhân vật trên, có khả năng Bộ trưởng Ngoại giao Fumio Kishida sẽ tiếp tục tại vị. Tuy nhiên, trong trường hợp Tổng thư ký LDP Shigeru Ishiba tham gia nội các, ông Kishida có thể sẽ thế chỗ của chính trị gia này.

Đối với Đảng Công minh – đối tác của LDP trong liên minh cầm quyền hiện tại, Thủ tướng Abe có thể sẽ đề nghị Bộ trưởng Hạ tầng, Đất đai và Du lịch Akihiro Ota tiếp tục giữ vị trí hiện tại bởi vì, vị nguyên Chủ tịch đảng Công minh này có quan hệ khá tốt với ông.

Và những người ra đi

Theo giới thạo tin ở Nhật Bản, trong cuộc cải tổ nội các và ban lãnh đạo LDP sắp tới, Thủ tướng Abe có thể sẽ thay thế toàn bộ ba quan chức hàng đầu của đảng cầm quyền gồm ông Shigeru Ishiba, Tổng thư ký LDP; bà Sanae Takaichi, Chủ tịch Hội đồng Nghiên cứu Chính sách; và bà Seiko Noda, Chủ tịch Hội đồng chung.

Cuộc cải tổ nội các diễn ra sau khi Chính phủ Nhật Bản đã thông qua cách giải thích mới về Hiến pháp, cho phép đất nước mặt trời mọc sử dụng có giới hạn quyền phòng thủ tập thể. Tại thời điểm hiện nay, Chính phủ đang chuẩn bị soạn thảo hàng loạt dự luật liên quan tới việc sử dụng quyền phòng thủ tập thể. Vì vậy, trong phiên họp bất thường sắp tới của Quốc hội vào mùa thu, chắc chắn các đảng đối lập sẽ chất vấn các thành viên nội các về vấn đề này. Để chuẩn bị cho các cuộc chất vấn đó, Thủ tướng Abe có thể sẽ lập ra một vị trí bộ trưởng mới trong nội các để phụ trách về vấn đề an ninh quốc gia. Ông Abe có thể sẽ bổ nhiệm Tổng thư ký Ishiba, người đã từng giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản từ tháng 9.2007 đến tháng 8.2008 dưới thời Thủ tướng Yasuo Fukuda vào vị trí này.

Tuy nhiên, vấn đề là một số phụ tá của ông Ishiba lại phản đối việc ông tham gia nội các bởi vì họ muốn ông tiếp tục giữ chức Tổng thư ký LDP và ra tranh cử chức Chủ tịch LDP trong cuộc bầu cử sắp tới. Trong cuộc bầu cử Chủ tịch LDP năm 2012, ông Abe chính là người đã đánh bại ông Ishiba để giành chiếc ghế đầy quyền lực này.

Trong bối cảnh đó, mọi sự chú ý hiện đang tập trung vào việc ông Ishiba sẽ phản ứng như thế nào với kế hoạch trên của Thủ tướng Abe. Nếu ông Ishiba chấp nhận vị trí đó, Bộ trưởng Ngoại giao Kishida hoặc Bộ trưởng Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Hakubun Shimomura sẽ thế chỗ ông Ishiba ở vị trí nhân vật số 2 của đảng cầm quyền.

Trong trường hợp nếu ông Ishiba, người được coi là ứng cứ viên tiềm năng để kế nhiệm ông Abe trên cương vị Thủ tướng, từ chối vị trí bộ trưởng trong nội các, nhiều khả năng chính trị gia trên sẽ không có vị trí trong cả nội các lẫn Ban Chấp hành LDP. Khi đó, sóng gió có thể sẽ nổi lên trong nội bộ đảng cầm quyền. Và nếu kịch bản đó xảy ra, các ứng cử viên tiềm năng cho chiếc ghế mới trong nội các là Gen Nakatani, người đã từng giữ chức Tổng Giám đốc Cơ quan Phòng vệ - tiền thân của Bộ Quốc phòng Nhật Bản hiện nay; Takeshi Iwaya, một nghị sỹ kỳ cựu của LDP và đã từng điều hành nhóm công tác về an ninh của đảng này; và Akinori Eto, người đã từng giữ chức Thứ trưởng Quốc phòng.

Mặt khác, phát biểu với các phóng viên trong chuyến công du Chile hồi cuối tháng 7.2014, Thủ tướng Abe đã nói việc sử dụng phụ nữ là một vấn đề quan trọng. LDP có rất nhiều người có tài, phụ nữ, đàn ông, các đảng viên cao cấp và đảng viên trẻ. Tôi muốn chọn đúng người đúng việc. Phát biểu này của cho thấy nhà lãnh đạo Nhật Bản có thể sẽ tăng tỷ lệ nữ giới trong nội các bởi vì nội các hiện tại mới có hai nữ bộ trưởng. Trong bối cảnh đó, có khả năng các nữ nghị sỹ Takaichi và Noda sẽ có ghế.

Ở chiều ngược lại, đương kim Bộ trưởng Cải cách Hành chính Tomomi Inada là ứng cứ viên sáng giá cho chiếc ghế Chủ tịch Hội đồng Nghiên cứu Chính sách của LDP.

Rốt cuộc, người đi, người ở vẫn chưa ngã ngũ nhưng động thái cải tổ nội các, xem xét lại đội ngũ lãnh đạo vào tháng 9 tới sẽ giúp Thủ tướng Abe khôi phục uy tín của Chính phủ Nhật Bản vốn đã bị giảm mạnh thời gian gần đây.

Thanh Tùng