Làn sóng điện ảnh mới ở Lào
Những serie phim truyền hình Thái Lan hay phim tuyên truyền từ lâu đã là món ăn quen thuộc của khán giả Lào. Nhưng một thế hệ nhà làm phim trẻ của Lào đã mang đến luồng gió mới cho điện ảnh xứ sở triệu voi.
Trong nhiều thập kỷ qua, Lào không có một nền công nghiệp truyền hình phát triển. Nhiều năm nay, người dân Lào quá quen với phim truyền hình Thái Lan, những sản phẩm văn hóa nhập khẩu hợp pháp hay bất hợp pháp. Nhưng một vài thay đổi có khả năng diễn ra. Vào đầu năm nay, bộ phim hình sự đầu tiên của Lào đã ra mắt công chúng, không thu hút nhiều khán giả nhưng ít nhất đã kích thích phần nào ham muốn của người dân xứ sở triệu voi đến các rạp chiếu bóng. Một đoạn quảng cáo bộ phim hài lãng mạn mới được thực hiện bởi đạo diễn mang 2 dòng máu Thái Lan và Lào, quay hoàn toàn tại Lào với những diễn viên nghiệp dư Lào, đang khuấy động mạng xã hội từ Vientiane đến Paksé.
 Áp phích phim Sabaidee Luang Prabang |
Thái Lan tiếp tục đóng vai trò, trực tiếp hoặc gián tiếp, hỗ trợ ngành công nghiệp điện ảnh Lào trong giai đoạn trứng nước. Panumas Deesatha - đạo diễn của bộ phim hài Hak Um Lum chia sẻ: “Chúng tôi cảm thấy run. Nói chung, nó không thực sự sống động, thú vị như Bangkok, nhưng hy vọng là chúng tôi có thể khuấy động một điều gì đó”. Panumas là thành viên nhóm đạo diễn trẻ và các chuyên gia về truyền thông đã cùng quyết tâm thực hiện Làn sóng Lào mới. Sáng lập ra phong trào này là Anysay Keola - đạo diễn phim Plai Tang (Chân trời), người đầu tiên ở Lào đưa vào phim những cảnh quay súng ống, bạo lực và phụ nữ vận đồ theo kiểu phương Tây chứ không mặc đồ truyền thống Lào. Panuma giống như Anysay, thiết lập mối liên hệ thân thiết với các đạo diễn Thái Lan. Trên thực tế, cách nhìn điện ảnh của họ bị ảnh hưởng phần lớn bởi sự tiếp xúc với nền điện ảnh mới của Thái Lan và những kinh nghiệm tiếp thu được. Anysay, 29 tuổi, cho biết: “Ban đầu chúng tôi đã gọi nhóm của mình là Làn sóng Lào mới, chỉ là để vui, giống như Làn sóng Pháp mới. Chúng tôi không tạo ra một thứ ngôn ngữ điện ảnh mới như người Pháp, chúng tôi không thể. Chúng tôi đơn giản chỉ muốn tạo ra sự khác biệt giữa chúng tôi với những bộ phim trước đây, mang đậm tính tuyên truyền hoặc phim bi kịch”.
Plai Tang là câu chuyện về trả thù, trong đó nói về số phận của 2 người đàn ông giao nhau trong một cuộc gặp gỡ chết người. Bộ phim được chiếu tại ba rạp ở Vientiane, Savannakhet và Paksé, đạt doanh thu 300.000 baht (8.000 euro). Nhưng thành công lớn nhất của bộ phim là việc công chúng địa phương đón nhận một bộ phim thương mại Lào. Sau khi phát hành, nhóm của Anysay đã được một công ty Lào đề nghị thực hiện bộ phim khác. Nhờ thế mà Hak Um Lum - bộ phim hài về cuộc sống tình yêu của nhiều cặp vợ chồng sẽ sớm ra rạp.
Để cho ra đời một bộ phim, các nhà làm phim phải xin giấy phép. Ban đầu, Plai Tang bị từ chối vì kịch bản có chứa những cảnh bạo lực. Đạo diễn giải thích đây là một bộ phim sinh viên, như hồi ức về giáo viên và sẽ không chiếu cho công chúng. Các nhà chức trách đã bật đèn xanh và thực tế thì họ thích bộ phim đến mức Cục Điện ảnh cho phép chiếu rạp với điều kiện thay đổi đoạn kết và làm mờ các cảnh có vũ khí. “Các nhà chức trách đã nhận ra rằng bộ phim không tôn vinh bạo lực. Nhưng tôi được yêu cầu phải thay đổi kết thúc để kẻ gian ác phải vào tù. Tôi đồng ý bởi tôi muốn bộ phim của tôi được chiếu tại các rạp. Đây là bộ phim đầu tiên cho thấy nam giới Lào có những hình xăm, đeo bông tai và cầm vũ khí, cũng như những cảnh gây gổ” - Anysay kể lại.
Giống như hầu hết người Lào, Anysay lớn lên với những bộ phim điện ảnh và truyền hình từ phía bên kia biên giới (Thái Lan). Như công chúng Thái Lan, người Lào say mê phim hài, phim hành động, kinh dị hàng ngày trên sóng truyền hình quốc gia và tại một vài rạp chiếu phim hiếm hoi. Nhưng nhờ Làn sóng Lào mới, năm 2008, tác phẩm hợp tác Lào – Thái, bộ phim tình cảm Sabaidee Luang Prabang (Xin chào Luang Prabang) của đạo diễn Thái Lan Sakchai Deenan đã ra mắt khán giả. Bộ phim kể về một nhiếp ảnh gia lai Lào đi dọc đất nước và yêu một cô gái Lào. “Đạo diễn Lào làm phim Lào, đó là điều rất tốt. Nó tạo ra một môi trường cởi mở hơn, dù tôi lo lắng về thị trường. Không có quá nhiều khán giả để bộ phim có thể thu lại lợi nhuận”, Sakchai chia sẻ.