Cải cách thuế để quản lý kinh tế vĩ mô hiệu quả hơn

Theo Bộ Tài chính, giai đoạn vừa qua việc triển khai cải cách chính sách thuế, cũng như cải cách thủ tục hành chính diễn ra trong bối cảnh kinh tế trong nước và thế giới có nhiều biến động, không thuận lợi cho quá trình này. Nhưng với sự nỗ lực của Bộ Tài chính, các bộ ngành liên quan, Chiến lược đã cơ bản hoàn thành những mục tiêu đề ra. Hệ thống chính sách thuế được xây dựng đồng bộ, với cơ cấu hợp lý, bao quát hầu hết các nguồn thu. Và thực sự trở thành công cụ quan trọng của Nhà nước trong điều tiết nền kinh tế theo hướng khuyến khích đầu tư, xuất khẩu; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế; phát triển sản xuất kinh doanh và chủ động hội nhập kinh tế thế giới. Công tác quản lý thuế được hiện đại hóa toàn diện cả về phương pháp quản lý, thủ tục thực hiện, và tổ chức bộ máy cơ quan thuế. Vì vậy, các nguồn thu được bao quát, giảm thiểu tối đa thất thu thuế, bảo đảm thu đúng, thu đủ và kịp thời các khoản vào ngân sách nhà nước. Ý thức chấp hành pháp luật của người nộp thuế cũng được nâng cao hơn qua thực hiện cơ chế cơ sở sản xuất, kinh doanh tự tính, tự khai, tự nộp thuế và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Nguồn: doanhnhansaigon.vn

Dựa trên những thành tựu đã đạt được, Bộ Tài chính đã xây dựng Kế hoạch thực hiện Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 – 2020. Kế hoạch đặt mục tiêu xây dựng và thực hiện chính sách huy động từ thuế, phí và lệ phí hợp lý nhằm thúc đẩy phát triển sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ sản xuất trong nước; khuyến khích xuất khẩu, đầu tư, nhất là đầu tư áp dụng công nghệ cao, vào vùng khó khăn; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm, bảo đảm cho nền kinh tế tăng trưởng bền vững; góp phần bảo đảm nhu cầu chi tiêu cần thiết, hợp lý của ngân sách nhà nước. Hệ thống chính sách thuế được xây dựng, hoàn thiện bảo đảm minh bạch, rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện. Cơ sở tính thuế được mở rộng để mở rộng nguồn thu, bao quát các nguồn thu mới phát sinh, góp phần cơ cấu lại theo hướng tăng nguồn thu nội địa (không kể thu từ dầu thô). Cụ thể là tỷ lệ huy động thu ngân sách nhà nước chiếm khoảng 23 – 24% GDP, trong đó, tỷ lệ động viên từ thuế, phí và lệ phí khoảng 22- 23%. Tốc độ tăng trưởng số thu thuế, phí và lệ phí bình quân hàng năm đạt khoảng 16 – 18%.

Về lý thuyết, thuế, phí và lệ phí là công cụ để Nhà nước điều tiết kinh tế vĩ mô, hướng các thành phần trong xã hội sản xuất, kinh doanh theo đúng định hướng, chiến lược đã đề ra. Để thực hiện yêu cầu này, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Bùi Văn Nam nhấn mạnh, các sắc thuế quan trọng như: giá trị gia tăng, tiêu thụ đặc biệt, xuất khẩu, nhập khẩu, thu nhập doanh nghiệp… sẽ được sửa đổi, bổ sung theo lộ trình phù hợp để tiến tới tương thích với tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn. Trong đó, thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ được điều chỉnh giảm, để tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thêm nguồn lực tài chính, tăng tích lũy cho đầu tư đổi mới công nghệ sản xuất. Chính sách ưu đãi thuế với doanh nghiệp sẽ được thu hẹp để có thể khuyến khích đúng các ngành sản xuất có giá trị gia tăng lớn, công nghiệp phụ trợ, công nghệ cao, công nghệ sinh học, dịch vụ chất lượng cao… Đồng thời, bổ sung các quy định để bao quát được hầu hết những hoạt động kinh tế mới phát sinh như hoạt động bán hàng đa cấp; thương mại điện tử; sự phát triển của các tập đoàn kinh tế; hiện tượng vốn mỏng đi khi xác định chi phí, điều chuyển hoặc đánh giá lại tài sản khi tái cơ cấu doanh nghiệp; ngăn chặn tình trạng chuyển giá.

Một mục tiêu quan trọng khác của Chiến lược là giảm thời gian thực hiện thủ tục hành chính thuế, từ đó, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đứng đầu khu vực Đông Nam Á được xếp hạng có mức độ thuận lợi về thuế. Để thực hiện yêu cầu này, Bộ Tài chính đã kiến nghị Chính phủ đề xuất QH sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế để đơn giản hóa thủ tục hành chính; tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế nắm vững quy định của pháp luật, có thể tham gia vào quá trình giám sát công chức thuế thực thi pháp luật. Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế cũng cam kết, từ năm 2011 – 2014, sẽ nghiên cứu, xây dựng và đưa vào vận hành Trung tâm giải đáp về thuế bằng điện thoại; xây dựng phương thức cung cấp thông tin, phối hợp với các đại lý thuế. Trong năm 2012 nghiên cứu phương án phân loại người nộp thuế theo các tiêu thức phù hợp để tổ chức các biện pháp tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế phù hợp. Năm 2013 xây dựng cơ chế quản lý và phối hợp hoạt động với các trung gian thuế, đặc biệt là đại lý thuế trong việc hỗ trợ người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ của mình. Tổng cục Thuế sẽ thuê tổ chức tư vấn độc lập để xác định mức độ hài lòng của người dân với thủ tục hành chính về thuế, cũng như quá trình thực hiện các mục tiêu của Chiến lược cải cách.

Thứ tưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai khẳng định, việc tăng tỷ lệ đóng góp từ thuế, phí và lệ phí cho tổng sản phẩm quốc dân sẽ không tạo gánh nặng cho doanh nghiệp, người dân. Bởi nếu tính theo giá thực tế và đã trừ thu từ dầu thô, từ đất, thì thu từ các loại thuế, phí, lệ phí khác chỉ còn chiếm khoảng 19% GDP. Trong khi đó, nếu tính theo giá cố định mức độ đóng góp cho GDP sẽ còn thấp hơn. Ngoài ra, theo lộ trình Kế hoạch thực hiện cải cách hệ thống thuế, thì thuế giá trị gia tăng (VAT) sẽ bỏ mức 20%; thu nhập doanh nghiệp tiếp tục điều chỉnh giảm; mức thuế thu nhập cá nhân cao nhất chỉ là 35%... Những sắc thuế cơ bản được giảm để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư phát triển hàng hóa, dịch vụ, tăng sức cạnh tranh của mình.

Kế hoạch thực hiện Chiến lược cải cách hệ thống thuế được xây dựng kỹ càng, với hệ thống chỉ tiêu quy củ. Trong đó, nhiều chỉ tiêu tạo điều kiện cho xã hội có thể tham gia thanh tra, kiểm tra đánh giá hiệu quả công tác cải cách thuế. Hay như khẳng định của Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Bùi Văn Nam: đây là cam kết của ngành với người dân về việc đưa thuế trở thành công cụ quản lý kinh tế vĩ mô hiệu quả hơn; thuế, phí và lệ phí sẽ thống nhất, minh bạch, đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện.

Lê Bình