Viển vông - trong lồng
Chùm truyện rất ngắn của Việt Linh

GÀ GÁY TRONG LỒNG

Chị làm việc ở ngoài nước. Mỗi năm về xứ hai lần.

Một buổi sáng, trên tầng hai của chung cư quận 3, ngay giữa đô thị, tự dưng chị nghe tiếng gà gáy. Rất gần. Dõng dạc.

Thắc mắc được giải tỏa khi sáng ra xuống lầu, gặp... “hắn”. “Hắn” đẹp trai lừng lững, đô con, chỏm đuôi đủ màu cao vút bị đè quẹp trong cái lồng hình nơm cá úp xuống sân xi măng. Bị nhốt, nhưng trông hắn không có vẻ gì buồn bã, mặc cảm.

Hỏi ra mới biết đó là “miếng bánh” của cậu em làm bảo vệ ngôi nhà. Cậu nói người ta nhờ em chăm, mỗi tháng trả công bốn trăm ngàn. Chăm gì giữa xi măng? Thì dời lồng theo chỗ nắng, cho uống nước, cho ăn. Chăm để làm chi? Để người ta đi đá. Tại sao người ta không tự chăm mà gửi chỗ bê tông tù túng vậy? Họ phải phân tán vì đá gà là phạm pháp. Em không sợ đồng lõa với phạm pháp? Thì cứ coi như mình không biết. Với lại xã hội thiếu gì chuyện động trời mà có sao đâu. Em kiếm sống như vậy còn lương thiện chán.

Không biết nói gì trước lý lẽ của con người, chị đành quay sang ngó con vật, nghĩ tới cái gì tích cực hơn: ở trong lồng mà sao con gà vẫn gáy? Không ở trong lồng mà sao con người im lặng biết bao điều...?

VIỂN VÔNG BÓNG ĐÈN

Tui mồ côi, tui nghèo, tui xuất thân nhà quê. Chị hay nói như vậy khi giới thiệu về mình, dù chị đang ở Pháp, giữa kinh đô ánh sáng.

Ba mươi tuổi, từ một miền quê tối tăm, chị - luôn nghĩ mình may mắn - lên Sài Gòn ở đợ. Công việc của chị là nuôi má của năm người con ở nước ngoài. Má người ta cũng như má mình. Chị hay nói như vậy và nuôi bà già ân cần.

Một ngày bà già được các con rước qua Pháp. Thương người giúp việc đảm đang, tận trung, bà già biểu các con làm mai chị cho ông Việt kiều nào đó để chị… đổi đời. Và cũng để bà có dịp gặp lại chị.

Ba năm sau, chị trở thành dân Paris.

Người quê chị đồn nhau chồng con mẻ người Việt sanh ở Lèo, đẹp trai, làm kế toán ngân hàng, có nhà, xe láng bóng… Người quê chỉ không biết ông rể sâu rượu, bị sở bắt đi cai mấy lần…

Ở với nhau mười hai năm, có với nhau thằng con trai mười một tuổi, nhưng chị nhớ cả nhà đi chơi với nhau có ba lần. Còn lại, mẹ đi với con, hoặc con đi với ba; trong đó những lần mẹ đi với con cứ thưa ra, bởi chị không biết tiếng Pháp. Thằng nhỏ khoái đeo ba vì ba biết đọc sách,  biết chơi trò chơi truyền hình.

Chị làm nghề dọn dẹp rác trong nhà thương, với rất nhiều đồng nghiệp nhập cư. Có lẽ cùng phận nghèo nên họ rất thương chị, hiểu chị, dù nói chuyện với nhau chủ yếu múa may, vẽ vời. Những người không nghèo cũng thương chị, thí dụ như ông sếp. Có lần phát hiện bóng đèn trong phòng siêu âm bị cháy, chị kêu ông, chỉ tay lên cái bóng, miệng hô bụp, bụp… Vậy mà ổng hiểu, cho người thay bóng, vỗ vai chị bẹp bẹp. Nhiều khi chị nghĩ sao ai - dù không nói được tiếng nhau - cũng thương chị, hiểu chị, trừ chồng.

Chị không nhớ bằng cách nào mà chị cũng than thở được với mấy bà đồng nghiệp Ảrập, da đen nỗi buồn cô độc đó. Và cũng không nhớ bằng cách nào mà mấy bà đồng nghiệp Ảrập, da đen giải thích được cho chị hiểu chồng chị chỉ coi chị là cái máy đẻ. Đẻ rồi, on pon phi nan! Mấy chữ này chị biết vì nghe chồng đọc chính tả cho con hoài. Đại khái là chấm hết. Chị thấy họ nói đúng. Bằng ngón tay thấm nước quẹt quẹt loằng ngoằng trên mặt kiếng, chị nói chị giống như cái bóng đèn biết đi, chỉ có điều chưa bụp bụp. Đám đồng nghiệp xô nhau cười ngả nghiêng. Chị cũng cười ngả nghiêng, mắt ngập nước.

Hôm bà già bịnh nặng chị có được mời tới thăm. Xa thiệt xa, phải xin nghỉ hai buổi. Bà già muốn chị ở bên như mười lăm năm trước, nhưng chị khóc hu hu từ chối. Chị nói chị phải đi làm sở Tây, kiếm nhiều tiền để thực hiện giấc mơ sau chót, đầu tiên của cuộc đời. Mấy con bà già hỏi chị mơ gì. Chị nói tui mơ đủ tiền cho con tui học ra bác sĩ, về Việt Nam cứu người. Nhiều tiền hơn, tui với nó xây nhà thương ở quê tui…

Mấy người quen bà già hỏi con chị có biết mẹ mơ vậy hôn. Chị nói nó không rành tiếng Việt, nhưng chị tin sẽ có cách làm cho nó hiểu. Bởi nó là con chị đẻ ra mà.
Mấy đồng nghiệp cười chị viển vông. Chị nói kệ, viển vông để có cớ sống.

Chị không biết ở đâu đó người ta viển vông để có tiền…