Phải tiếp tục đổi mới,
tạo chuyển biến thực sự
để nước ta bước vào thời kỳ mới

UBTVQH, các ĐBQH đã lựa chọn hai nội dung lớn là công tác quản lý thị trường và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, bảo đảm những yêu cầu cần thiết để phục vụ nhân dân tốt hơn. Hai nội dung này là nguyện vọng của đồng bào, cử tri cả nước.

Năm nay là năm 2014 của nhiệm kỳ 2011 - 2015. Vấn đề kinh tế thị trường thì ta đã làm 30 năm nay. Vấn đề ngành y ta đã làm cả trăm năm nay. Thế nên năm 2011, 2012 và bây giờ đã sang 2014, chuẩn bị kết thúc giai đoạn 2011 - 2015 thì yêu cầu các Bộ trưởng phải tạo chuyển biến tích cực đối với hai lĩnh vực này. Bộ trưởng Bộ Công thương phụ trách một lĩnh vực vô cùng lớn, trong đó có cả quản lý thị trường, công nghiệp, nông nghiệp và các ngành dịch vụ. Chúng ta đang đứng trước một thách thức, một cơ hội là đàm phán để gia nhập các tổ chức thương mại, các hiệp định song phương, đa phương hay đàm phán Hiệp định thuế quan với 3 nước châu âu... thì cần phải nhận thức rõ: kinh tế thị trường ở nước ta là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tổ chức thị trường tốt hơn, chất lượng hơn từ khâu sản xuất kết nối được với người tiêu dùng. Quá trình kết nối ấy liên quan tới toàn bộ các hoạt động cung ứng, thương mại, dịch vụ, bảo đảm cho người sản xuất và người tiêu dùng có sản phẩm tốt. Người tiêu dùng được đáp ứng yêu cầu và nhà sản xuất thì có lợi. Việc quản lý thị trường này phải được thực hiện một cách công khai, minh bạch, tránh tất cả những hiện tượng tiêu cực trong quá trình hoạt động.

Trong phần chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương, có thể thấy có rất nhiều chuyện phải giải quyết. Thế thì thế nào là kinh tế thị trường? Nó như sơ đồ mạng mà các bộ, ngành phải thực hiện khâu kết nối giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng, giữa nhà sản xuất ngoài nước với trong nước và giữa người tiêu dùng trong nước với người tiêu dùng ngoài nước. Nội thương, ngoại thương gì thì toàn bộ khâu ở giữa chúng ta phải giải quyết, trong đó, có vai trò quản lý của Nhà nước. Tất cả những định chế thị trường cần thiết để cho một nền kinh tế thị trường hoạt động là trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Công thương và các bộ, ngành thiết kế, tổ chức quản lý để chúng ta phù hợp với thông lệ quốc tế, hội nhập với quốc tế. Bây giờ chúng ta đang đề nghị một số nước nữa công nhận nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường. Và chúng ta có thêm hai chữ đằng sau nền kinh tế thị trường này là: định hướng xã hội chủ nghĩa. Cho nên trong đặc điểm tình hình nước ta, đề nghị các bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu, tiếp tục đổi mới, tạo ra những chuyển biến thực sự vào năm 2015 để chúng ta bước vào thời kỳ mới 5 năm tới (2016 - 2020), tránh bớt những tiêu cực của kinh tế thị trường như: lừa đảo, gian dối, hàng giả, hàng chất lượng kém, giá cả bấp bênh, hàng hóa sản xuất ra nhiều thì giá xuống, sản xuất hụt thì giá lên. Bây giờ từ thóc gạo đến cây cối, hoa quả... đều có chuyện như vậy. Rồi thương nhân trong nước, thương nhân ngoài nước làm ăn cũng đều có những chuyện như vậy. Tôi đề nghị Bộ Công thương cầm cái chuyện này, phải tạo chuyển biến tích cực thực sự.

Bộ Y tế cũng vậy, phải tạo cho được sự chuyển biến. QH đã nhiều lần trao đổi với Bộ trưởng Bộ Y tế: bao giờ thì giải quyết được tình hình quá tải bệnh viện? Bao giờ giải quyết được tình hình xuống cấp về cơ sở, xuống cấp về y đức? Bao giờ đáp ứng được nhu cầu về nhân lực của ngành y tế?... Rất nhiều vấn đề phải giải quyết. Cho nên phải đổi mới. Tôi cho rằng, đây cũng là vấn đề cần giải quyết bằng con đường kinh tế thị trường trong lĩnh vực y tế, mà thị trường ở đây là thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, theo nguyên tắc đó mà giải quyết. Không thể để tình trạng bệnh viện quá tải như vậy mà cứ đòi y đức. Cũng không thể để tình trạng bệnh viện rất tốt, điều kiện khám chữa bệnh rất tốt, nhưng mà y đức vẫn cứ tham tiền hơn là cứu người. Thực tế, một số trường hợp vừa qua đâu có phải do bệnh viện, do điều kiện, do kỹ thuật, do thiếu này, thiếu kia mà lại do đạo đức của một số cán bộ ngành y tế. Cho nên vừa phải giải quyết khắc phục tình trạng xuống cấp về y đức, đạo đức vừa phải giải quyết tình trạng quá tải ở bệnh viện.

Đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Bình) hỏi một câu rất đúng: y đức là đạo đức nghề nghiệp của người làm nghề y. Người làm nghề y phải có đạo đức, nếu không có đạo đức mà làm nghề y thì nguy hiểm. Đạo đức nghề nghiệp chỉ có thể hình thành và phát triển vững chắc trên cơ sở đạo đức con người tốt. Việc chưa quan tâm đúng mức tới việc dạy cho thế hệ trẻ đạo đức cơ bản của con người tất sẽ dẫn đến kết quả là họ không có đạo đức nghề nghiệp tốt. Cho nên không phải cứ đủ điều kiện là có đức, không phải cứ giàu là có đức, không phải cứ máy tốt là có đức. Phải có giáo dục, có nền giáo dục. Đại biểu Bùi Văn Phương nói cái này không phải thuộc trách nhiệm của ngành y. Ở đây còn có trách nhiệm của xã hội và của ngành giáo dục.

Tất cả những câu chuyện về khoáng sản, buôn bán, nhập lậu gà, ngộ độc thực phẩm... - đâu chỉ có Bộ trưởng Bộ Công thương. Cho nên tất cả các bộ, ngành, địa phương trong hệ thống chính trị của chúng ta phải vào cuộc thật sự. Nói thế này không phải là nói chính trị sáo. Thực tế không phải một mình Bộ trưởng Bộ Y tế giải quyết được tình trạng xuống cấp về y đức, thiếu bệnh viện, hay đào tạo tốt cho cán bộ ngành y. Không phải Bộ Công thương giải quyết được vấn đề chống hàng giả, lừa đảo, gian lận thương mại... Phải đặt những vấn đề này trong tổng thể của đất nước ta để giải quyết. Mong rằng các Bộ trưởng nhận được câu hỏi chất vấn lần này đã trả lời trước đồng bào, cử tri cả nước thì năm 2014 và 2015 sẽ tạo được chuyển biến tích cực trong hai lĩnh vực mà UBTVQH, các ĐBQH bàn hôm nay. Từ lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cho người dân, khắc phục một số tồn tại đến lĩnh vực quản lý kinh tế thị trường, công, nông nghiệp, dịch vụ phải được bảo đảm. Các Bộ trưởng phải đổi mới thật sự. Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến có nói do thiếu người kiểm tra. Tôi cho rằng, có thêm 300 - 400 người nữa cũng không kiểm tra nổi. Bộ trưởng cũng bảo đảm rằng, thuốc đã công nhận rồi thì không phải là thuốc rởm - cũng không phải. Chúng ta phải tổ chức một nền sản xuất kinh tế thị trường. Như chúng ta biết ở nhiều nước hiện nay, một ao tôm, một vườn quả, vườn cây người mua đến tận nơi cấp chứng chỉ thì mới được bán. Phải bắt đầu từ nhà sản xuất, chứ không phải ta cứ thả ra rồi cho người đi lùa. Đối với việc nhập khẩu thiết bị y tế cũng vậy, bài học là: Bộ cũng có hội đồng, cũng có kiểm tra..., nhưng tại sao máy dởm lại thành máy tốt, máy cũ thành máy mới, giá ít tiền thành giá tiền lớn? Cho nên phải đổi mới toàn bộ hệ thống của chúng ta, từng bước hoàn thiện và tạo ra chuyển biến.

Tôi rất đồng ý với Bộ trưởng nói rằng bây giờ phải phát triển ngành y với một nguyên tắc ngang giá, tất cả các thành phần kinh tế đều tham gia, trong nước và ngoài nước đều tham gia, từ đó tạo ra cạnh tranh, tạo ra phát triển. Bộ Công thương, Bộ Y tế tổ chức thị trường, quản lý thị trường, quản lý nhà nước để bảo đảm không có lừa đảo. Chúng ta kiểm tra, kiểm soát theo tinh thần đó. Mong rằng các Bộ trưởng sẽ nỗ lực và đến năm 2015 sẽ có dịp báo cáo lại với QH về sự chuyển biến của các ngành nói chung, trong đó có ngành y tế và ngành công thương.

PV Báo ĐBND <i>lược ghi; Ảnh: Quang Khánh</i>