Khám phá văn hóa vùng đất Tổ

Ngày 28 - 29.1, (tức mồng 6, 7 Tết), Bảo tàng Dân Tộc học Việt Nam sẽ tổ chức Hội Vui Xuân Tết Nhâm Thìn 2012, trong đó tập trung giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc của vùng đất Tổ Phú Thọ, trong đó có hát xoan đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại. Phường xoan An Thái, Phú Thọ sẽ trình diễn nhiều điệu xoan, như: điệu “trống quân” rộn ràng; điệu “bỏ bộ” diễn tả công việc hàng ngày của nông dân; điệu “chèo thuyền” thể hiện ước vọng bội thu của dân chài lưới trên sông Lô, sông Thao, sông Hồng; điệu “mời rượu” với ý nghĩa giao hòa trời đất và chúc phúc; điệu “đúm” đối đáp sôi động và lôi cuốn giữa trai làng với các đào xoan; điệu “xin huê đố chữ” thể hiện sự trao duyên giữa đào xoan với các chàng trai làng sở tại và khả năng giải chữ Hán Nôm của các cô đào. Điệu “mó cá” gửi gắm ước vọng sinh sôi nảy nở qua việc các cô gái giả làm lưới vây kín các chàng trai (ví như cá). Với hát xoan, du khách không chỉ xem trình diễn, mà còn có thể giao lưu với các đào xoan, thử mặc trang phục, chơi nhạc cụ và học cách múa hát cùng các đào xoan. Đây là lần đầu tiên những điệu hát - múa xoan của phường xoan An Thái được trình diễn và giới thiệu đến công chúng tại Bảo tàng Dân Tộc học Việt Nam.

Phường xoan làng An Thái sẽ biểu diễn tại Bảo tàng Dân Tộc học Việt Nam

Cũng đến từ Phú Thọ, trò bắt chạch trong chum vui nhộn và hấp dẫn, gắn với tín ngưỡng phồn thực trong lễ hội ở Tiên Du, huyện Phù Ninh. Các chàng trai cô gái người Cao Lan đến từ làng Ngọc Tân ở huyện Đoan Hùng góp vui bằng một số điệu múa của mình, như múa xúc tép, múa chim gâu, múa trống, đồng thời họ còn đem tới một trò vui thử tài khéo léo là đi cà kheo bỏ đũa vào chai.

Trong khuôn khổ Hội Vui Xuân Tết Nhâm Thìn 2012 còn có các chương trình trình diễn múa rối nước dân gian (phường rối nước Đồng Ngư ở Bắc Ninh) với các tích trò độc đáo vui nhộn gắn với cuộc sống của nông dân, hát ca trù của CLB UNESCO ca trù Hà Nội, tìm hiểu và thử học hát và chơi nhạc cụ dân gian, múa sạp của người Thái, viết thư pháp, in tranh Đông Hồ, chơi và thi các trò chơi dân gian (như pháo đất, đánh đu, kéo co, ô ăn quan, đi goòng...). Về ẩm thực, ngoài món bánh tai của Phú Thọ, công chúng sẽ được chiêm ngưỡng cách làm và thưởng thức bánh bác, bánh cuốn của vùng Cao Xá, Đức Thượng, Đan Phượng, Hà Nội; thưởng thức các món ăn truyền thống do chính người Tày ở Lạng Sơn làm như lợn quay, xôi màu, bánh sừng bò (cóc mò), bánh phồng (pẻng khô)...

Đã thành lệ, cứ sau Tết Nguyên đán, chương trình vui xuân của Bảo tàng Dân Tộc học Việt Nam lại diễn ra với nội dung phong phú, đa dạng và có tính giáo dục cao. Những hoạt động của Bảo tàng vừa đáp ứng nhu cầu tham quan, vui chơi giải trí của du khách, vừa góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của các dân tộc.

Lê Vũ