Sẽ nới rộng điều kiện cấp Giấy phép lao động cho người nước ngoài

Theo báo cáo của Nhóm Công tác nhân sự tại Diễn đàn doanh nghiệp giữa kỳ 2014 (VBF) vừa diễn ra, chỉ số cạnh tranh năng lực toàn cầu của nước ta bị xếp hạng thứ 83/102 về năng lực và tính chủ động. Điều này được lý giải là do điều kiện cho việc sử dụng lao động nước ngoài tại nước ta còn rất nhiều hạn chế. Cụ thể, Thông tư số 03 ngày 20.1.2014 của Bộ LĐ, TB và XH quy định: để có được giấy phép lao động, lao động nước ngoài phải nộp những giấy tờ xác nhận về trình độ như bằng đại học (hoặc cao hơn), giấy chứng nhận chuyên gia và giấy xác nhận có 5 năm kinh nghiệm làm việc.

Theo tổng Thư ký của Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam Hong Sun, đây là một quy định tương đối khắt khe cho các lao động nước ngoài. Nhiều công ty thành viên của họ thiếu nguồn nhân lực và lo ngại không thể mang lao động có trình độ và kỹ năng vào nước ta để làm việc. Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp trong nước là trụ cột chính của nền kinh tế đã và đang gặp khó khăn trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh do thiếu nhân sự có đủ khả năng. Trong khi đó, các nhà đầu tư nước ngoài lại đang ngần ngại trong đầu tư do chi phí lao động cao. Khi Cộng đồng kinh tế ASEAN được thành lập vào năm 2015, thị trường lao động sẽ mở rộng ra 10 nước thành viên của ASEAN, nước ta hoàn toàn có khả năng bị mất đi tính hấp dẫn của môi trường đầu tư và dễ dàng để tuột mất tài năng do những quy định khó khăn về giấy phép lao động.

Lấy ví dụ về điều kiện cấp giấy phép lao động cho giáo viên nước ngoài làm việc tại Tổ chức giáo dục đào tạo Appllo, nếu theo quy định tại khoản 3, Điều 3 Nghị định 102, giáo viên ngoại ngữ được coi như chuyên gia và điều kiện cần và đủ để cấp giấy phép lao động theo Thông tư 03 là phải có thêm bằng đại học và 5 năm kinh nghiệm. Tất cả quy định này theo bà Phan Hoàng Hoa, Phó tổng giám đốc Tổ chức giáo dục đào tạo Apollo là thiếu thực tế trong hoạt động tuyển dụng giáo viên nước ngoài; đặc biệt trong bối cảnh các trường trong nước phải cạnh tranh với cả các nước trong khu vực như Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản… Khi so sánh điều kiện cấp phép tại các nước với nhau, giáo viên nước ngoài đơn giản sẽ lựa chọn đất nước nào với điều kiện đơn giản và dễ dàng hơn.

Ngoài ra, cũng theo bà Hoa, quy định chặt chẽ như hiện tại có thể dẫn đến việc đóng cửa ngành giảng dạy ngoại ngữ sử dụng giáo viên nước ngoài trong khi chất lượng giáo viên trong nước chưa đáp ứng được. Các giáo viên nước ngoài giảng dạy ngoại ngữ tại nước ta cũng đang hoang mang về khả năng bị trục xuất nếu không đủ 5 năm kinh nghiệm. Thêm nữa, theo Điều 14 Thông tư 03, nếu người lao động được cử sang làm việc tại tỉnh/thành phố khác thì phải cấp mới giấy phép lao động. Điều này gây tốn kém về mặt thời gian, chi phí, không hợp lý và ảnh hưởng đến tinh thần của người lao động trong trường hợp chỉ chuyển địa điểm công tác mà vẫn làm ở công ty cũ.

Sẽ có những chính sách tạo điều kiện cho lao động nước ngoài nắm giữ những vị trí quản lý cao cấp nếu lao động trong nước không đáp ứng được là phản hồi của Thứ trưởng Bộ LĐ, TB và XH Nguyễn Ngọc Phi sau khi nghe ý kiến của các doanh nghiệp tại Diễn đàn. Trong đó, để nới rộng điều kiện cấp giấy phép lao động, Thông tư 03 (sửa đổi) sắp tới sẽ xem xét vấn đề trình độ chuyên môn đối với chuyên gia là bằng đại học (hoặc cao hơn), hoặc chứng chỉ chứng nhận chuyện gia, hoặc có 5 năm kinh nghiệm làm việc. Bên cạnh đó, cũng sẽ cân nhắc thêm về vấn đề cấp mới giấy phép lao động nếu di chuyển địa điểm làm việc của người lao động nước ngoài sang tỉnh thành phố khác; và đề nghị bổ sung quy định lao động nước ngoài thực hiện công việc diễn ra trong thời gian ngắn vào danh mục đối tượng không thuộc diện cấp phép lao động.

Đối với yêu cầu người lao động nước ngoài phải lấy lý lịch tư pháp ở cả Việt Nam lẫn nước ngoài tại khoản 2.a, Điều 5 Thông tư 03, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Phi cho rằng, quy định này liên quan đến yếu tố quản lý quốc gia (Luật Xuất nhập cảnh) và vấn đề nhân thân có thể gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và trật tự xã hội nên nhiều khả năng sẽ vẫn giữ lại.

Bạch Dương