Đưa khuyến nghị về Quyền trẻ em vào luật

42 khuyến nghị với Việt Nam

Ngày 20.2.1990, Việt Nam là nước đầu tiên ở châu Á và thứ hai trên thế giới phê chuẩn Công ước LHQ về quyền trẻ em (CRC). Thực hiện CRC, Việt Nam đã tiến hành sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em 2004, cùng một số luật liên quan đến trẻ em như Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 và sửa đổi năm 2014; Luật Bảo hiểm y tế năm 2008 và sửa đổi năm 2014; Luật Nuôi con nuôi năm 2010… Đến nay, cơ bản đã có sự hài hòa giữa pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết. Tuy vậy, sau khi xem xét các báo cáo định kỳ của Việt Nam, Ủy ban về Quyền trẻ em LHQ cho rằng, hệ thống văn bản pháp luật của Việt Nam cần tiếp tục bổ sung, chỉnh sửa để thực hiện đầy đủ các chuẩn mực quốc tế về quyền trẻ em. Theo ông Đặng Hoa Nam - Phó cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, khuyến nghị của Ủy ban đối với báo cáo 3 và 4 của Việt Nam (năm 2012) gồm 42 vấn đề thuộc các lĩnh vực: xây dựng, sửa đổi, bổ sung luật pháp; xây dựng, bổ sung, điều chỉnh chính sách, chiến lược, chương trình, dịch vụ; truyền thông; nâng cao năng lực, quản lý, giám sát; hợp tác và phát huy vai trò của xã hội dân sự; hợp tác quốc tế và khu vực.

Nguồn: vntimes.com.vn

Tại hội nghị Giới thiệu các khuyến nghị của Ủy ban về Quyền trẻ em Liên Hợp Quốc với Việt Nam và Kế hoạch triển khai thực hiện khuyến nghị, Trưởng chương trình Chính sách xã hội và quản trị, UNICEF Việt Nam Yoshimi Nishino cho biết: Ủy ban về Quyền trẻ em quan tâm đến các vấn đề: Việt Nam chưa có cơ chế điều phối liên ngành về quyền trẻ em, bởi có cơ chế liên ngành mới bảo đảm mọi nỗ lực được tập trung, tập hợp nguồn lực tốt hơn cho trẻ em. Ủy ban quan ngại Việt Nam chưa phân bổ thỏa đáng các nguồn lực cho trẻ em, chưa có cơ quan giám sát độc lập về quyền trẻ em. Quy định về quyền trẻ em của Việt Nam chưa tương đồng với quốc tế... UNICEF đề xuất Việt Nam cần tăng cường cải cách tư pháp: đẩy nhanh việc phê chuẩn các công ước quốc tế: Công ước về Người khuyết tật, Nghị định thư không bắt buộc số 3 về giải quyết khiếu nại của trẻ em; ưu tiên xây dựng các biện pháp tư pháp thân thiện với trẻ em; bảo đảm các nguyên tắc quyền trẻ em nhất là nguyên tắc vì lợi ích tốt nhất của trẻ được lồng ghép trong các văn bản luật pháp liên quan đến trẻ em; bảo đảm các quy định của công ước về quyền trẻ em được phản ánh đầy đủ trong Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em (sửa đổi). UNICEF cũng đề nghị Việt Nam ưu tiên giải quyết một số vấn đề: chuẩn hóa khái niệm tuổi trẻ em theo khuyến cáo của LHQ (dưới 18 tuổi thay vì dưới 16 tuổi); thành lập cơ chế điều phối quyền trẻ em ở các cấp; giám sát quyền trẻ em một cách hệ thống: đề xuất thành lập cơ quan giám sát quyền trẻ em, bảo đảm tính độc lập, đại diện tiếng nói trẻ em; sự bất bình đẳng ngày càng gia tăng trong các chỉ số về trẻ em; tiếng nói trẻ em với tư cách công dân và cơ chế phản hồi công dân…

Đưa khuyến nghị vào luật

Dựa trên thực trạng công tác bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em của Việt Nam hiện nay, ông Nguyễn Trọng An, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo phát triển cộng đồng (RTCCD), chuyên gia cao cấp Chăm sóc và bảo vệ trẻ em cho rằng: cần vận động đưa một số khuyến nghị quan trọng của Ủy ban về Quyền trẻ em vào dự thảo Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em (sửa đổi), dự kiến được trình Quốc hội vào Kỳ họp thứ Mười, đặc biệt là 3 nội dung: giám sát độc lập thực thi quyền trẻ em; mọi trẻ em đều được tiếp cận dịch vụ tư vấn chăm sóc cho sự phát triển trong 1.000 ngày đầu đời của trẻ; hoạt động của hệ thống tư pháp phải thân thiện với trẻ em và đáp ứng yêu cầu tối thiểu về quyền trẻ em phù hợp với thực tế đất nước.

Tuy nhiên, theo bà Trần Thị Mai Hương - Phó chủ tịch Hội Bảo vệ Quyền trẻ em Việt Nam: kế hoạch thực hiện khuyến nghị của Việt Nam đề ra đến năm 2020, nhưng năm 2017 Việt Nam đã phải báo cáo Ủy ban, thì sẽ báo cáo ra sao? Đó là chưa nói tới tính khả thi của việc thực hiện khuyến nghị, như: bố trí đầy đủ giáo viên có kỹ năng về giáo dục hòa nhập tại trường học, hoặc có một tòa án chuyên về trẻ em... Vì vậy, cần có kế hoạch, lộ trình, phân công trách nhiệm cụ thể các bộ, ngành thực hiện những điều khoản quy định của Công ước. Đồng tình với ý kiến trên, bà Đặng Thị Loan, Viện Nghiên cứu quyền con người, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh khẳng định: cần có bản giải trình về những kiến nghị, chốt lại những vấn đề Việt Nam tiếp thu thực hiện và phân định rõ trách nhiệm của các cơ quan thuộc Quốc hội, cơ quan quản lý nhà nước về quyền trẻ em, tổ chức dân sự xã hội để xây dựng kế hoạch triển khai. Bên cạnh đó, phải có một đơn vị làm đầu mối rà soát và giám sát thực hiện...

Lê Thủy