Nhà nước cần quy định khung giá đối với mức giá bán lẻ điện bình quân và cơ chế điều chỉnh giá

Một trong những dự luật được cử tri và đại biểu quan tâm là dự án Luật Điện lực (sửa đổi).  Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày dự án Luật . Sau 6 năm thi hành Luật Điện lực, bên cạnh những những kết quả đã đạt được, một số quy định của Luật đã bộc lộ những bất cập, không còn phù hợp với mục tiêu phát triển, phương thức quản lý, điều hành của ngành điện lực. Cụ thể, về giá điện, thời gian qua, việc thực hiện điều chỉnh giá bán điện chưa bảo đảm tính kịp thời so với sự biến động của các yếu tố đầu vào hình thành giá. Giá bán điện bình quân càng ngày càng thấp hơn so với giá thành sản xuất kinh doanh điện nếu tính đầy đủ các yếu tố đầu vào, nên chưa đáp ứng được yêu cầu giảm rủi ro cho doanh nghiệp sản xuất điện khi thị trường nguyên, nhiên liệu và điều kiện thủy văn biến động lớn; chưa thu hút các thành phần kinh tế đầu tư; chưa đảm bảo yêu cầu giá điện được tính đúng, tính đủ để khuyến khích đầu tư phát triển nguồn điện và hệ thống lưới truyền tải, phân phối điện; chưa tạo động lực cho khách hàng sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả...
Luật Điện lực hiện hành giao cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt biểu giá bán lẻ đã không còn phù hợp với thực tế giá điện luôn biến động theo giá thị trường. Về quy hoạch phát triển điện lực, Luật Điện lực hiện hành quy định, quy hoạch phát triển điện lực địa phương gồm 2 loại là quy hoạch phát triển điện lực tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và quy hoạch phát triển điện lực quận/huyện/thị xã và thành phố thuộc tỉnh. Ngoài 2 tồn tại trên, một số nội dung khác của Luật Điện lực như giấy phép hoạt động điện lực, nội dung điều tiết điện lực, thanh tra chuyên ngành điện lực… cũng cần thiết phải sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với những thay đổi khách quan trong ngành điện và quy định của pháp luật khác có liên quan.

Trình bày Báo cáo thẩm tra Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực, Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, ngành điện hiện nay và trong thời gian tới vẫn do doanh nghiệp nhà nước độc quyền chi phối. Nếu giao cho đơn vị điện lực tự định giá dễ dẫn đến tình trạng áp giá độc quyền. Mặt khác, điện là mặt hàng thiết yếu, có ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất, đời sống, KT-XH của cả nước. Vì vậy, Nhà nước cần quy định khung giá đối với mức giá bán lẻ điện bình quân và cơ chế điều chỉnh giá nhằm bảo đảm điều chỉnh linh hoạt theo cơ chế thị trường. Theo đó, các doanh nghiệp được quyền chủ động định giá trong khung, cạnh tranh về giá theo khung đó; bảo đảm quyền lợi cho người tiêu dùng; tạo chủ động cho doanh nghiệp và Nhà nước vẫn kiểm soát được giá điện. Quy định này cũng phù hợp Dự thảo Luật giá đang chuẩn bị trình Quốc hội xem xét, thông qua. 

Về căn cứ lập và điều chỉnh giá điện, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhất trí với quy định “Báo cáo tài chính đã được kiểm toán hàng năm của đơn vị điện lực” là một trong những căn cứ lập và điều chỉnh giá điện. Đồng thời, đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, chỉnh lý các quy định này theo hướng làm rõ kiểm toán độc lập hay kiểm toán nhà nước tham gia kiểm toán các đơn vị điện lực và sự thống nhất với những quy định về định giá của Dự thảo Luật giá đang được trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Về giá phát điện, truyền tải điện, phân phối điện và giá dịch vụ phụ trợ hệ thống điện, dự thảo luật quy định có 3 loại giá là giá phát điện, giá bán buôn và giá bán lẻ điện; có 5 loại phí là phí truyền tải điện, phí phân phối điện, phí điều độ hệ thống điện, phí điều hành giao dịch thị trường điện lực và phí dịch vụ phụ trợ. Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cân nhắc việc quy định nhiều loại giá và phí có thể làm tăng giá bán điện, đặc biệt thị trường điện vẫn còn sự độc quyền của Nhà nước trong thời gian khá dài nữa. Đồng thời, đề nghị Ban soạn thảo giải trình thêm về sự thay đổi từ phí thành giá; xem xét tính đồng bộ của các quy định này với Dự thảo Luật giá và sự cần thiết cập nhật Danh mục phí và lệ phí.

Về giá bán lẻ điện ở nông thôn, miền núi, hải đảo dự thảo luật  bổ sung quy định về giá bán lẻ điện ở nông thôn, miền núi, hải đảo nơi không có lưới điện quốc gia mà việc đầu tư không hiệu quả. Theo đó, Dự thảo Luật quy định UBND cấp tỉnh quyết định trên nguyên tắc bù đắp đủ chi phí, có lợi nhuận hợp lý cho đơn vị điện lực sẽ góp phần thu hút được đầu tư, phát triển điện lực ở những khu vực này. Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thống nhất với đề nghị trên của Chính phủ và kiến nghị Ban soạn thảo xem xét, cân nhắc thêm trường hợp UBND cấp tỉnh không đủ nguồn lực để thực hiện nguyên tắc này; trường hợp người dân phải mua điện với giá rất cao, chất lượng điện chưa đáp ứng yêu cầu.
 
+ Cũng trong buổi sáng ngày hôm nay, QH đã nghe Tờ trình về dự án Luật Dự trữ quốc gia do Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ trình bày; Báo cáo thẩm tra dự án Luật Dự trữ quốc gia do Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban tài chính, ngân sách Phùng Quốc Hiển trình bày; Tờ trình về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) do Bộ trưởng Bộ kế hoạch và đầu tư Bùi Quang Vinh trình bày; Báo cáo thẩm tra dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) do Ủy viên UBTVQH Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế Nguyễn Văn Giàu trình bày; Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế do Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ trình bày; Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế do Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Phùng Quốc Hiển trình bày; Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Luật sư do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trình bày và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Luật sư do Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện trình bày.

Năm dự án Luật trên sẽ được QH thảo luận ở tổ trước khi thảo luận và cho ý kiến tại hội trường tại Kỳ họp thứ Ba này.

Tự Cường