Mật ong Cát Bà
Đến Cát Bà, Hải Phòng, khách du lịch không chỉ được chiêm ngưỡng, khám phá thiên nhiên kỳ thú mà còn có cơ hội thưởng thức nhiều đặc sản của núi rừng, biển cả. Ngoài sản vật từ biển, mật ong Cát Bà cũng rất có tiếng nhờ những giống ong quý hiếm nhất thế giới và chỉ có ở đảo Cát Bà.
Rừng chiếm 90% diện tích ở đảo Cát Bà, trong đó có Vườn quốc gia Cát Bà - rừng nguyên sinh lớn nhất nước với hệ động thực vật vô cùng phong phú, được coi là bảo tàng sống lưu giữ những nguồn gene động, thực vật quý hiếm. Thảm thực vật ở đây thuộc kiểu rừng nhiệt đới và các loại rừng như rừng núi thấp và ven thung lũng, rừng trên núi đá dốc, rừng trên đỉnh núi cao, rừng ngập nước nội địa. Sự đa dạng của các kiểu rừng đã hình thành nên sự phong phú của khu hệ động, thực vật Cát Bà. Trong số 745 loài thực vật ở đây, có tới 350 loài có khả năng sử dụng làm thuốc chữa bệnh và nhiều loài nằm trong danh mục quý hiếm, cần bảo vệ như: Kim giao, Chò đãi, Lát hoa, Lim xẹt. Rừng ngập mặn ở Cát Bà phân bố chủ yếu tại phía Tây Bắc đảo, với bãi sú vẹt tự nhiên lớn nhất Hải Phòng.
 Vườn ong của gia đình anh Phạm Thanh Bình |
Nghề nuôi ong phát triển rất nhanh trên đảo Cát Bà. Phong trào nuôi ong lấy mật được nông dân của Cát Hải thực hiện từ năm 1996. Từ chỗ chỉ có vài hộ nuôi, đến nay toàn huyện đảo Cát Hải đã thành lập 5 Câu lạc bộ nuôi ong thuộc 6 xã, thị trấn với 130 hộ nuôi quy mô lớn và 170 hộ nuôi quy mô nhỏ. Nuôi ong lấy mật được coi là nghề xóa đói giảm nghèo của nông dân Cát Hải vì đầu tư ban đầu thấp nhưng cho lãi suất cao. Anh Vũ Thanh Bình, nông dân thị trấn Cát Bà là một điển hình trong nghề nuôi ong. Tuy nuôi sau nhưng anh Bình nuôi nhiều và duy trì nghề đã lâu. Hiện tại, anh có gần 50 đàn ong mật. Không chỉ làm giàu cho gia đình, anh Bình còn giúp đỡ cho nhiều hội viên nông dân khác về vốn, giống và kỹ thuật chăn nuôi để cùng vươn lên trong cuộc sống.
Hơn mười năm nay, nghề nuôi ong không chỉ là kế mưu sinh của nông dân các xã trên đảo Cát Bà mà thương hiệu mật ong Cát Bà đã trở thành đặc sản quý giá, là niềm tự hào của người dân nơi đây. Với điều kiện tự nhiên đặc thù của một khu dự trữ sinh quyển thế giới, Cát Bà vô cùng lý tưởng cho những đàn ong lấy phấn hoa, mật hoa trong rừng nguyên sinh. Do vậy, mật ong của Cát Bà có màu vàng đậm, đặc sánh, với một vị thơm ngon không thể lẫn với bất cứ nơi đâu và cho giá trị dinh dưỡng cao. Đặc biệt, mật ong Cát Bà vào vụ chiêm là tốt nhất, vì đây là thời điểm trong rừng có nhiều loài hoa quý. Cách đây hai năm, Bộ Khoa học và Công nghệ đã cấp chứng nhận thương hiệu Mật ong Cát Bà cho loại mật được lấy từ giống ong “nội”, một trong ba loài ong quý hiếm nhất thế giới chỉ có ở Vườn quốc gia Cát Bà. Thương hiệu mật ong Cát Bà giờ cũng không còn xa lạ và trở thành món quà được nhiều du khách lựa chọn tặng bạn bè, người thân.
Tuy nhiên, nghề nuôi ong trên đảo Cát Bà đang gặp phải không ít khó khăn. Khó khăn lớn nhất là đầu ra cho sản phẩm. Lượng mật ong thu được hàng năm khá lớn, nhưng các hộ nuôi chủ yếu vẫn tự tiêu thụ. Một điều đáng nói nữa là hiện nay do giống ong nội địa không đủ đáp ứng nhu cầu hộ nuôi nên nhiều hộ đã đi nhập giống ong từ nơi khác về, tuy là không nhiều song điều này có nguy cơ ảnh hưởng tới thương hiệu Mật ong Cát Bà.
Huyện Cát Hải đang có những định hướng quan trọng để nghề nuôi ong mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn và thương hiệu Mật ong Cát Bà được bảo tồn bền vững. Phó trưởng Phòng NN và PTNT Cát Hải Phạm Vĩnh Toàn cho biết, Phòng đã tham mưu cho huyện thành lập Hiệp hội Nuôi ong, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao ý thức cộng đồng trong việc bảo tồn giống ong bản địa, duy trì kỹ thuật nuôi và thực hiện nghiêm ngặt quy trình khai thác mật một cách khoa học. Bên cạnh đó, gắn kết chặt chẽ giữa các mô hình phát triển kinh tế với quản lý bảo tồn; tiếp tục giúp đỡ, hỗ trợ thường xuyên cho nông dân về vốn, giống, khoa học kỹ thuật; tìm đầu ra ổn định cho mật ong.