Thành công chính trị của Lebanon

Ngọc Điệp 19/02/2014 08:42

Tin Lebanon thành lập được Chính phủ sau 10 tháng bế tắc xuất hiện trên nhiều tờ báo quốc tế như một thành công lớn của Lebanon. Nhưng, đây có lẽ là sự kiện quan trọng với các đảng phái nhiều hơn là với người dân nước này.

Nội các Lebanon mới
Nội các Lebanon mới
Cuối tuần trước, Thủ tướng Lebanon Tammam Salam đã công bố danh sách Nội các mới, đánh tan những tin đồn về sự trì hoãn vào phút chót. Ông Salam phát biểu: “Một chính phủ mới bảo vệ lợi ích quốc gia đã được thành lập tại Lebanon. Chính phủ mới là sự lựa chọn tốt nhất cho người dân Lebanon, nhằm giải quyết những thách thức mà Lebanon đang phải đối mặt như chính trị, an ninh và kinh tế”. Ông cũng khẳng định, đây là một chính phủ đoàn kết và là sự lựa chọn tốt nhất để giúp cho Lebanon có thể đối đầu với các thử thách.

Chính phủ mới gồm 24 thành viên, được chia đều thành 3 nhóm: 8 Bộ trưởng đến từ liên minh 8.3 giữa phong trào Hezbollah của người Shiite và các đảng Cơ đốc, 8 Bộ trưởng thuộc liên minh 14.3 do thủ lĩnh người Sunni, cựu Thủ tướng Saad Hariri dẫn đầu, 8 vị trí còn lại thuộc về các gương mặt trung lập hoặc ôn hòa. Sự sắp xếp này nhằm bảo đảm không phe phái nào có quyền phủ quyết trong Nội các. Các bên cũng thỏa thuận sẽ luân chuyển các vị trí Bộ trưởng mỗi khi Chính phủ mới thành lập để bảo đảm không đảng nào nắm giữ một Bộ quá lâu.

Nội các mới thành lập là kết quả sự nhượng bộ không ít từ cả 2 phe 8.3 và 14.3. Chỉ riêng việc chịu đứng trong Chính phủ liên minh với Hezbollah đã là một sự thất vọng của nhiều người Sunni với ông Hariri. Đến cuối cùng, một đồng minh lâu năm của phe 14.3 là đảng Các lực lượng Lebanon vẫn từ chối tham gia Chính phủ. Phe 14.3 của ông nắm giữ 2 vị trí quan trọng là Bộ trưởng Nội vụ thuộc về nghị sỹ Nouhad Mashnouk và Bộ trưởng Tư pháp thuộc về cựu Giám đốc Lực lượng An ninh Ashraf Rifi. Đổi lại, phe 14.3 mất chiếc ghế Bộ trưởng Dầu mỏ – vị trí ngày càng quan trọng sau khi phát hiện thêm nhiều giếng dầu ở bờ Địa Trung hải – vào tay đại diện đảng Phong trào yêu nước tự do (FPM) thuộc phe 8.3 là ông Arthur Nazarian. 

2 đại diện của phe 8.3 là cựu Bộ trưởng Năng lượng Gebran Bassil nhận vị trí bộ trưởng Ngoại giao và cựu Bộ trưởng Y tế Ali Hassan Khalil nắm chiếc ghế Bộ trưởng Tài chính. Ngoài ra, trong Nội các còn có 2 thành viên của Hezbollah là Bộ trưởng Các vấn đề Nghị viện Mohammad Fneish và Bộ trưởng Công nghiệp Hussain Hajj Hassan. Đổi lại, phe 8.3 đã mất đi một số đồng minh bên ngoài. Cựu Giám đốc An ninh Jamil al-Sayyed tuyên bố sẽ cắt quan hệ tham vấn với nhóm 8.3 bởi đã để cho cựu Giám đốc Lực lượng An ninh Rifi làm Bộ trưởng Tư pháp. Trước đây, chính phe 8.3 từng cực lực phản đối việc ông Rifi định kéo dài nhiệm kỳ làm Giám đốc.

Thông tin về Nội các mới được chính giới trong và ngoài nước rất hoan nghênh. Cựu Thủ tướng Najib Mikati hy vọng Chính phủ mới sẽ làm việc hiệu quả để đối phó với vô số thách thức chính trị, an ninh và kinh tế mà Lebanon phải đối mặt. Tổng thư ký Liên Hợåp Quốc Ban Ki-moon thúc giục Chính phủ mới hành động không trì hoãn để giải quyết những thách thức này. Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thì nhấn mạnh, các nước thành viên Hội đồng Bảo an chờ đợi sự tham gia mang tính xây dựng của Chính phủ mới với cộng đồng quốc tế. Trong một thông cáo, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khẳng định, người dân Lebanon xứng đáng có được một Chính phủ đáp ứng được nhu cầu và bảo vệ được lợi ích của họ.

Trong khi đó, người dân Lebanon đón nhận tin về Nội các mới với niềm lạc quan vừa phải. Phần đông đồng tình rằng tình hình an ninh và những áp lực từ cuộc nội chiến ở Syria đòi hỏi có một Chính phủ, và nên có khả năng đưa ra quyết định quyết liệt. Abu Ali, lái xe taxi ở thủ đô Beirut hy vọng rằng trước hết, Chính phủ có thể ngăn chặn các vụ đánh bom ở Beirut và nhiều địa phương khác, tiếp đó là vực dậy nền kinh tế, đặc biệt là ngành du lịch. Nhưng không khó để bắt gặp những ý kiến bi quan hơn nhiều trên các trang xã hội như Twitter hay Facebook. Về các gương mặt Nội các: “Đó chỉ là về chia sẻ chiếc bánh mà không phải về phẩm chất”, hay “Những tháng ít ỏi này sẽ không mang lại nhiều khác biệt”.

Ý kiến sau trùng với quan điểm của khá nhiều nhà phân tích. Những thách thức về an ninh và kinh tế đòi hỏi nhiều thời gian giải quyết, trong khi Chính phủ hiện tại cũng chỉ được coi là tạm thời. Trước mắt, ưu tiên hàng đầu của Chính phủ là hoàn thành 3 nhiệm vụ chính trị. Thứ nhất, đưa ra tuyên bố chính sách và vượt qua cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Nghị viện. Có lẽ Chính phủ sẽ gặp chút trở ngại khi phe 14.3 khăng khăng đòi đưa vào Tuyên bố Baabda về không tham chiến ngoài lãnh thổ. Tuy nhiên, với những diễn biến có phần có lợi cho Chính phủ Syria, Hezbollah và phe 8.3 có lẽ sẽ chấp nhận yêu cầu trên, với thêm một nhượng bộ về việc giữ nguyên công thức: quân đội, nhân dân và phong trào kháng chiến (chỉ Hezbollah) trong tuyên bố tới. Thứ hai, chọn ra ứng cử viên phù hợp được 2/3 thành viên Nghị viện chấp nhận để thay thế Tổng thống Michel Suleiman, sẽ hết nhiệm kỳ vào ngày 25.5 tới. Thứ ba, thông qua Luật Bầu cử mới để tổ chức cuộc bầu cử Nghị viện được lên kế hoạch tổ chức vào tháng 11 năm nay.

Ngọc Điệp