Từ hệ thống Weimar tới nền Cộng hòa thứ VI

Hồng Minh 16/12/2011 07:29

Hiến pháp đầu tiên của Hàn Quốc ra đời năm 1948 với ý tưởng nguồn gốc và cơ sở từ hệ thống Weimar, theo đó Tổng thống được bầu gián tiếp. Bản Hiến pháp 1948 của Hàn Quốc cho đến nay đã có 9 lần sửa đổi, trong đó có 5 lần sửa đổi lớn, gần như là viết lại hoàn toàn, đó là các bản Hiến pháp năm 1960, 1962, 1980 và 1987.

Hiến pháp 1948 được sửa đổi lần đầu tiên vào năm 1952 trước khi Tổng thống Syngman Rhee tái cử, quy định việc bầu cử Tổng thống trực tiếp và chế độ lưỡng viện của Quốc hội. Sau các cuộc tranh luận gay gắt, đề xuất sửa đổi hiến pháp được thông qua mà không theo quy trình, thủ tục được quy định trước.Năm 1954, Tổng thống Rhee lại áp đặt một điều khoản sửa đổi hiến pháp, bãi bỏ hạn chế về nhiệm kỳ của Tổng thống và nhấn mạnh mô hình kinh tế tư bản chủ nghĩa.

Những động thái trên đã gặp phải sự phản đối rộng rãi của công chúng và nền Cộng hòa thứ Hai của Hàn Quốc đã bắt đầu bằng một bản Hiến pháp dân chủ vào năm 1960, quy định chế độ đại nghị: thành lập Nội các, Quốc hội gồm 2 viện, ủy ban bầu cử và ủy ban hiến pháp. Hiến pháp 1960 cũng quy định việc bầu các thẩm phán tòa án tối cao và các thống đốc tỉnh, đồng thời quy định các quyền cá nhân của con người dựa trên học thuyết pháp quyền tự nhiên. Tuy nhiên, do cuộc đảo chính vào năm 1961 của Park Chung-hee, Hiến pháp 1960 đã bị vô hiệu hóa và vào năm 1962, Hiến pháp của nền Cộng hòa thứ Ba đã được thông qua, với nhiều điều khoản tương tự như Hiến pháp của Hoa Kỳ, ví dụ như chức năng tài phán tư pháp về danh nghĩa. Vào năm 1972, Tổng thống Park mở rộng thêm quyền hành của mình bằng bản Hiến pháp của nền Cộng hòa thứ Tư, còn gọi là Hiến pháp Yusin, quy định nhiệm kỳ tổng thống không giới hạn và quyền lực tập trung cao độ hơn nữa. Sau khi Tổng thống Park bị ám sát chết vào năm 1979, nền Cộng hòa thứ Năm bắt đầu bằng bản Hiến pháp 1980 dưới thời Tổng thống Chung Doo-hwan, quy định vị thế Tổng thống yếu hơn và được bầu gián tiếp, chế độ Quốc hội một viện và hệ thống Nội các. Do các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ lên cao vào năm 1987 (Phong trào Dân chủ tháng Sáu) tại Hàn Quốc, bản Hiến pháp mới của nền Cộng hòa thứ Sáu đã ra đời vào năm 1987. Đạo luật sửa đổi hiến pháp được Quốc hội thông qua vào ngày 12.10.1987 và nhận được 93% phiếu ủng hộ trong cuộc trưng cầu dân ý vào ngày 28.10. Bản Hiến pháp 1987 đã có hiệu lực từ ngày 25.2.1988 khi ông Roh Tae-woo nhậm chức Tổng thống.

Hồng Minh