Bài học từ đường dây truyền tải 500 kV Sơn La - Hiệp Hòa

Sau nhiều lần cho phép chủ đầu tư lùi thời hạn hoàn thành đường dây truyền tải điện 500kV Sơn La - Hiệp Hòa, Phó thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải đã chỉ đạo Tổng công ty truyền tải điện quốc gia (NPT) phải hoàn thành đóng điện vào cuối tháng 3.2012, để kịp tải điện từ Thủy điện Sơn La vào lưới điện Quốc gia, nhằm tăng cường nguồn điện cho các tỉnh Đông Bắc và Thủ đô Hà Nội; đồng thời, yêu cầu các địa phương có đường dây đi qua là Sơn La, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên phải làm tốt công tác vận động các hộ dân trong vùng dự án  bàn giao mặt bằng, tạo điều kiện cho các đơn vị thi công dựng cột kéo dây.

Đường dây 500 kV Sơn La - Hiệp Hòa có chiều dài khoảng 270km, với hơn 550 vị trí cột, điểm đầu từ trạm biến áp 500kV Pi Toong (Sơn La), điểm cuối là trạm biến áp 500 kV Hiệp Hòa (Bắc Giang). Đường dây này đi qua 19 huyện, thị các tỉnh Sơn La, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên và Bắc Giang. Đến nay hầu hết các huyện bàn giao xong mặt bằng và hành lang tuyến. Tuy nhiên, hiện nay còn gần 800m dây đi qua xã Hợp Thịnh, Hiệp Hòa, Bắc Giang đang bị ách lại, do 13 hộ dân có đất nằm dưới đường dây cương quyết không nhận đền bù, hoặc đã nhận nhưng không cho thi công.

Đại diện chủ đầu tư công trình này là Ban quản lý các công trình điện miền Bắc (BMA) cho biết, lý do người dân cản trở không cho xây dựng là sợ bị ảnh hưởng của đường truyền tải điện nên mong muốn được chuyển đến nơi ở mới. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Điện lực và văn bản hướng dẫn thì những hộ dân này lại không thuộc diện tái định cư. Cụ thể là, theo quy định tại Nghị định 81 của Chính phủ thì những hộ dân nằm kẹp giữa 2 đường dây 500 kV trong khoảng cách 60m trở xuống sẽ thuộc diện phải di dời. Nhưng văn bản này không tính đến những trường hợp bị kẹp giữa đường dây 500 kV và đường dây 220 kV trong khoảng 16m. Vì vậy, mặc dù nhà ở nằm ngay dưới đường dây 220 kV, công trình phụ nằm dưới đường dây 500 kV thì người dân tại xã Hợp Thịnh vẫn không thuộc diện di dời.

Phó chủ tịch UBND huyện Hiệp Hòa Nguyễn Văn Chính cho biết, việc tổ chức tái định cư cho các hộ gia đình ở kẹp giữa đường dây 500 kV và 200 kV sẽ giúp bà con yên tâm sản xuất, sinh hoạt. Do đó, chính quyền địa phương đang phối hợp với các cơ quan, doanh nghiệp tổ chức kiểm tra điều kiện sống của người dân khi đường dây được kéo lên. Nếu kết quả kiểm tra cho thấy người dân sống kẹp giữa hai đường dây này không an toàn, địa phương sẽ xây dựng phương án tái định cư sau. Ông Chính cũng cho biết, huyện đã đề nghị UBND tỉnh xem xét cho phép bố trí đất tái định cư theo nguyện vọng của người dân. Và việc đền bù di dân sẽ phải làm từng bước theo đúng trình tự nên phải cần thời gian, trong khi chỉ còn hơn 10 ngày nữa là phải hoàn thành xây dựng đường dây theo yêu cầu của Chính phủ. Để bảo đảm tiến độ công trình nếu người dân vẫn cương quyết chống đối, địa phương sẽ lên phương án bảo vệ thi công.

Quá trình thi công đường truyền tải điện 500 kV Sơn La - Hiệp Hòa đã phát sinh trường hợp chưa có trong hướng dẫn chi tiết của Luật Điện lực. Vì vậy, các cơ quan chức năng cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn phù hợp với tình hình thực tế, nhất là khi ngày càng có nhiều tuyến đường dây truyền tải điện cao thế 500 kV được xây dựng.

Nguyên Long