Doanh nhân Việt Nam - sóng cả có ngã tay chèo?

Từ khi mở cửa hội nhập tới giờ, chưa có lúc nào doanh nghiệp Việt Nam khó bằng lúc này! Đó là cảm thán của Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Vũ Tiến Lộc, khi nói về tình trạng khó khăn của các doanh nghiệp Việt Nam.

Về khách quan, đã 5 năm kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu bùng phát vào năm 2008, từ sự đổ bể của hàng loạt ngân hàng tại các cường quốc kinh tế, nối tiếp đó là khủng hoảng nợ công châu Âu, kinh tế toàn cầu gặp nhiều bất ổn, do vậy, tác động tới nền kinh tế Việt Nam là điều dễ hiểu. Và cho dù những tác động ấy đến với chúng ta chậm hơn, thì tới năm 2012 này, tất cả ảnh hưởng tiêu cực của suy thoái kinh tế toàn cầu đã thực sự “ngấm” vào nền kinh tế Việt Nam. Đơn hàng xuất khẩu khó tìm hơn những năm trước, các hợp đồng ký kết ngắn hạn, do đối tác nước ngoài cũng gặp khó khăn. Các chủ doanh nghiệp làm hàng xuất khẩu phải chạy đôn chạy đáo, lo đơn hàng kiểu ăn đong, để duy trì sản xuất, việc làm cho người lao động.

Nhưng khó khăn nhất, đáng lo ngại nhất, lại nằm ở những nguyên nhân chủ quan, từ nội tại của nền kinh tế, và từ bản thân cách thức kinh doanh của từng doanh nghiệp.

Lãi suất tăng vọt của hệ thống ngân hàng thời gian qua đã góp phần khiến doanh nghiệp suy kiệt. Nhiều chủ doanh nghiệp cho rằng: vay tiền ngân hàng với lãi suất cao chẳng khác nào uống thuốc độc. Nhưng thà uống thuốc độc để sống thoi thóp, còn hơn chết ngay. Sang tới năm nay, lãi suất vay ngân hàng đã được kéo xuống, doanh nghiệp vẫn rất khó tiếp cận, và nếu có vay được, cũng không còn khả năng hấp thụ vốn, vì quá đuối.

Đây thực sự là bức tranh ảm đạm về hoạt động của doanh nghiệp hiện nay. Nhưng suy cho cùng, cần phải đặt lại một câu hỏi: bản thân chủ doanh nghiệp có lỗi gì không, khi đẩy doanh nghiệp của mình vào tình trạng bi đát như hiện nay? Nhiều doanh nghiệp bất động sản thua lỗ nặng nề, sau thời kỳ đầu tư nóng theo kiểu đầu cơ, góp phần thổi bong bóng bất động sản;  Nhiều doanh nghiệp thuộc các ngành nghề, lĩnh vực chẳng liên quan, cũng nhảy vào đầu tư bất động sản; một số ngân hàng thương mại cổ phần, bị thao túng bởi một nhóm cổ đông, đầu tư “sân sau” vào những lĩnh vực tưởng hái ra tiền, cũng lại là các dự án bất động sản, thì bây giờ “bất động”, tới mức phải tìm đối tác sáp nhập, tránh phá sản.

Tới giờ, kinh tế khó khăn, mới lộ ra nhiều chuyện. Một loạt đại gia ngã ngựa trong năm nay là do các mánh lới, thủ đoạn kinh doanh trái pháp luật, coi thường kỷ cương phép nước, thậm chí thao túng cả những lĩnh vực cực kỳ quan trọng trong nền kinh tế, như hoạt động tài chính, ngân hàng.

Việc các ông bầu đầu tư cho bóng đá rút lui hàng loạt cũng có lý do chính là kinh tế khó khăn. Bóng đá không còn là nơi các đại gia có thể đánh bóng tên tuổi, làm đẹp nữa. Các doanh nhân đã có những ứng xử không đẹp khi ở các cuộc họp về đầu tư cho bóng đá cãi vã, tố cáo nhau. Hình ảnh những doanh nhân thành đạt trong lĩnh vực này nọ bị “xuống cấp” đáng kể trong mắt công chúng.

Nhưng, tất cả những điều đó lại chứng tỏ nguyên tắc trong kinh doanh: “Ăn xổi thì khó bền”, từ xưa đến nay vẫn đúng!

Trong kinh doanh, có lúc thuận buồm xuôi gió, có lúc khó khăn. Thương trường là vậy. Điều quan trọng là những người chèo lái con thuyền doanh nghiệp có bản lĩnh tới đâu để vượt qua khó khăn, gây dựng cơ nghiệp. Tôn trọng pháp luật, đi lên từ chính nỗ lực của mình, có chiến lược phù hợp để vượt khó và bứt phá. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp co cụm, như “gấu ngủ đông” chờ thời, lại xác định, đây là thời điểm tốt để nhìn lại mình, định vị lại chỗ đứng trên thương trường, và có những hướng đi phù hợp, nói một cách to tát, là “tái cấu trúc”.  Khó khăn – chưa hẳn đã là điều xấu. Hoàn cảnh khó khăn là điều kiện để trui rèn, tạo nên những doanh nhân nổi tiếng, mà lịch sử kinh doanh của thế giới, cũng như của Việt Nam đã ghi nhận.

Điều quan trọng lúc này, các doanh nhân Việt Nam hãy giữ vững niềm tin, để tiếp tục “vững tay chèo” trước sóng cả.

Ngọc Diệu