Vẫn trong vùng trũng

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cho biết, Báo cáo nhằm đánh giá diễn biến kinh tế vĩ mô và chính sách của năm 2013, qua đó, chỉ ra một số điểm nghẽn về mặt thể chế đang cản trở quá trình tái cơ cấu và đổi mới mô hình tăng trưởng. Theo đó, một nhận định đáng lưu tâm của Báo cáo này là, nền kinh tế Việt Nam vẫn chưa thoát khỏi vùng trũng suy giảm kéo dài từ năm 2010, thất nghiệp và tỷ lệ thiếu việc làm ngày càng gia tăng, đặc biệt là tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên, và tiền lương thực tế của lao động cũng đang trên đà giảm sút. Tăng trưởng GDP năm 2013 chỉ tăng 5,42%, chủ yếu từ đóng góp của ngành dịch vụ và khá thấp so với trung bình 7,66% giai đoạn 2005 - 2011. Ngành công nghiệp và xây dựng đã có dấu hiệu hồi phục nhưng còn mong manh và vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn là do ngành chịu tác động nặng nề nhất từ tình trạng suy thoái chung của nền kinh tế. Ngành nông nghiệp được coi là bệ đỡ trong những giai đoạn suy thoái trước đây cũng đang trong giai đoạn tăng, giảm thất thường và chưa có dấu hiệu cải thiện và phát triển bền vững.

Báo cáo cũng cho biết, chi tiêu tư nhân tiếp tục xu hướng suy giảm do thu nhập khả dụng của người dân nói chung không tăng. Tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội năm 2013 chỉ chiếm 30,4% GDP, mức thấp nhất kể từ năm 2000 cho đến nay, nếu loại trừ yếu tố lạm phát thì mức tăng tổng vốn đầu tư xã hội là rất thấp. Điều này lý giải cho tốc độ tăng trưởng thấp trong một mô hình tăng trưởng vẫn chủ yếu dựa vào đầu tư và chưa có dấu hiệu cải thiện chất lượng đầu tư trong những năm qua. Trong cơ cấu của vốn đầu tư, tỷ trọng đầu tư khu vực kinh tế nhà nước gia tăng liên tiếp trong 3 năm qua. Mặc dù được coi là nguồn vốn bù đắp cho sự suy giảm của đầu tư tư nhân, nhưng trong khi khu vực tư nhân đang gặp nhiều khó khăn thì việc gia tăng  chi tiêu công và đầu tư công, đi kèm với chính sách tài khóa nới lỏng hơn càng làm nguồn vốn mà khu vực tư nhân có thể tiếp cận trở nên thu hẹp hơn. Số doanh nghiệp giải thể hoặc ngừng hoạt động tăng cao, quy mô doanh nghiệp giảm mạnh, tổng nguồn vốn của khu vực doanh nghiệp và tốc độ tăng trưởng doanh thu cũng suy giảm. Chính sách tiền tệ có xu hướng nới lỏng trong 2 năm qua song lạm phát vẫn có xu hướng giảm thấp cho thấy tổng cầu của nền kinh tế suy giảm và phản ứng yếu ớt đối với các chính sách mở rộng, chủ yếu do chi tiêu tư nhân giảm sút trong khi các doanh nghiệp không có động lực đầu tư do thị trường đầu ra còn nhiều khó khăn.

Trong bối cảnh những nỗ lực tăng tổng cầu chưa mang lại kết quả như mong muốn thì tổng cung của nền kinh tế cũng không có dấu hiệu cải thiện tích cực do chúng ta chưa thực hiện các chính sách cải cách về phía cung một cách quyết liệt và hiệu quả nên sự đánh đổi giữa lạm phát và tăng trưởng gia tăng trong giai đoạn 2012 – 2013, nhóm tác giả Báo cáo nhận định.  Nền kinh tế kiểm soát được lạm phát ở mức thấp nhưng đổi lại là tăng trưởng sản lượng vẫn suy giảm, khu vực sản xuất thực trì trệ, thiếu động lực phát triển và bị thu hẹp nhanh chóng, lao động thất nghiệp và thiếu việc làm gia tăng, thu nhập và đời sống thực tế của đa số người dân giảm, an ninh và trật tự xã hội có những diễn biến đáng lo ngại.

Đây là năm thứ 3 liên tiếp, Ủy ban Kinh tế công bố báo cáo đánh giá thực trạng kinh tế vĩ mô. Cung cấp cho các ĐBQH, các nhà hoạch định chính sách bức tranh toàn cảnh về tình hình kinh tế của năm với những phân tích chuyên sâu về các vấn đề ngắn hạn và dài hạn, hy vọng Báo cáo sẽ góp phần nâng cao khả năng hoạch định chính sách.

H.Loan